PLAN ROZWOJU MIEJSCOWOŚCI ZALESIE na lata 2005 - 2013 Październik 2005 Spis treści: 1. Wstęp ..................................................................................................................... 3 2. Analiza zasobów wsi Zalesie na tle gminy Kamienica ......................................... 5 2.1 Gmina Kamienica - charakterystyka .................................................................... 5 2.1.1 Położenie, powierzchnia, ludność ..................................................................... 5 2.1.2 Środowisko przyrodnicze .................................................................................. 6 2.1.3 Charakterystyka społeczno – gospodarcza ...................................................... 9 2.2 Sołectwa Zalesie w gminie Kamienica ............................................................... 15 2.2.1 Poziom organizacji wsi Zalesie ....................................................................... 15 2.2.2 Położenie, wygląd i historia wsi Zalesie .......................................................... 15 2.2.3 Warunki przyrodnicze Zalesia ......................................................................... 16 2.2.4 Infrastruktura techniczna ................................................................................. 17 2.2.5 Funkcje Zalesia ............................................................................................... 17 3. Analiza SWOT ...................................................................................................... 18 4. Ustalenia priorytetów rozwojowych wsi Zalesie na lata 2005 – 2013 .................. 19 2 1. WSTĘP Sołtys i Rada Sołecka wsi Zalesie wystąpili do Wójta Gminy Kamienica z inicjatywą przygotowania Planu rozwoju miejscowości Zalesie, a następnie podjęcia próby wykorzystania nowych możliwości finansowania projektów lokalnych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej; w tym przypadku z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej. Dokument pt.: „Planu rozwoju miejscowości” jest koniecznym i wymaganym załącznikiem do wniosku o dofinansowanie projektu w ramach działania: „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego” zawartego w Sektorowym Programie Operacyjnym „Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich” (Priorytet II – Zrównoważony Rozwój Obszarów Wiejskich). Realizacja zadania: „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego” ma przede wszystkim na celu: - podniesienie standardu życia i pracy na wsi, - podniesienie atrakcyjności turystycznej, - wzrost atrakcyjności inwestycyjnej, - zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych, - rozwój tożsamości społeczności wiejskiej i zachowanie dziedzictwa kulturowego. Istotą tego działania jest akcentowanie znaczenia rozwoju lokalnego oraz roli społeczności lokalnych. Jest ono ukierunkowane na zagadnienia cywilizacyjno – kulturowe, koncentruje się na prostych lokalnych przedsięwzięciach. Ma na celu rozwój obszarów wiejskich i tworzenie mieszkańcom lepszych, atrakcyjniejszych warunków życia, w 3 szczególności poprawę jego jakości i standardu, a także wywołanie poczucia identyfikacji w miejscem zamieszkania. Inicjatywa podejmowania działań zmierzających do osiągnięcia tych celów należy więc do samych zainteresowanych – mieszkańców wsi. Rozwój lokalny musi bowiem dokonywać się przede wszystkim w oparciu o zasoby miejscowe (przyrodnicze, społeczne, kulturalne, gospodarcze) oraz poprzez włączenie w ten proces społeczności lokalnych. Idea odnowy wsi wyrasta z przekonania, że odnowiona, doinwestowana cywilizacyjnie i ożywiona kulturowo wieś odzyska swą atrakcyjność jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim starszym mieszkańcom godziwy standard i jakość życia oraz zdoła zatrzymać zdolną młodzież na miejscu. Planu rozwoju miejscowości Zalesie został opracowany przy bezpośrednim udziale i współpracy z mieszkańcami tej wsi oraz przedstawicielami władz gminnych. Uwzględnia on lokalne potrzeby oraz aspiracje, ale także możliwości i ewentualne ograniczenia wynikające z zewnętrznych uwarunkowań. 4 2. Analiza zasobów wsi Zalesie na tle gminy Kamienica 2.1 Gmina Kamienica - charakterystyka 2.1.1 Położenie, powierzchnia, ludność Gmina Kamienica obejmuje południowo – zachodnią część powiatu limanowskiego; stanowi granicę geograficzną między Gorcami a Beskidem Wyspowym. Jest jedną z najbardziej malowniczo położonych gmin województwa małopolskiego, leżącą w jego centralnej części. Graniczy z gminami: Dobra, Słopnice, Limanowa, Łukowica, Łącko, Ochotnica Dolna, Niedźwiedź i Mszana Dolna. Położona jest w dolinie rzeki o tej samej nazwie. Długość jej, od źródeł znajdujących się pod Turbaczem, do ujścia do Dunajca w Zabrzeży, wynosi ok. 32 kilometry. Powierzchnia gminy wynosi 96 km2 z czego: 22,4 km2 przypada na Kamienicę, 26 km2 na Szczawę, 13,3 km2 na Zalesie, 27,1 km2 na Zasadne i 7,2 km2 na Zbludzę. Gmina Kamienica liczy 7363 ludzi (stan na 10.05.2004), w tym: Kamienica - 3093, Szczawa - 1933, Zasadne - 646, Zalesie - 1013, Zbludza – 678. Średnia gęstość zaludnienia na km2 wynosi 76,7, znacznie poniżej średniej krajowej. Jedynie wieś Kamienica przekracza średnią krajową (138,1). Na terenie gminy utworzono 6 sołectw, których terytoria pokrywają się z terytoriami wsi, z wyjątkiem wsi Kamienica, która została podzielona na dwa sołectwa: Kamienica Górna i Kamienica Dolna. 