Załącznik do Uchwały Nr XV/81/16 Rady Gminy Wizna z dnia 12 lutego 2016 r. PPLLAANN OODDNNOOWWYY MIEJSCOWOŚCI MIEJSCOWOŚCI SSIIEEBBUURRCCZZYYNN NNAA LLAATTAA 22001166--22002233 1 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ….................................................................................................................... 3 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI …......................................................... 3 2.1. Charakterystyka ogólna miejscowości …............................................................. 3 2.2. Historia miejscowości …...................................................................................... 4 3. INWENTARYZACJA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI …......................................... 6 3.1. Środowisko przyrodnicze …................................................................................. 6 3.2. Gospodarka i turystyka ….................................................................................... 6 3.3. Rolnictwo …......................................................................................................... 7 3.4 Infrastruktura społeczna oraz kapitał ludzki i społeczny ….................................. 7 3.5. Infrastruktura techniczna i komunikacyjna …...................................................... 8 4. CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA MIESZKAŃCÓW …................................................................................................... 8 5. OCENA SŁABYCH I MOCNYCH STRON MIEJSCOWOŚCI …........................... 9 6. KIERUNKI ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI I PLANOWANE DZIAŁANIA …....... 10 7. WDRAŻANIE I MONITOROWANIE ….................................................................. 13 2 1. WSTĘP Plan Odnowy Miejscowości został opracowany zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi’ objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. z 2013 r. poz. 501 ze zm.). Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwań, jakie stoją przed Polską w najbliższych latach. Zakłada on podejmowanie zróżnicowanych działań: kształtujących rzeczywistość wiejską w sposób zapewniający zachowanie walorów środowiskowych, dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich; aktywizujących miejscową ludność, poprawiających jakość życia m.in. poprzez rozwój infrastruktury, zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich; wpływających na wzrost atrakcyjności turystycznej tych terenów. Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najważniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków życia mieszkańców. Plan Odnowy Miejscowości Sieburczyn jest dokumentem strategicznym, określa najważniejsze działania w sferze społeczno-gospodarczej na lata 2016-2023. Konieczność posiadania Planu Odnowy Miejscowości wynika z potrzeby wykorzystania istniejącego potencjału i szans rozwojowych. Sporządzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, m.in. w ramach „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020”, przede wszystkim na inwestycje mające poprawić komfort życia lokalnych społeczności. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, jej historię, analizę zasobów służącą przedstawieniu stanu rzeczywistego, analizę mocnych i słabych stron, planowane kierunki rozwoju, a także zakładane przedsięwzięcia wraz z szacunkowymi kosztami i harmonogramem działań. Cele i działania zaproponowane w opracowaniu są zgodne i komplementarne z dokumentami strategicznymi wyższego rzędu takimi jak Polityka Spójności Unii Europejskiej na lata 2014 - 2020, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku. Dodatkowo należy zaznaczyć, iż przyjęcie konkretnych zadań i kolejność ich realizacji wynika z nakreślonych przez mieszkańców obszarów potrzeb o znaczeniu priorytetowym dla poprawy jakości życia i inwentaryzacji zasobów miejscowości, identyfikacji oczekiwań mieszkańców dotyczących przyszłości mieszkańców i miejscowości. Niniejszy plan jest dokumentem otwartym, stwarzającym możliwość aktualizacji w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą być dopisywane nowe zadania, a także, że może zmienić się kolejność ich realizacji w zależności od uruchomienia i dostępu do funduszy UE. 2. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 2.1. Charakterystyka ogólna miejscowości Sieburczyn jest wsią położoną w zachodniej części województwa podlaskiego, w powiecie łomżyńskim, w gminie Wizna. Od miejscowości gminnej – Wizny – dzieli je ok. 6 km, od miasta powiatowego – Łomży – ok. 25 km, od stolicy województwa – Białegostoku – ok. 65 km. Przez Sieburczyn przebiegają dwie drogi powiatowe: nr 1966B o nazwie „Wizna – Sambory – Sieburczyn – Rutkowskie – Burzyn – Pluty – do drogi 1834B” i nr 1967B o nazwie: „Droga nr 1961B – Boguszki – Zanklewo – Sieburczyn”. Sieburczyn leży nad rzeką Biebrzą. 