T.C. NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ AVRASYA ARAŞTIRMALARI ANABİLİM DALI ÇİN YÖNETİMİ VE KONFÜÇYÜS YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan Asya YILDIRIM Niğde Eylül, 2020 T.C. NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ AVRASYA ARAŞTIRMALARI ANABİLİM DALI ÇİN YÖNETİMİ VE KONFÜÇYÜS YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan Asya YILDIRIM Danışman : Prof. Dr. Mehmet EKİZ Üye : Dr. Öğr. Üyesi Maimaitiaili KASIMU Üye : Dr. Öğr. Üyesi Ahmet GEÇER Niğde Eylül, 2020 YEMİN METNİ Yüksek Lisans Tezi olarak sunduğum ‘Çin Yönetimi ve Konfüçyüs’ başlıklı bu çalışmanın, bilimsel ve akademik kurallar çerçevesinde tez yazım kılavuzuna uygun olarak tarafımdan yazıldığını, yararlandığım eserlerin tamamının kaynaklarda gösterildiğini ve çalışmanın içinde kullanıldıkları her yerde bunlara atıf yapıldığını belirtir ve bunu onurumla doğrularım. Asya YILDIRIM ÖNSÖZ Geniş coğrafyası, kalabalık nüfusu ve sürekli gelişen ekonomisiyle Çin denilince akıllara Çin Seddi, İpek Yolu, panda vb. gelse de bu durum kişiden kişiye, ilgi alanlarına ve eğitim durumuna göre değişmektedir. Çin liderleri, Çin milletinin 5000 yıllık köklü tarihine vurgu yapmakta ve Çin’in yumuşak güç unsurlarından biri olarak dış politikada uluslararası söylemlerinde Konfüçyüs’e ve öğretilerine yer vermektedir. Tez çalışmamızda Konfüçyüs’ün yaşadığı dönemi ve dönemin kabul görmüş felsefi akımlarını tarihsel süreç içerisinde ortaya konulmaya çalışılmıştır. Konfüçyüs’ü yakından tanımak adına hayatına ve öğretilerine değindikten sonra Konfüçyüs felsefesinin zamanla değişimini ve gelişimini inceleyerek Han Hanedanlığı’ndan Qing Hanedanlığı’na kadar uzun bir süre devlet yönetiminde Konfüçyüs Düşünce Ekolü’nün etkili olduğu incelenmiştir. “Kültür Devrimi” Dönemi ile Konfüçyüs karşıtlığının geldiği noktayı, sonrasında bu dönemin son bulması ve Konfüçyüs’ün yeniden keşfi ile günümüzde dış politika söylemlerindeki yerine değinilmiştir. Yabancılara Çince öğretmek ve Çin Kültürünü tanıtmayı misyon edinmiş, Konfüçyüs Enstitüleri gibi birçok okul ve enstitü Çin kültüründe önemli bir yer edinmiş Konfüçyüs’ü dünyaya tanıtmaktadır. Dünyada Konfüçyüs Enstitülerine değindikten sonra Türkiye’deki anlaşmalı üniversiteler ile yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde ettiğimiz verilere yer verilmiştir. Hayatımızda yeşermeyi bekleyen birçok düşünce tohumu toplarız ailemizden, çevremizden… “Çin Yönetimi ve Konfüçyüs” çalışmamızın tohumu ise kamu personeli seçme sınavına hazırlanırken abim Sadık YILDIRIM’ın bende büyük merak uyandıran “Çin’de milattan önceki zamanlarda bile kamu personeli seçme yöntemleri geliştirilmiş” sözüydü diyebilirim. Bu merak tohumunun kökleri Konfüçyüs ile kesişti, lisansüstü eğitimi boyunca değerli hocalarımızdan aldığım dersler ile hocalarımızın tavsiye ettiği kitap ve makaleler ise bu tohumu besleyen kaynak suları oldu. Yetiştirilen her fidanın hassas bir bakım gerektirmesi, gelişiminin hızlandırılması için budanması gerektiği gibi tez yazımı sürecinde de değerli eleştirileriyle yön veren danışman hocam Sayın Prof. Dr. Mehmet EKİZ nezdinde eğitim hayatım boyunca beni yetiştiren bütün hocalarıma teşekkür ederim. Tez çalışmamız kapsamında bizi misafir eden Türkiye’deki Konfüçyüs Enstitüleri’nin Türk Direktörlerine içten teşekkürlerimi sunarım. Tüm bu süreçte değerli sohbetleri ile destek olup ufkuma açan arkadaşlarım Mediha MANÇU’ya ve Cihan DÜŞGÜN’e teşekkür ederim. Temel ihtiyaçlarımızdan olan kendini gerçekleştirme yolculuğunda birçok kırılma noktasından geçeriz; bu kırılma noktalarında ilham aldığımız insanlar ve bizim için bizzat kırılma noktaları olan insanlarla karşılaşırız. Benim için bu insanlardan biri olan Atilla GÜVEN nezdinde bütün arkadaşlarıma ve değerli yaşam ekibim aileme içten teşekkür ederim. Asya YILDIRIM ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ ÇİN YÖNETİMİ VE KONFÜÇYÜS YILDIRIM, Asya Avrasya Araştırmaları Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Mehmet EKİZ Haziran 2020, 164 sayfa Tez çalışmamızın birinci bölümünde, antik Çin tarihine ve düşünsel yapısına genel bir giriş yapılmıştır. Konfüçyüs’ün yönetim felsefesini oluşturan temelleri anlamak adına, Konfüçyüs öncesi antik Çin tarihi incelenmiştir. Efsanevi Krallar ve Üç Hanedanlık (Xia, Shang ve Zhou) tarihine ve yönetim sistemine değinilmiştir. Birinci bölümde Zhou Hanedanlığı Savaşan Devletler Dönemi’nin oluşturduğu siyasi boşluk ve kaos ortamına çözüm arayan “yüz düşünce okulu”na yer verilmiştir. Savaşan Devletler Dönemi’ne son verip Çin’de İmparatorluk dönemini başlatan Qin Hanedanlığı döneminde ise birçok düşünce okulu yasaklanmıştır. İkinci bölümde Konfüçyüs’ün hayatına ve öğretilerine yer verilmiştir. Konfüçyanist devlet yönetim anlayışına değinilerek Konfüçyüs’ün ve Konfüçyüsçü düşüncenin tarihsel süreç içerisinde Çin halkı açısından değişen yeri ve önemi anlatılmaya çalışılmıştır. Ayrıca