5 Rozmieszczenie ludności gminy Kamienica wg sołectw 9%-Zasadne 27%-Kamienica Górna 9%-Zbludza 14%-Zalesie 15%-Kamienica Dolna 26%-Szczawa 2.1.2 Środowisko przyrodnicze Gmina Kamienica położna jest u stóp Gorców, na terenie Obszaru Chronionego Krajobrazu powołanego rozporządzeniem nr 27 Wojewody Nowosądeckiego z dnia l października 1997 r. w sprawie wyznaczenia Obszaru Chronionego Krajobrazu Województwa Nowosądeckiego. 1267,6 ha powierzchni gminy Kamienica należy do Gorczańskiego Parku Narodowego, co stanowi 6% całkowitej powierzchni parku. Powierzchnia Gorczańskiego Parku Narodowego, utworzonego w 1981 r., wynosi 7019,07 ha. Utworzono również otulinę na 16647 ha. Na terenie gminy występuje 5 pomników przyrody. Obszar gminy wchodzi w obręb Kamienica Nadleśnictwa Limanowa. W składzie gatunkowym drzewostanów dominuje buk (38%), jodła (37,3%) i świerk (21%). Obszar gminy należy do dwóch subregionów klimatycznych, czyli Beskidu Wyspowego i Gorców, które zaś należą do strefy klimatycznej regionu gór średnich. W obrębie każdego z tych 6 subregionów można wyróżnić mezoregiony tj. obszary ciepłych południowych zboczy i chłodnych wierzchowin. Najmniej korzystne warunki klimatyczne będą występowały w dolinie wzdłuż samej rzeki, gdzie wahania temp. sięgają od -31 C do +35 C. Najcieplejszym miesiącem jest zwykle lipiec, a najzimniejszym luty. Wiosna przychodzi dość późno i zazwyczaj pod koniec marca. Zima zaś rozpoczyna się już w połowie listopada i obfituje w duże ilości opadów śniegu, tworząc zwykle dość grubą pokrywę śnieżną od 20 cm, w dolinie rzeki do 1 m. wysoko w górach. Dociera tu także tatrzański wiatr halny, powodujący w okresie zimy gwałtowne topnienie śniegów i wzbieranie wód. Na okolicznych polach i łąkach rosną okazy flory tj.: krokusy, storczyki czy lilia złotogłów. W lasach żyją okazy fauny typowej dla Beskidów, m.in. : sarny, jelenie, dziki, rysie, borsuki i wilki. Jest to gmina typowo rolnicza. Na terenie wsi przeważają gleby bielicowe o niewykształconym profilu, przeważnie umiarkowanie wilgotne. W dolinie zaś zdarzają się mady górskie, brunatne, wyługowane i brunatne kwaśne. Połowę ogólnej powierzchni użytków rolnych gminy zajmują grunty orne wykorzystywane głównie jako kompleks zbożowo-pastewny lub owsiano-ziemniaczano- górski. Około 90% powierzchni gminy pokrywają utwory fliszu karpackiego, obejmujące piaskowce magurskie i podmagórskie, warstwy inoceramowe, margle łąckie i pstre łupki. W dolinie rzeki Kamienicy występują osady aluwialne, a około 4% powierzchni zbudowane jest z utworów plejstoceńskich (starych teras rzecznych) występujących na obrzeżu rzeki Kamienicy. Utwory holoceńskie, z których wytworzyły się mady stanowią ok. 1% powierzchni ogólnej. Wzniesienia wahają się od 475 do 1120 m. n.p.m. Ponad grzbietami wznoszą się nieznacznie szczyty: Gorc (1230 m) i Przysłop (1187 m). Przeważają stoki o nachyleniu średnim około od 11º do 35º 7 oraz wystawie południowej i południowo-zachodniej. Rzeźba terenu ma charakter górski. Wierzchowiny są zaokrąglone, stoki silnie i bardzo silnie opadające w kierunku licznych wąskich dolin potoków. Z północnego-zachodu w kierunku południowo-wschodnim rozciąga się wąska dolina rzeki Kamienicy. Na stokach i wierzchowinach woda gruntowa występuje na głębokości od 6 do 20 metrów, u podnóży stoków oraz w dolinach rzek i potoków zalega na głębokości od 2 do 5 metrów. Temperatura i opady atmosferyczne w gminie Kamienica Wyszczególnienie Miesiące Średni I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII a roczna Opady 53,3 45,5 64,9 92,4 90,8 130,8 160,3 59,1 65,0 55,0 70,3 73,8 80,1 Temperatura -4,6 -4,5 0,7 6,0 11,0 14,8 15,8 15,8 12,7 7,6 3,0 -1,5 6,4 Badania Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska określiły średnioroczny poziom stężeń zanieczyszczeń w powietrzu na poziomie: pył zawieszony - 25 g/m3, dwutlenek siarki - 10 ug/m3, dwutlenek azotu - 18 ug/m3. Skażenie gleb metalami ciężkimi i siarką w gminie Kamienica Pierwiastek Minimum Maksimum Średnia Klasy zanieczyszczenia gleb mg/kg 0 I II III IV VI Kadm 0,07 1,89 0,65 35,71 50 14,29 0 0 0 Miedź 9,80 46,6 22,17 78,57 21,43 0 0 0 0 Nikiel 16,3 48,8 28,21 50 50 0 0 0 0 Ołów 16,0 63,60 37,99 78,57 21,43 0 0 0 0 Cynk 69,9 248,4 111 7,14 78,57 14,29 0