PLAN OCHRONY KRAJEŃSKIEGO PARKU KRAJOBAZOWEGO OPERAT GENERALNY Plan ochrony na okres od 1.01.2009 do 31.12.2028 Zespół autorski: mgr Przemysław Zubel - główny wykonawca dr hab. Włodzimierz Marszelewski - kierownik merytoryczny dr hab. Roman Rudnicki – zagospodarowanie przestrzenne dr Cyzman Wiesław – ochrona przyrody dr Krzysztof Kasprzyk - fauna mgr Dariusz Płąchocki - redakcja i opracowanie dr Paweł Molewski – opracowania kartograficzne mgr Lucyna Pietruszewska – opracowania kartograficzne „ECO-ANALYSE” - BIURO ANALIZ ŚRODOWISKA TORUŃ 2008 ZESPÓŁ AUTORSKI: Mgr Przemysław Zubel ”ECO-ANALYSE” Biuro Analiz Środowiska – główny wykonawca, nadzór nad opracowaniem operatu generalnego i przebiegu prac http://www.eco-analyse.eu [email protected] Mgr Dariusz Płąchocki – redakcja i opracowanie, projekt założeń i celów ochrony, Identyfikacja i ocena zagrożeń oraz sposoby eliminacji lub ograniczenia tych zagrożeń i ich skutków, opracowanie operatu generalnego ”ECO-ANALYSE Biuro Analiz Środowiska” [email protected] Dr Wiesław Cyzman – kierownictwo badań terenowych oraz opracowania zagadnień ochrony przyrody, szaty roślinnej i flory, założeń i celów ochrony, konsultacje naukowe BUEiL „QUERCUS” [email protected] Zakład Ekologii Roślin i Ochrony Przyrody UMK w Toruniu [email protected] Dr Krzysztof Kasprzyk – kierownictwo badań terenowych oraz opracowania zagadnień w zakresie fauny, Zakład Zoologii Zwierząt UMK w Toruniu [email protected] Dr hab. Włodzimierz Marszelewski –– nadzór merytoryczny operatów cząstkowych projektu, opracowanie założeń i celów ochrony, badania terenowe, dokumentacja fotograficzna, kierownictwo w zakresie opracowania zasobów przyrody nieożywionej, koncepcji założeń i celów ochrony Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej UMK w Toruniu [email protected] Dr Paweł Molewski – kierownictwo nad projektem GIS, opracowania kartograficzne Zakład Geomorfologii Instytut Geografii UMK w Toruniu [email protected] Mgr Lucyna Pietruszewska – opracowania kartograficzne, realizacja zadań w zakresie GIS Instytut Geografii UMK w Toruniu Dr hab. Roman Rudnicki – badania terenowe, opracowanie zagadnień nt. zagospodarowania przestrzennego, opracowanie założeń i celów ochrony Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej; Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM w Poznaniu. [email protected] Projekt Planu Ochrony Krajeńskiego Parku Krajobrazowego SPIS TREŚCI CZĘŚĆ I. INFORMACJE OGÓLNE 3 1. Podstawy prawne 3 1.1. Podstawa prawna utworzenia i funkcjonowania Parku 3 1.2. Podstawa sporządzenia planu ochrony KPK oraz jego uzupełnienia 4 1.3. Założenia metodyczne projektu planu ochrony KPK 5 1.4. Źródła informacji wykorzystane do sporządzenia projektu planu ochrony 7 1.5. Monitoring środowiska 9 2. Podstawowe informacje o Krajeńskim Parku Krajobrazowym 10 2.1. Powierzchnia 10 2.2. Położenie fizycznogeograficzne 11 2.3. Położenie administracyjne 12 2.4. Położenie administracyjno-leśne 12 2.5. Położenie na tle systemu obszarów chronionych 13 2.5.1. Sieć Natura 2000 13 2.5.2. Obszary Chronionego Krajobrazu (OChK) 17 2.5.3. Rezerwaty przyrody 18 2.5.3. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe 23 2.5.3. Pomniki przyrody 23 2.5.3. Użytki ekologiczne 25 2.6. Ogólny opis Parku 26 2.7. Opis granic 28 3. Cel strategiczne Parku 33 3.1. Istniejące i potencjalne zagrożenia dla środowiska 34 3.2. Identyfikacja głównych obszarów konfliktowych 35 CZĘŚĆ II. USTALENIA PLANU OCHRONY 37 1. Zasady gospodarowania na terenie Parku 37 1.1. Ochrona ekosystemów leśnych 37 1.2. Kształtowanie naturalnych zespołów leśnych 38 1.3. Ochrona naturalnych i półnaturalnych ekosystemów nieleśnych 41 1.4. Ochrona fauny 42 1.5. Gospodarka wodna i ściekowa 44 1.6. Gospodarka rolna 46 1.7. Gospodarka odpadami 49 1.8. Zalecenia w zakresie sieci osadniczej i budownictwa 50 2. Monitoring środowiska 51 3. Korekty przebiegu granic KPK 53 4. Zasady realizacji planu ochrony 53 5. Zasady ochrony i kształtowania krajobrazu 55 6. Zasady udostępniania parku dla turystyki, rekreacji i edukacji 58 6.1. Stworzenie zintegrowanego systemu informacji turystycznej 60 6.2. Udostępnianie Parku na cele dydaktyczne i w celach naukowych 61 6.2.1. Udostępnianie w celach dydaktycznych 61 6.2.2. Udostępnianie w celach naukowych 62 Biuro Analiz Środowiska ECO-ANALYSE – Toruń 2008 1 Projekt Planu Ochrony Krajeńskiego Parku Krajobrazowego 6.3. Promocja Parku jako obiektu badawczego i dydaktycznego 63 7. Proponowane nowe obszary szczególnej ochrony 64 7.1. Proponowane rezerwaty przyrody 64 7.2. Proponowane zespoły przyrodniczo-krajobrazowe 67 8. Identyfikacja i ocena istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz sposoby eliminacji lub ograniczenia tych zagrożeń i ich skutków 69 CZĘŚĆ III. PODZIAŁ PARKU NA JEDNOSTKI KRAJOBRAZOWO - PRZYRODNICZE 98 1. Kryteria podziału i waloryzacji jednostek 98 2. Charakterystyka poszczególnych jednostek 99 LITERATURA 119 Biuro Analiz Środowiska ECO-ANALYSE – Toruń 2008 2 Projekt Planu Ochrony Krajeńskiego Parku Krajobrazowego CZĘŚĆ I. INFORMACJE OGÓLNE 1. Podstawy prawne 1.1. Podstawa prawna utworzenia i funkcjonowania Parku Krajeński Park Krajobrazowy został utworzony rozporządzeniem nr 24/98 Wojewody Bydgoskiego z dnia 17 sierpnia 1998 r. (Dziennik Urzędowy Województwa Bydgoskiego Nr 61, poz. 344). Park powstał w celu zachowania unikalnego środowiska przyrodniczego, swoistych cech krajobrazu oraz wartości kulturowych, charakterystycznych dla regionu Pojezierza Krajeńskiego. Zgodnie z rozporządzeniem powołującym Park celem jego funkcjonowania miało być zachowanie unikalnego środowiska przyrodniczego, swoistych cech krajobrazu oraz wartości kulturowych, charakterystycznych dla regionu Pojezierza Krajeńskiego. Od momentu utworzenia parku do chwili obecnej zaszło szereg zmian. Spośród uregulowań prawnych prawa miejscowego odnoszących się bezpośrednio do Parku wymienić należy: − Rozporządzenie nr 24/98 Wojewody Bydgoskiego z dnia 17 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia parku krajobrazowego pod nazwą Krajeński Park Krajobrazowy.(Dziennik Urzędowy Województwa Bydgoskiego Nr 61, poz. 344). − Rozporządzenie nr 18/2004 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie utworzenia parku krajobrazowego pod nazwą Krajeński Park Krajobrazowy (Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko - Pomorskiego Nr 46, poz. 2131). − Rozporządzenie nr 28/2004 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie powiększenia Krajeńskiego Parku Krajobrazowego (Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego Nr 95, poz. 1660). − Rozporządzenie nr 31/2004 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 2 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie powiększenia Krajeńskiego Parku Krajobrazowego (Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego Nr 111, poz. 1890). Biuro Analiz Środowiska ECO-ANALYSE – Toruń 2008 3 Projekt Planu Ochrony Krajeńskiego Parku Krajobrazowego − Rozporządzenie nr 21/2005 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 12 września 2005 r. w sprawie Krajeńskiego Parku Krajobrazowego (Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego Nr 108 poz. 1875). W paragrafie 2 obecnie obowiązującego rozporządzenia nr 21/2005 Wojewody Kujawsko-Pomorskiego z dnia 12 września 2005 r. w sprawie Krajeńskiego Parku Krajobrazowego (Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego Nr 108 poz. 1875) ustalono, że szczególnym celem ochrony Parku jest ochrona centralnej części regionu Pojezierza Krajeńskiego ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania i popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody, parki krajobrazowe są obszarami chronionymi ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Na ich obszarze pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu: grunty rolne, leśne i inne nieruchomości. 1.2. Podstawa sporządzenia planu ochrony KPK oraz jego uzupełnienia Plan ochrony parku krajobrazowego jest dokumentem niezbędnym do sprawnej realizacji zadań ustawowych. Opracowany w roku 2004 projekt planu ochrony Krajeńskiego Parku Krajobrazowego sporządzony został w warunkach rozporządzenia wykonawczego do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880). Przy jego opracowaniu kierowano się wytycznymi ogólnymi zawartymi w ustawie oraz wytycznymi szczegółowymi zawartymi bezpośrednio w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, stanowiących załącznik do umowy na realizację planu. Konkretne wytyczne co do zakresu Planu Ochrony ustanowione zostały dopiero Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzenia projektu planu ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody ( Dz. U. nr 94 poz. 794 ). Niniejszy projekt planu wykonano wypełniając wytyczne zawarte w w/w rozporządzeniu. Biuro Analiz Środowiska ECO-ANALYSE – Toruń 2008 4 Projekt Planu Ochrony Krajeńskiego Parku Krajobrazowego Zabiegiem niezbędnym było uwzględnienie informacji zawartych w aktualnych dokumentach programowych różnych szczebli administracji. Uwzględniono aktualnie obowiązujące wojewódzkie i miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz wytyczne dotyczące sposobów zagospodarowania konkretnych terenów. Wzięto pod uwagę także ustalenia aktualnych planów urządzania lasu