KSIĘGA ADRESOWA Z 1929 ROKU, ŹRÓDŁEM DO POZNANIA DZIEJÓW GMINY PELPLIN W 1929 r ukazało się drugie wydanie „Księgi adresowej gospodarstw rolnych ponad 50 hektarów, województwa pomorskiego”, opracowanej przez Stanisława Mantaeya. Jego wydawcą była Pomorska Izba Rolnicza w Toruniu. W tej księdze jest wiele adresów gospodarstw położonych na terenie obecnej gminy Pelplin. Znaczna ich cześć to już odległa historia, chociaż żywa jeszcze wśród mieszkańców starszego pokolenia. Jeszcze obecnie w nazewnictwie terenowym niektóre miejsca i obiekty są związane z nazwiskami dawnych właścicieli. Adresy pokazują, obraz narodowościowy, we wschodniej części gminy z dużym udziałem gospodarzy narodowości niemieckiej, powierzchnie gospodarstw, specjalistyczne hodowle, przynależność administracyjną i sądową oraz łączność za pośrednictwem kolei, poczty i telefonów. Proszę zwrócić uwagę, że telefony były wtedy przywilejem niektórych. Te gospodarstwa, kształtowane często przez wieki, zostały znacjonalizowane po 1945 r. i przejęte w większości przez państwowe gospodarstwa rolne lub rolnicze spółdzielnie produkcyjne. Przemiany ustrojowe na wsi z pierwszej poł. lat dziewięćdziesiątych XX w. spowodowały całkowitą likwidację dawnej struktury gospodarstw i ich powiązań z dana wsią. Nowi właściciele ziemi mieszkają często poza właściwą miejscowością, a dawne budynki gospodarskie stają się niepotrzebne i chylą się ku upadkowi. Podane niżej adresy gospodarstw powyżej 50 ha, są świadkiem tamtego czasu i źródłem historycznym do poznania dziejów miejscowości. W tej księdze, znajdzie czytelnik także wiele ciekawych adresów, dawnych urzędów, instytucji i organizacji działających na terenie byłego województwa pomorskiego z siedzibą w Toruniu. Aby odszukać wszystkie adresy dotyczące obecnej gminy Pelplin należy przejrzeć zestawienia w dwóch powiatach tj. gniewskim i starogardzkim, bowiem one obejmowały w tamtym czasie teren obecnej gminy Pelplin. Wtedy też w strukturze podziałów administracyjnych istniały wójtostwa i tzw. gminy jednowioskowe. 1 WYPIS Z KSIĘGI ADRESOWEJ Nazwa P (poczta), I. Sąd powiatowy Właściciel Powierz Zakłady majątku, K (stacja II. Wójtostwo (dzierżawca) chnia w przemysłowe, telefon kolejowa) ha hodowle Gręblin P K I. Gniew Thiel Klara 101 Subkowy II. Lignowy Gręblin P K I. Gniew Jurkiewicz Leonard 98 Subkowy II. Lignowy Gręblin P K I. Gniew Ziehm Alfred 334 mleczarnia Subkowy 14 Subkowy II. Lignowy Gręblin P K I. Gniew Ziehm Eugen 144 Subkowy 10 Subkowy II. Lignowy Janiszew P K Pelplin I. Gniew Wiebe Paweł 539 mleczarnia tel. Pelplin 4 II. Brody Janiszewo P K Pelplin I. Gniew Petzky Emilja 88 tel. Pelplin 89 II. Brody Lignowy P K Pelplin I. Gniew Lindau Walter 125 tel. Pelplin 37 II. Lignowy Lignowy P K Pelplin I. Gniew Gmina kościelna 64 II. Lignowy (Czarnecki Stefan Lignowy P K Pelplin I. Gniew Stamirowski 120 tel. Pelplin 78 II. Lignowy Lignowy P K Pelplin I. Gniew Błażek Franciszek 180 Obora zarodowa II. Lignowy bydła czarno – białego nizinnego Lignowy P K Pelplin I. Gniew Ulrich August 101 II. Lignowy (spadkobierca) Międzyłęż P I. Gniew Dirksen Jan 52 W.Walichno II. W. Walichnowy wy K Pelplin Międzyłęż P I. Gniew Kröhling 165 Zarodowa hodowla W.Walichno II. W. Walichnowy Maksymilian konia szlachetnego wy półkrwi K Pelplin M. Walichnowy P I. Gniew Brück Ryszard 121 tel. W. W.Walichno II. W. Walichnowy Walichnowy 14 wy K Pelplin M. Walichnowy P I. Gniew Tgahrt Franciszek 94 tel. W. W.Walichno II. W. Walichnowy Walichnowy 12 wy K Pelplin M. Walichnowy P I. Gniew Tgahrt Jan 124 Zarodowa hodowla tel. W. W.Walichno II. W. Walichnowy konia szlachetnego Walichnowy 13 wy półkrwi K Pelplin Rudno P K Pelplin I. Gniew Czarnowski Teodor 133 II. Lignowy Rudno P K Pelplin I. Gniew Kiep Maks 74 II. Lignowy Rudno P K Pelplin I. Gniew Robitsch Walter 79 II. Lignowy Rudno P K Pelplin I. Gniew Strehlke Artur 90 II. Lignowy Rudno P K Pelplin I. Gniew Strehlke Emma 207 II. Lignowy Rudno P K Pelplin I. Gniew Wiens Jan 123 Zarodowa hodowla 2 II. Lignowy bydła czarno – białego nizinnego, chlewnia zarodowa Rudnopole P K Pelplin I. Gniew Zieliński Klemens 120 II. Lignowy Stary Miedzyłęż P W. I. Gniew Dirksen Konrad 146 tel. W. Walichnowy II. W. Walichnowy Walichnowy 6 K Pelplin Wielki Garc P K Pelplin I. Gniew Gmina kościelna 58 II. Lignowy (Brzozowski A.) Wielki Garc P K Pelplin I. Gniew Hacker Friedel 193 tel. Pelplin 61 II. Lignowy i Albert Wielki Garc P K Pelplin I. Gniew Kopenhagen Adolf 105 II. Lignowy Wielki Garc P K Pelplin I. Gniew Moeller Erich 79 Tel. Pelplin 60 II. Lignowy Wielki Garc P K Pelplin I. Gniew Nau Julian 162 Obora zarodowa tel. Pelplin 46 II. Lignowy bydła nizinnego czarno - białego Wielki Garc P K Pelplin I. Gniew Brzozowski 99 tel. Pelplin 48 II. Lignowy Augustyn Kulice P K Pelplin I. Starogard Grabowska Anna 406 Tel. Kulice 17 II. Zawada Kulice P K Pelplin I. Starogard Nelka Witold 115 II. Zawada Rombark P K Pelplin I. Starogard Brejska Waleria 121 II. - Rombark P K Pelplin I. Starogard Czarnowski Jan 193 II. - Rożental P K Pelplin I. Starogard Błędzki Alojzy 76 II. - Rożental P K Pelplin I. Starogard Komorowski 57 II. - Bolesław Rożental P K Pelplin I. Starogard Sikorski Teofil 54 II. - Zainteresowanym proponuję włączyć komputer i przejrzeć całą księgę w Kujawsko – Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej. www.kpbc.ukw.edu.pl Bogdan Badziong 3 .