T.C. NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZİKOLOJİ ANABİLİM DALI ULUSAL KANALLARDA YAYINLANAN SES YARIŞMALARININ KATILIMCILAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: “O SES TÜRKİYE ” ÖRNEĞİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan Emrah GÜLLÜ Niğde Haziran, 2019 I i T.C. NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜZİKOLOJİ ANABİLİM DALI ULUSAL KANALLARDA YAYINLANAN SES YARIŞMALARININ KATILIMCILAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: “O SES TÜRKİYE ” ÖRNEĞİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan Emrah GÜLLÜ Danışman: Doç. Dr. Serenat İSTANBULLU Üye: Dr. Öğr. Üyesi Serkan ÖZAY Üye: Dr. Öğr. Üyesi Özlem KILINÇER Niğde Haziran, 2019 i II III ÖNSÖZ “Ulusal Kanallarda Yayınlanan Ses Yarışmalarının Katılımcılar Açısından Değerlendirilmesi: ‘O Ses Türkiye Örneği’ ” başlıklı yüksek lisans tez çalışmasında öncelikle, kitle iletişim araçları içerisinde önemli bir yere sahip olan televizyon ve Türk toplumundaki yeri üzerinde durulduktan sonra yarışma programları ile sosyal ve kültürel yapıya etkileri, bireyler ve televizyon geleneği üzerindeki etkileri hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Türkiye’de yapılan ses yarışmaları hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra tezin esas konusunu teşkil eden, her yaş grubundan, müzik eğitimi almış/almamış adayların farklı aşamalar halinde yarıştığı “O Ses Türkiye ” adlı yarışma programının genel özellikleri, içeriği, biçimsel özellikleri, kuralları, sezonları, sunucusu/anlatıcısı ve jüri üyeleri hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Araştırmanın amacı, yöntemi ve araştırma verilerinin analizi ayrı başlıklar halinde işlendikten sonra, araştırma verilerine göre oluşturulan tablolar yer almıştır. Çalışma konusunun tespiti aşamasında danışman hocam Doç. Dr. Serenat İSTANBULLU’nun da teşvikiyle, güncel ancak geniş kitleleri etkileyen konuların sosyal ve müziksel saptamalara kaynak oluşturması ve müziğin çağımızdaki kullanım alanları hakkında bilgiler içermesi bakımından önemli olduğu düşüncesi ile bu çalışma yapılmıştır. Yarışmaya birebir katılmış olup aynı zamanda dereceye girmiş olmam da konu seçiminde etkili olmuştur. Yarışmanın katılımcılar üzerindeki çevresel, ailevi, bireysel, sosyal, psikolojik ve maddi etkilerinin incelendiği bu çalışmanın bilim ve sanat dünyasına faydalı olmasını dilerken yüksek lisans eğitimim süresince kendilerinden ders aldığım, araştırma ve sorgulama konusunda ufkumu açan bölümümüzün değerli hocalarına ve özellikle çalışma sürecinde desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen danışman hocam Doç. Dr. Serenat İSTANBULLU’ya teşekkür ederim. Saygılarımla Emrah GÜLLÜ III ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ ULUSAL KANALLARDA YAYINLANAN SES YARIŞMALARININ KATILIMCILAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: “O SES TÜRKİYE” ÖRNEĞİ GÜLLÜ, Emrah Müzikoloji Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Doç. Dr. Serenat İSTANBULLU Haziran 2019, XII + 83sayfa Günümüz çağdaş toplumlarında televizyon; insanların eğlenme, sosyalleşme ve bilgilenme amacıyla kullandığı kitle iletişim araçlarının en önemlilerindendir. Televizyon kanallarının müzik endüstrisi yoluyla izleyici üzerinde büyük etki yarattığı ses yarışmaları, izleyicisi tarafından yoğun olarak takip edilen programlardır. Ulusal kanalların en çok izlenen programları arasında sayılan “O Ses Türkiye ” programı müzik eğitimi almış/almamış adayların çeşitli aşamalar halinde yarıştırıldığı, elendiği ve seçildiği bir ses yarışmasıdır. Program, her yaş grubundan ve her tür eğitim düzeyine sahip, yurtiçi ve yurtdışından takip edilen bir seyirci kitlesine sahiptir. Birçok ülkede “The Voice ” adı ile ekrana gelen program, yayınlandığı tüm ülkelerde beğeniyle izlenmiştir. Türkiye’de ilk defa 10 Ekim 2011 tarihinde “O Ses Türkiye ” adı ile Show TV’de yayınlanan yarışma; daha sonra Star TV ve son olarak TV8 ekranlarında yayın hayatına devam etmiştir. “O Ses Çocuklar ” adı altında çocuk adayların katıldığı programlar da yapılmıştır. Her ilden ve her yaştan binlerce kişinin başvurduğu yarışma; kimileri için yalnızca bir heyecan, kimileri için yeni iş imkânları, kimileri için ise şöhrete ve profesyonelliğe giden bir yol olmuştur. Katılımcısı ve izleyicisi bakımından büyük bir kitleyi kapsayan program; müzikolojik, sosyolojik ve psikolojik açılardan incelenmeye değer bir konudur. Bu araştırmanın amacı; katılımcıların “O Ses Türkiye ” yarışmasına neden katıldıklarını, program sürecinde edindikleri deneyimlerin müzik yaşamlarına olan etkilerini tespit etmektir. Araştırmacının 2015 yılında yarışmayı derece ile tamamlamış olması, yarışmanın tüm aşamalarını bizzat deneyimleyerek aktarması ve yarışma öncesi, yarışma esnası ve yarışma sonrası etkilerin farkında olarak bu deneyimlerin bilimsel bir yazıya dönüştürülmüş olması ise çalışmayı ayrıca önemli kılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Müzik, Televizyon, O Ses Türkiye, Ses Yarışmaları, Medya. IV ABSTRACT MASTER THESIS ASSESSMENT OF SINGING COMPETITIONS BROADCAST BY NATIONAL TV CHANNELS FROM THE VIEWPOINT OF PARTICIPANTS: THE EXAMPLE OF “O SES TÜRKİYE” GÜLLÜ, Emrah Department of Musicology Thesis Advisor: Assoc. Prof. Dr. Serenat İSTANBULLU June 2019, XII + 83 pages In today’s modern societies, television is one of the most important mass media that people use for entertainment, socialisation and information. Singing competitions, whereby television channels make a great influence on watchers through the music industry, are TV shows that are enthusiastically followed by their watchers. The TV show “O Ses Türkiye” (The Voice Turkey), which is considered to be one of the most viewed shows of national channels, is a singing competition in which candidates with or without a music education background compete in various phases and then get either eliminated or selected for further competition. The show has an audience covering all age groups and education levels from Turkey and abroad. The show that is broadcast in many countries under the name “The Voice” has been favoured in all the countries it is broadcast. The competition, which was broadcast under the name “O Ses Türkiye” on Star TV on 10 October 2011 in Turkey for the first time, subsequently continued its broadcast life on Star TV and then on TV8. Shows participated by child candidates like “O Ses Çocuklar” (The Voice Children) have also been made. Applied by thousands of persons from all the provinces and ages, the competition has been just an excitement for some of them, new job opportunities for some others, and the path to fame and professionalism for others. Covering a vast mass of participants and watchers, the show is a subject that deserves to be studied in terms of musicology, sociology and psychology. The present research analysed the participation reasons of the candidates of the “O Ses Türkiye” competition, the contributions of the experiences they have in the course of the show to their musical lives, and the show’s gains and losses for them. The fact that the researcher completed the competition with a degree in 2015, that he describes all the phases of the competition based on personal experience, and that these experiences were transformed into a scientific text make this study especially important. Keywords: O Ses Türkiye, Music Industry, Singing Competitions, Music, Media. V İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ...................................................................................................................... III ÖZET ........................................................................................................................ IV ABSTRACT ................................................................................................................ V İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... VI ŞEKİLLER LİSTESİ ................................................................................................ IX TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................ X KISALTMALAR ..................................................................................................... XII BİRİNCİ BÖLÜM 1. GİRİŞ ....................................................................................................................... 1 1.1. TÜRK TOPLUMU VE TÜRK TELEVİZYON GELENEĞİ ......................... 1 1.1.1. Türk Toplumunun Demografik ve Kültürel Yapısı ................................ 4 1.1.2. Toplum ve İletişim .................................................................................. 6 1.1.3. Kitle İletişim Aracı Olarak Televizyon ................................................... 7 1.2. YARIŞMA PROGRAMLARI ....................................................................... 14 1.2.1. Yarışma ve Yarışma Çeşitleri ............................................................... 15 1.2.2. Yarışmalar Neden İzlenir? .................................................................... 17 1.2.3. Yarışmaların Etkileri ............................................................................. 18 1.2.3.1. Sosyal Yapıya Etkileri .................................................................... 18 1.2.3.2. Kültürel Yapıya Etkileri ................................................................. 18 1.2.3.3. Birey Üzerindeki Etkileri ............................................................... 19 1.2.3.4. Televizyon Geleneğine Etkileri ...................................................... 20 1.2.4. Türkiye’de Yarışma Programları .......................................................... 21 1.3. TÜRKİYE’DE SES YARIŞMALARI ........................................................... 23 1.4. O SES TÜRKİYE .........................................................................................