Nieuwsbrief VO nr. 40 – 1 december 2008 In dit nummer Kabinet neemt advies fusietoets over /1 Onderwijsraad pleit voor fusietoets in onderwijs /2 Europese aanbesteding schoolboeken op schema /3 Kwaliteit blijft zaak van bevoegd gezag /3 VOS/ABB-training ‘Opzetten en leiden projectteams’ /4 Nieuwe aanvraagronde voor lerarenbeurs /5 Tiende conferentie Verbindend Leren levert veel op /5 Helft van mensen in onderwijs voelt zich ongezond /6 Informatiemiddag ‘Frisse Scholen: de praktijk’ /6 Servicecentrum Scholenbouw van start /7 Regionale invoering Passend Onderwijs op stoom /7 Geen bezuinigingen op onderwijs ondanks crisis /8 Vacatures (1) /8 Kabinet neemt advies fusietoets over Het kabinet neemt het advies van de Onderwijsraad (zie het bericht hieronder) over waarin wordt gepleit voor de invoering van een fusietoets. Dat is vrijdag bekendgemaakt na de wekelijkse ministerraad. Het kabinet is het met de Onderwijsraad eens dat schaalvergroting in het onderwijs de menselijke maat onder druk zet. 'Leerlingen, ouders en docenten voelen zich niet altijd meer gezien en gehoord. Dit kan het draagvlak en de keuzevrijheid aantasten. Het kabinet wil daarom een fusietoets .', zo meldt de website www.regering.nl. 'De inzet', aldus het kabinet, 'is dat onderwijsinstellingen een mogelijke fusie zelf zorgvuldig afwegen. Besturen moet zich vooraf en achteraf verantwoorden aan de direct betrokkenen. Ouders, studenten en personeel krijgen een sterkere rol bij het interne toezicht. Ook komt er een professioneel statuut om de positie van docenten te versterken.' Volgens de planning van het kabinet moet de fusietoets over één tot twee jaar een feit zijn. 'Criteria zijn onder meer het marktaandeel en monopolievorming of de variëteit van het aanbod in de regio', aldus de website van de regering. VOS/ABB liet vrijdag direct nadat het advies van de Onderwijsraad was uitgekomen, al weten dat een fusietoets in het onderwijs volstrekt overbodig is. Zie voor de reactie van VOS/ABB het commentaar van directeur Theo Hooghiemstra, dat op 1 Nieuwsbrief VO nr. 40 – 1 december 2008 www.vosabb.nl in de rechterkolom van dit bericht staat. Hieronder meer over het advies van de Onderwijsraad. Onderwijsraad pleit voor fusietoets in onderwijs De Onderwijsraad pleit voor de invoering van een fusietoets in het onderwijs. Daarmee wil de raad voorkomen dat bestuurlijke fusies in bepaalde regio's leiden tot te weinig keuzevrijheid voor ouders. 'Alles in één hand betekent een monopolie', zegt de raad, die minstens twee onderwijsaanbieders ter plekke noodzakelijk vindt om voldoende keuzemogelijkheden te garanderen. Volgens de Onderwijsraad is verscheidenheid van voorzieningen en besturen een belangrijk kenmerk van het Nederlandse onderwijs. 'Ouders, leerlingen en studenten hechten aan deze keuzemogelijkheid', zo staat in het advies De bestuurlijke ontwikkeling van het Nederlandse onderwijs. 'Fusies en schaalvergroting brengen risico's met zich mee als het gaat om keuzevrijheid en maatschappelijk draagvlak'. De Onderwijsraad vindt dat de overheid hiervoor te weinig aandacht heeft gehad, en tegelijkertijd nauwelijks instrumenten in handen heeft om deze risico's te voorkomen of te repareren. Een fusietoets voor omvangrijke fusies – met elementen als een toetsingsdrempel, een toets op variëteit en een fusie-effectrapportage waarin de fusie afgewogen wordt tegen alternatieven – moet daar verandering in brengen, vindt de Onderwijsraad. Toetsingsdrempel Niet alle fusies hoeven te worden getoetst. De raad stelt voor om een toetsingsdrempel te koppelen aan het totaal aantal deelnemers dat onderwijs volgt aan de instellingen die willen fuseren. Deze drempel varieert per sector: de raad denkt aan een orde van grootte van 2.500 voor het basisonderwijs, 5.000 voor het voortgezet onderwijs; 10.000 in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en 20.000 in het hoger onderwijs. Om de fusie goed te keuren, wordt de eis gesteld dat er voldoende bestuurlijke variëteit blijft wanneer twee besturen in één regio willen fuseren. Hoe groot dat gebied is, verschilt per sector. Voor het basisonderwijs is er sprake van een kleiner relevant geografisch gebied dan voor het voortgezet onderwijs of mbo. Voor het hoger beroepsonderwijs bepalen de landsgrenzen de regio. Voor de uitvoering van de fusietoets pleit de Onderwijsraad voor de inrichting van een Onderwijskamer bij de NMa (Nederlandse Mededingingsautoriteit). 'Op die manier staat de fusietoets op enige afstand van de politiek, maar hoeft er geen nieuwe instantie voor opgericht te worden'. De minister van Onderwijs moet bepalen welke criteria in de fusietoets worden gehanteerd. Het gaat dan om bijvoorbeeld de hoogte van de toetsingsdrempel en de inhoudelijke criteteria waarop een fusie wordt beoordeeld. 