Konfüçyüs klasiklerden oluşan devlet sınavları ve yönetimdeki Konfüçyüsçü bürokratik yapılanma incelenmiştir. Song, Ming ve Qing Hanedanlıkları Neo Konfüçyüsçülüğü incelenmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti önderlerinden Mao dönemi ve Kültür Devrimi anlatılarak Konfüçyüs karşıtlığı incelenmiştir. Bu dönemin sona ermesi ile Konfüçyüs tarihteki hak ettiği yere tekrar getirilmiş ve Çin kültürünün önemli bir temsilcisi olarak kabul görmüştür. Konfüçyüs’ün yeniden keşfi sürecinde Çin dili ve kültürünü tanıtan kurumlara Konfüçyüs’ün adı verilmiştir. Tez çalışmamızın üçüncü bölümünde ise Konfüçyüs Enstitüleri’nin genel merkezi olan Uluslararası Çin Dili Konseyi (HANBAN)’nın resmi internet sayfasında yer alan yıllık rapor verilerine ve yapılandırılmış görüşme tekniği ile Türkiye’deki anlaşmalı Konfüçyüs Enstitüleri yetkili çalışanlarıyla önceden belirlenmiş 10 soru ile sınırlandırılmış görüşmeler neticesinde elde edilen verilere değinilmiştir. Anahtar Kelimeler: Antik Çin, Yüz Düşünce Okulu, Konfüçyüs, Konfüçyanizm, Neo-Konfüçyanizm, Kültür Devrimi, Konfüçyüs Enstitüsü. ii ABSTRACT MASTER THESIS THE GOVERNANCE OF CHINA AND CONFUCIUS YILDIRIM, Asya Department of Eurasian Studies Supervisor: Prof. Dr. Mehmet EKİZ June 2020, 164 pages. In the first part of our thesis, a general introduction to ancient Chinese history and intellectual structure has been made. In order to understand the basics that constitute Confucius' governance approach, the history of ancient China before Confucius was examined. The history of the legendary Emperors and the Three Dynasties (Xia, Shang, and Zhou) and the governance system were mentioned. In the first part, "The Hundred Schools of Thought " that looks for a solution to the political space and chaos created by the Zhou Dynasty Warring States Period is included. Many schools of thought were banned during the Qin Dynasty, which ended the Warring States Period and started the Empire Period in China. In the second part, the life and teachings of Confucius are included. Confucian state management approach to the reference, in terms of changing the location in the historical process of the Chinese people Confucius and Confucian thought and tried to explain the significance. In addition, the state exams consisting of Confucian classics and the Confucian bureaucratic structure in administration were examined. Song, Ming and Qing Dynasties Neo Confucianism were examined. The one of leaders of the People’s Republic of China Mao and China’s Cultural Revolution period were examined by explaining the Anti-Confucianism. With the end of this period, Confucius was brought back to the place it deserved in history and was accepted as an important representative of Chinese culture. In the process of rediscovering Confucius, the institutions promoting Chinese language and culture were named Confucius. The thesis of our third section Confucius Institutes headquarters of the Office of Chinese Language Council International (HANBAN)'s official web page located with the annual report data and structured interviews negotiated Confucius Institute in Turkey, the Turkish director with limited talks with the predetermined 10 questions As a result of the data obtained is mentioned. Key Words: Ancient China, Hundred Schools of Thought, Confucius, Confucianism, Neo-Confucianism, Cultural Revolution, Confucius Institute. iii İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ........................................................................................................................... i ÖZET ............................................................................................................................ ii ABSTRACT ................................................................................................................ iii İÇİNDEKİLER ........................................................................................................... iv TABLOLAR LİSTESİ................................................................................................ vi ŞEKİLLER LİSTESİ ................................................................................................ vii GRAFİKLER LİSTESİ ........................................................................................... viii RESİMLER LİSTESİ ................................................................................................. ix HARİTALAR LİSTESİ .............................................................................................. x KISALTMALAR LİSTESİ ........................................................................................ xi EKLER LİSTESİ ....................................................................................................... xii GİRİŞ ...........................................................................................................................