Załącznik do: Uchwały Nr XLI/511/14 Rady Miejskiej w Piszu z dnia 24 stycznia 2014 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY PISZ NA LATA 2014-2020 STYCZEŃ 2014 Spis treści Wykaz skrótów ........................................................................................................................... 4 Wstęp .......................................................................................................................................... 5 1. Uwarunkowania zewnętrzne Strategii ................................................................................ 7 1.1. Uwarunkowania technologiczne, ekonomiczne i społeczne ........................................ 8 1.2. Uwarunkowania prawne i programowe ....................................................................... 9 2. Wybrane zagadnienia sytuacji społeczno-ekonomicznej Gminy Pisz ............................. 15 2.1. Ogólna charakterystyka Gminy ................................................................................. 15 2.2. Ludność ...................................................................................................................... 16 2.3. Warunki życia w Gminie ........................................................................................... 19 2.3.1. Drogi i transport ................................................................................................. 19 2.3.2. Infrastruktura komunalna ................................................................................... 20 2.3.3. Ochrona środowiska ........................................................................................... 21 2.3.4. Mieszkalnictwo ................................................................................................... 21 2.3.5. Opieka zdrowotna ............................................................................................... 23 2.3.6. Oświata ............................................................................................................... 24 2.3.7. Kultura i sport ..................................................................................................... 29 2.3.8. Wynagrodzenia ................................................................................................... 32 2.3.9. Dochody i wydatki budżetu Gminy .................................................................... 32 2.4. Bezpieczeństwo publiczne ......................................................................................... 35 2.5. Aktywność obywatelska oraz dostępność przestrzeni publicznej ............................. 37 3. Rynek pracy Gminy Pisz .................................................................................................. 40 3.1. Aktywność zawodowa mieszkańców Gminy ............................................................ 40 3.1.1. Pracujący ............................................................................................................ 40 3.1.2. Stan bezrobocia................................................................................................... 41 3.1.3. Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy ............................................ 42 3.1.4. Struktura socjodemograficzna bezrobotnych ..................................................... 45 3.1.5. Aktywizacja zawodowa bezrobotnych ............................................................... 47 3.1.6. Oferty pracy ........................................................................................................ 48 3.2. Podmioty gospodarki narodowej ............................................................................... 49 4. Główne problemy społeczne Gminy Pisz ......................................................................... 53 4.1. Ogólna charakterystyka świadczeń przyznawanych z pomocy społecznej ............... 53 4.2. Dominujące problemy społeczne Gminy w ujęciu pomocy społecznej .................... 57 4.2.1. Ubóstwo .............................................................................................................. 59 4.2.2. Bezrobocie .......................................................................................................... 59 4.2.3. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego ................................................................................................. 60 4.2.4. Długotrwała lub ciężka choroba ......................................................................... 61 4.2.5. Potrzeba ochrony macierzyństwa ....................................................................... 61 4.2.6. Niepełnosprawność ............................................................................................. 62 4.3. Problem uzależnień .................................................................................................... 62 4.4. Przemoc w rodzinie ................................................................................................... 67 5. Zasoby instytucjonalne Gminy Pisz ................................................................................. 68 5.1. Instytucje mające siedzibę na terenie Gminy ............................................................ 68 5.2. Wybrane instytucje na terenie powiatu piskiego ....................................................... 71 6. Podsumowanie części diagnostycznej .............................................................................. 73 7. Zasady horyzontalne Strategii .......................................................................................... 75 8. Priorytety, cele i kierunki działań ..................................................................................... 77 Priorytet I. Mieszkańcy aktywni na rynku pracy .................................................................. 79 2 Priorytet II. Rodzina fundamentem społeczeństwa .............................................................. 81 Priorytet III. Dzieci i młodzież przyszłością społeczeństwa ................................................ 84 Priorytet IV. Osoby starsze, niepełnosprawne i chorujące pełnoprawnymi członkami społeczeństwa ....................................................................................................................... 86 Priorytet V. Aktywne i zintegrowane społeczności lokalne ................................................. 89 9. Wdrażanie i monitoring Strategii ..................................................................................... 92 9.1. Źródła finansowania Strategii .................................................................................... 92 9.2. Monitorowanie i ewaluacja Strategii ......................................................................... 93 Spis tabel .................................................................................................................................. 96 Spis wykresów .......................................................................................................................... 97 3 Wykaz skrótów BDL – Bank Danych Lokalnych DPS – Dom Pomocy Społecznej GUS – Główny Urząd Statystyczny GZI – Gminny zespół interdyscyplinarny na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie KIS – Klub Integracji Społecznej KPP – Komenda Powiatowa Policji w Piszu KP PSP – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Piszu KPR – Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020” KRPA –Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Gminie Pisz KWP – Komenda Wojewódzka Policji w Olsztynie MGBP – Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Piszu MGOPS – Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej MGOSiR – Miejsko-Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Piszu MZP – Muzeum Ziemi Piskiej w Piszu NFZ – Narodowy Fundusz Zdrowia ODN – Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli OHP – Ochotniczy Hufiec Pracy w Piszu OPiT – Ośrodek Profilaktyki i Terapii OREW – Ośrodek Rewalidacyjno-Edukacyjno-Wychowawczy w Piszu OWES – Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Piszu PDK – Piski Dom Kultury w Piszu PFRON – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych PKW – Państwowa Komisja Wyborcza PPPP – Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Piszu PUP – Powiatowy Urząd Pracy w Piszu ROPS – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Olsztynie SRK 2020 – Strategia Rozwoju Kraju 2020 SRPS – Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Pisz na lata 2014-2020 ŚDS – Środowiskowy Dom Samopomocy UE – Unia Europejska UM – Urząd Miejski w Piszu WTZ – Warsztaty Terapii Zajęciowej w Piszu WUP – Wojewódzki Urząd Pracy w Olsztynie ZEOSiP – Zespół Ekonomicznej Obsługi Szkół i Przedszkoli w Piszu 4 Wstęp Opracowanie i realizacja strategii rozwiązywania problemów społecznych jest zadaniem własnym gminy o charakterze obligatoryjnym. Obowiązek ten nakładają art. 16b ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej. Gmina może podejść do tej kwestii czysto „formalistycznie”, patrząc na strategię jako jedno z przymusowych zadań, niewnoszących konkretnej wartości dodanej w obszarze polityki społecznej, a nawet tzw. „półkownika”, czyli kolejny obowiązkowy dokument, do którego nikt nie zagląda. Ale może też potraktować proces opracowania strategii jako szansę do lepszego poznania opinii oraz propozycji instytucji i organizacji zaangażowanych w rozwiązywanie problemów społecznych, po to, aby założenia dokumentu strategicznego maksymalnie dopasować do potrzeb i barier społecznych. Wychodząc z tego drugiego założenia, w związku z upływającym terminem obowiązywania Strategii Integracji