2 Nieuwsbrief VO nr. 40 – 1 december 2008 Het advies De bestuurlijke ontwikkeling van het Nederlandse onderwijs, een samenvatting en het persbericht staan op www.onderwijsraad.nl. Het commentaar van VOS/ABB hierop staat op www.vosabb.nl. Europese aanbesteding schoolboeken op schema De Europese aanbestedingsprocedure voor het Inkoopcollectief Lesmateriaal is nog steeds op schema. Het kost wel meer tijd dan gepland om de vele vragen die leveranciers hebben gesteld, te beantwoorden. Toch zal de procedure naar verwacht op tijd worden afgerond en worden de schoolboeken voor het nieuwe schooljaar op tijd geleverd. Dit zegt directeur Jos Plattel van Pro Mereor, het inkoopkenniscentrum dat in samenwerking met VOS/ABB de procedure voor het collectief uitvoert. Hij gaat er van uit dat na de beantwoording van de vragen de rest van de procedure normaal zal verlopen. Bij het collectief zijn 47 schoolbesturen aangesloten, die voor 129.000 leerlingen boeken zullen bestellen. De stuurgroep van het collectief is onlangs nog bijeen geweest en ziet geen reden om nerveus te worden. Ook VOS/ABB heeft alle vertrouwen in een goede afloop omdat Pro Mereor zeer deskundig is in deze materie. De Europese aanbesteding van schoolboeken is wettelijk verplicht voor scholen. Door aan te sluiten bij het Inkoopcollectief Lesmateriaal konden de scholen de ingewikkelde procedure uit handen geven aan experts, terwijl ze op deze manier ook een enorme inkoopkracht ontwikkelen, doordat ze per regio grote volumes boeken bestellen. Onderdeel van de procedure was de recente vragenronde over het aanbestedingsdocument. Boekenleveranciers hebben ruim 750 vragen per onderdeel gesteld, in totaal zijn dat meer dan 3000 vragen. Het overgrote deel, 99 procent, is ingediend door Van Dijk Educatie. Pro Mereor is op dit moment druk bezig de vragen te beantwoorden. Door het onverwacht grote aantal vragen kost dit meer tijd dan gepland was, maar er zit genoeg rek in de procedure om een tijdige levering van de boeken te kunnen garanderen. "Het is normaal dat de boekenlijsten pas in mei bij de leveranciers worden ingediend, en dat zal nu ook gebeuren", zegt Plattel. Hij verwacht dat de vragen binnenkort beantwoord zijn en de procedure verder kan gaan. Meer over het Inkoopcollectief Lesmateriaal op www.vosabb.nl (dossier schoolkosten) of www.pro-mereor.nl. Kwaliteit blijft zaak van bevoegd gezag De kwaliteit van het onderwijs blijft de verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag van de school. Dat antwoorden minister Ronald Plasterk en de 3 Nieuwsbrief VO nr. 40 – 1 december 2008 staatssecretarissen Sharon Dijksma en Marja van Bijsterveldt van OCW op Kamervragen van SP'er Jasper van Dijk. Van Dijk stelde Kamervragen naar aanleiding van een noodkreet van de onderwijswethouders van de vier grote steden over de kwaliteit van het onderwijs in hun gemeenten. Zij willen dat de Inspectie eerder en dwingender ingrijpt. De bewindslieden van OCW antwoorden dat de Inspectie de situatie altijd al goed in de gaten houdt en zonodig aandringt op ingrijpen. Plasterk, Dijksma en Van Bijsterveldt wijzen op de Lokale Educatieve Agenda, die op gemeentelijk niveau met bindende afspraken voldoende mogelijkheden biedt om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Ze benadrukken echter dat de autonomie van de schoolbesturen niet mag worden aangetast. De bewindslieden wijzen in hun antwoorden ook op het feit dat scholen die onder verscherpt toezicht staan, er doorgaans in slagen om binnen de gestelde termijn de kwaliteit van het onderwijs in voldoende mate te verbeteren. De antwoorden van de minister en de staatssecretarissen staan op www.vosabb.nl, in de rechterkolom bij dit bericht (dossier kwaliteit). Daar staat ook een eerder commentaar op deze kwestie. VOS/ABB-training 'Opzetten en leiden projectteams' VOS/ABB organiseert in januari in samenwerking met Mensen in Bedrijf opnieuw de training 'Opzetten en leiden van projectteams in het onderwijs'. Deze populaire training is bestemd voor iedereen die in het primair of voortgezet onderwijs met projectteams werkt en de effectiviteit hiervan wil vergroten. In de training gaat u aan de slag met een gesimuleerd project, waarin u de dynamiek van leidinggeven kunt ervaren. Onderwerpen die aan bod komen: • Hoe kan ik sturen op resultaten? • Hoe ga ik zo effectief mogelijk om met de beschikbare tijd? • Hoe ga ik om met onverwachte tegenslagen? • Hoe motiveer ik het projectteam? • Hoe beïnvloed ik en ga ik om met beïnvloeding? De training wordt gegeven op dinsdag 20 januari in Woerden. Leden van VOS/ABB betalen 420 euro (niet-leden betalen 500 euro). Er geldt een collegakorting van 10 procent. Er is al belangstelling voor de training in januari. Als u eraan wilt meedoen, is het 4 Nieuwsbrief VO nr. 40 – 1 december 2008 raadzaam u snel aan te melden. Aanmelden kan online via www.vosabb.nl