T.C. ANADOLU ÜNİVERSİTESİ YAYINI NO: 2458 AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ YAYINI NO: 1430 XIX. YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI Yazarlar Dr.Öğr.Üyesi Metin Kayahan ÖZGÜL (Ünite 1,3) Dr.Öğr.Üyesi İsmail ARIKOĞLU (Ünite 2) Doç.Dr. Recep DEMİR (Ünite 4) Doç.Dr. Ozan YILMAZ (Ünite 5) Prof.Dr. Mehmet Fatih KÖKSAL (Ünite 6) Editörler Prof.Dr. Muhsin MACİT Prof.Dr. Osman HORATA Bu kitabın basım, yayım ve satış hakları Anadolu Üniversitesine aittir. “Uzaktan Öğretim” tekniğine uygun olarak hazırlanan bu kitabın bütün hakları saklıdır. İlgili kuruluştan izin almadan kitabın tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz. Copyright © 2012 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University. Öğretim Tasarımcısı Prof.Dr. Cemil Ulukan Grafik Tasarım Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Doç.Dr. Nilgün Salur Öğr.Gör. Cemalettin Yıldız Ölçme Değerlendirme Sorumlusu Öğr.Gör. Dilek Polat Kapak Düzeni Prof.Dr. Halit Turgay Ünalan Dizgi ve Yayıma Hazırlama Kitap Hazırlama Grubu XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatı E-ISBN 978-975-06-3333-1 Bu kitabın tüm hakları Anadolu Üniversitesi’ne aittir. ESKİŞEHİR, Ocak 2019 2420-0-0-0-2002-V01 İçindekiler iii İçindekiler Önsöz .................................................................................................................... v XIX. Yüzyıl Türk Edebiyatına Genel Bir Bakış .............................. 2 1. ÜNİTE GİRİŞ ............................................................................................................................ 3 MODERNLEŞME YOLUNDA .................................................................................. 3 Edebî Yenilenme .......................................................................................................... 4 Klasik’ten Barok’a ....................................................................................................... 5 Batılılaşmanın Dış Etkenleri ..................................................................................... 6 Tanzimat Fermanı ....................................................................................................... 9 YENİLEŞEN EDEBİYATIN ÖZELLİKLERİ ........................................................... 11 Form Değişimleri ........................................................................................................ 11 Muhteva Değişimleri .................................................................................................. 12 Şiir Dilinin Değişmesi ................................................................................................. 13 SONUÇ ......................................................................................................................... 13 Özet ............................................................................................................................... 14 Kendimizi Sınayalım ................................................................................................... 15 Okuma Parçaları .......................................................................................................... 16 Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı ........................................................................ 17 Sıra Sizde Yanıt Anahtarı ............................................................................................ 17 Yararlanılan Kaynaklar ............................................................................................... 18 Başvurulabilecek Kaynaklar ....................................................................................... 18 Enderunlu Şairler .......................................................................... 20 2. ÜNİTE ENDERUN MEKTEBİ ............................................................................................... 21 ENDERUNLU ŞAİRLER ........................................................................................... 22 Hane-i Hassa Şairleri .................................................................................................. 23 Hazine-i Hümayun Şairleri ........................................................................................ 23 Kilar-ı Hassa Şairleri ................................................................................................... 24 Hane-i Seferli Şairleri .................................................................................................. 24 ENDERUNLU VASIF ................................................................................................. 25 Özet ............................................................................................................................... 34 Kendimizi Sınayalım ................................................................................................... 35 Okuma Parçası ............................................................................................................. 36 Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı ........................................................................ 36 Sıra Sizde Yanıt Anahtarı ............................................................................................ 37 Yararlanılan Kaynaklar ............................................................................................... 37 Başvurulabilecek Kaynaklar ....................................................................................... 37 XIX. Yüzyılda Encümen-i Şuara.................................................... 38 3. ÜNİTE GİRİŞ ............................................................................................................................ 39 ENCÜMEN-İ ŞUARA ................................................................................................ 40 Encümen-i Şuara Mensuplarını Bir Araya Getiren Sebepler ................................ 41 Encümen-i Şuara Toplantıları ................................................................................... 42 Encümen-i Şuara’nın Edebiyat Görüşü .................................................................... 44 Şiir Dilindeki Arayışlar ............................................................................................... 45 Şiirde Form Arayışları ................................................................................................ 46 Estetik Tercihlerdeki Değişmeler .............................................................................. 47 iv İçindekiler ENCÜMEN-İ ŞUARA’NIN ARDINDAN ................................................................ 49 Özet ............................................................................................................................... 51 Kendimizi Sınayalım ................................................................................................... 53 Okuma Parçaları .......................................................................................................... 54 Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı ........................................................................ 55 Sıra Sizde Yanıt Anahtarı ............................................................................................ 55 Yararlanılan Kaynaklar ............................................................................................... 57 Başvurulabilecek Kaynaklar ....................................................................................... 57 4. ÜNİTE XIX. Yüzyılda Kadın Şairler ........................................................... 58 GİRİŞ ............................................................................................................................ 59 LEYLA HANIM .......................................................................................................... 62 ŞEREF HANIM .......................................................................................................... 66 ADİLE SULTAN ......................................................................................................... 71 Özet ............................................................................................................................... 76 Kendimizi Sınayalım ................................................................................................... 77 Okuma Parçası ............................................................................................................. 78 Kendimizi Sınayalım Yanıt Anahtarı ........................................................................ 79 Sıra Sizde Yanıt Anahtarı ............................................................................................ 79 Yararlanılan ve Başvurulabilecek Kaynaklar ............................................................ 79 5. ÜNİTE XIX. Yüzyıl Mesnevileri.................................................................. 80 GİRİŞ ............................................................................................................................ 81 KEÇECİZADE İZZET MOLLA VE MESNEVİLERİ ............................................ 82 YENİŞEHİRLİ AVNÎ VE ATEŞGEDE ..................................................................... 99 Özet ............................................................................................................................... 105 Kendimizi Sınayalım ..................................................................................................