3 Rysunek 1. Położenie Wizny w powiecie łomżyńskim Źródło: www.gminy.pl Powierzchnia Sieburczyna obejmuje 6,89 km2, co stanowi niewiele ponad 5% powierzchni gminy (133 km2). Według danych Urzędu Stanu Cywilnego na dzień 31 grudnia 2015 roku miejscowość zamieszkiwało 115 osób, w tym 56 kobiet i 59 mężczyzn; gęstość zaludnienia wynosi 17 osób/km2. Mieszkańcy miejscowości stanowią niecałe 3% ogółu ludności gminy (4 299 osób). Sieburczyn jest jedną z 24 miejscowości na terenie gminy, jest siedzibą sołectwa. Mieszkańcy korzystają z licznych usług z zakresu obsługi ludności i obsługi rolnictwa zlokalizowanych w miejscowości gminnej – Wiźnie. Struktura użytkowania gruntów przedstawia się następująco: użytki rolne – 85%, lasy i grunty leśne – 10%, pozostałe grunty – 5 %. Mieszkańcy utrzymują się głównie z rolnictwa, jednak malowniczy krajobraz i piękne rozlewiska Biebrzy stwarzają możliwości rozwoju turystyki i powstawania gospodarstw agroturystycznych. 2.2. Historia miejscowości W dawnych czasach Sieburczyn nazywał się Świebodczyno. Najstarsze zapisy o miejscowości z 1421 roku i mówią o sprzedaniu przez Jakuba i Jana ze Świebodczyna nad Biebrzą 20 włók ziemi Grzegorzowi Jankowiczowi z Goniądza, który w latach 1421-1425 sprzedał w Świebodczynie 10 włók ziemi Piotrowi z Kołak. W 1437 roku Świebodczyno należało już do Mikołaja z Krassowa, chorążego rawskiego. W 1441 roku książę Władysław wystawił przywilej, którym nadał 40 włók ziemi w Świebodczynie Mikołajowi z Krassowa. Przywilej książęcy sankcjonował wcześniejsze nadanie tych dóbr Mikołajowi – jednemu z najbliższych współpracowników księcia Władysława II. W nadanym przywileju Świebodczyno było określone jako wieś książęca. Książe Władysław awansował Mikołaja z Krassowa, dotychczasowego chorążego rawskiego, na kasztelana wiskiego. W 1475 roku syn Mikołaja, również Mikołaj był wójtem w Świebodczynie. W 1494 roku w Świebodczynie było 11 kmieci posiadających łącznie 10,5 włóki ziemi, płacących po 6 groszy od włóki, a dziedzicem części ziem był Andrzej z Kubry. 4 W lipcu 1863 roku pod Sieburczynem została stoczona jedna z bitew powstania styczniowego – oddziały powstańcze pod wodzą Michała Czempińskiego walczyły z Rosjanami, osłaniając przeprawę przez rzekę żołnierzy pułkownika Konstantego Ramotowskiego – „Wawra”. Od początku XIX wieku w Sieburczynie istniał folwark, pięknie położony nad Biebrzą. Jego właściciel Andrzej Rembieliński – syn sekretarza królewskiego w pierwszej połowie XIX wieku założył tu ogród słynący doborem gatunków owocowych i obfitością róż. Przed drugą wojną światową majątek w Sieburczynie liczył około 600 ha, z czego połowę stanowił las. Majątek należał do Czesława Kuberskiego, pioniera hodowli bydła czerwonego polskiego. W latach trzydziestych był on sławny w całym kraju z powodu hodowli owiec rasy Oksford Hempshire. Na początku II wojny światowej władze polskie nakazały ewakuację wartościowego inwentarza z Sieburczyna, wyjechał z nim rządca majątku jednak inwentarz przepadł w wojennej zawierusze. Natomiast właściciel majątku wyjechał dopiero, gdy dowiedział się, że teren ten Niemcy oddają Związkowi Radzieckiemu. Na początku wojny w 1939 roku na polach w Sieburczynie Rosjanie zorganizowali lotnisko wojskowe, a po okolicznych wioskach rozmieścili jednostki wojskowe. Lotnisko zostało zbombardowane 22 czerwca 1941 roku, wszystkie samoloty rosyjskie zostały zniszczone. Po 22 czerwca 1941 roku w Sieburczynie gospodarowało Wschodniopruskie Towarzystwo Rolnicze. Jesienią 1944 roku Sieburczyn znalazł się na linii frontu po stronie niemieckiej. Walki nad Narwią trwały od końca września 1944 roku do drugiej połowy stycznia 1945 roku. Zabudowania majątku w tym czasie uległy spaleniu. Las został rozkradziony, głównie przez ludzi ze spalonych wiosek. W 1945 roku na podstawie reformy rolnej rozparcelowano 580-hektarowy majątek w Sieburczynie, 220 ha przekazano dyrekcji lasów państwowych. Obecnie po zabudowaniach dworskich nie ma śladu. W 1949 roku w Sieburczynie działała szkoła w prywatnym domu. Urbanistycznie wieś jest jednoulicówką z odgałęzieniami dróg biegnącymi w kierunku rzeki. Rysunek 2. Plan miejscowości Sieburczyn Źródło: dane Urzędu Gminy Wizna 5 3. INWENTARYZACJA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI 3.1. Środowisko przyrodnicze Sieburczyn, jak całe województwo podlaskie, położona jest na terenie Zielonych Płuc Polski. Leży nad rzeką Biebrzą, w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego. Stosunkowo bogata rzeźba terenu uwarunkowana jest różnicami wzniesień,