Istraživački projekt FINANCIRANJE SPORTA U REPUBLICI HRVATSKOJ S USPOREDNIM PRIKAZOM FINANCIRANJA U EUROPSKOJ UNIJI (lektorirana verzija) Zagreb, studeni 2012. © Institut za javne financije, Zagreb, 2012. Naručitelj projekta: MINISTARSTVO ZNANOSTI, OBRAZOVANJA I SPORTA Donje Svetice 38, Zagreb Izvršitelj projekta: INSTITUT ZA JAVNE FINANCIJE Smičiklasova 21, Zagreb tel. 01/4886-444 fax 01/4819-365 e-mail: [email protected] http://www.ijf.hr Voditeljice projekta: Danijela Kuliš, Institut za javne financije Vesna Lendić Kasalo, Ured za udruge Vlade RH Autori: dr. sc. Mihaela Bronić, Institut za javne financije dr. sc. Zrinko Čustonja, Kineziološki fakultet Sveučilišta u Zagrebu Josip Franić, mag. math., Institut za javne financije Irena Klemenčić, mag. iur., Institut za javne financije Danijela Kuliš, dipl. oec., Institut za javne financije Vesna Lendić Kasalo, dipl. iur., Ured za udruge Vlade RH mr. sc. Ivana Maletić, Centar za razvoj javnog i neprofitnog sektora Ivan Škoc, dipl. ing. matematike, INA dr. sc. Sanela Škorić, Kineziološki fakultet Sveučilišta u Zagrebu dr. sc. Ivica Urban, Institut za javne financije Recenzenti: prof. dr. sc. Mato Bartoluci prof. dr. sc. Romana Caput-Jogunica Lektura: prof. Zlata Babić Sadržaj SADRŽAJ POPIS KORIŠTENIH KRATICA ............................................................................................................. V 1. UVOD .............................................................................................................................................. 1 2. SAŽETAK ........................................................................................................................................ 5 3. ORGANIZACIJA I UPRAVLJANJE SPORTOM NA MEĐUNARODNOJ RAZINI ....................... 31 3.1. NORMATIVNI SUSTAV ORGANIZACIJE I UPRAVLJANJA SPORTOM NA RAZINI EU ........................................ 31 3.2. BIJELA KNJIGA O SPORTU ..................................................................................................................... 34 3.3. ORGANIZACIJA I UPRAVLJANJE SPORTOM NA RAZINI DRŽAVA ČLANICA EU .............................................. 34 3.4. OBILJEŽJA PIRAMIDALNOG SUSTAVA KAO TEMELJA EUROPSKOG MODELA ORGANIZACIJE SPORTA ........... 41 3.5. ULOGA VOLONTERSKIH AKTIVNOSTI U SPORTU ...................................................................................... 42 3.6. MEĐUNARODNE SPORTSKE FEDERACIJE I SPORTACCORD .................................................................... 44 3.6.1. MEĐUNARODNI OLIMPIJSKI ODBOR ........................................................................................... 45 3.7. PREGLED PRESUDA EUROPSKOG SUDA PRAVDE (COURT OF JUSTICE OF THE EUROPEAN UNION).......... 46 3.7.1. SAŽETI PREGLED ODLUKA ECJ KOJE SE IZRAVNO ODNOSE NA SLOBODE UNUTRAŠNJEG TRŽIŠTA I PRAVILA O NATJECANJU NA PODRUČJU SPORTA ............................................................................... 46 4. ORGANIZACIJA I UPRAVLJANJE SPORTOM U RH................................................................. 53 4.1. PIRAMIDALNI USTROJ SUSTAVA SPORTA U RH....................................................................................... 53 4.2. SUSTAV SPORTA U KLASIFIKACIJAMA U RH ........................................................................................... 57 4.2.1. SPORT U NACIONALNOJ KLASIFIKACIJI DJELATNOSTI ................................................................. 57 4.2.2. SPORTSKE UDRUGE U REGISTRU UDRUGA ............................................................................... 58 4.2.3. REGISTAR SPORTSKIH DJELATNOSTI ........................................................................................ 66 4.2.4. REGISTAR NEPROFITNIH ORGANIZACIJA ................................................................................... 75 4.3. NORMATIVNI OKVIR ORGANIZIRANJA I FINANCIRANJA SPORTA ................................................................ 76 4.4. PROGRAMI JAVNIH POTREBA U SPORTU ................................................................................................ 84 4.5. NORMATIVNI OKVIR FINANCIRANJA SPORTA NA LOKALNOJ RAZINI U RH .................................................. 85 5. KADROVI U SPORTU – OSNOVNI EKONOMSKI POKAZATELJI ............................................ 89 5.1. VRSTE KADROVA U SPORTU .................................................................................................................. 90 5.2. KADROVI U SPORTU U EU ..................................................................................................................... 92 5.2.1. Broj zaposlenih u sportu u EU ............................................................................................. 93 5.2.2. STRUKTURA ZAPOSLENIH U SPORTU U EU PREMA RADNIM MJESTIMA ................................................. 95 5.2.3. Struktura zaposlenih u sportu u EU prema radnom vremenu ............................................. 96 5.3. KADROVI U HRVATSKOM SPORTU .......................................................................................................... 99 5.3.1. Zaposleni u sportu u RH prema RNO-u (odjeljak 93.) ......................................................... 99 5.3.2. Struktura zaposlenih u sportu prema radnim mjestima ..................................................... 106 5.3.3. Ekonomski pokazatelji zaposlenih u sportu ....................................................................... 109 6. KORISNICI SPORTSKIH USLUGA ............................................................................................ 115 7. SUSTAV FINANCIJSKOG IZVJEŠTAVANJA I MOGUĆNOSTI FINANCIJSKOG UPRAVLJANJA INSTITUCIJAMA U SPORTU ................................................................................. 123 7.1. OBVEZA SASTAVLJANJA I PREDAJE FINANCIJSKIH IZVJEŠĆA UDRUGA I USTANOVA U SUSTAVU SPORTA .. 124 I Financiranje sporta u Republici Hrvatskoj s usporednim prikazom financiranja u Europskoj uniji 7.2. OSLOBOĐENJE OD OBVEZE SASTAVLJANJA FINANCIJSKIH IZVJEŠĆA ..................................................... 125 7.3. TRGOVAČKA DRUŠTVA U SUSTAVU SPORTA......................................................................................... 126 7.4. KORIŠTENJE, OBJEDINJAVANJE I KONSOLIDACIJA FINANCIJSKIH IZVJEŠĆA ............................................ 127 7.5. PRAĆENJE FINANCIJSKOG POSLOVANJA PRAVNIH OSOBA U SPORTU .................................................... 128 7.6. SADRŽAJ FINANCIJSKIH IZVJEŠĆA ....................................................................................................... 132 7.6.1. Bilanca ............................................................................................................................... 132 7.6.2. Račun prihoda i rashoda .................................................................................................... 133 7.6.3. Bilješke ............................................................................................................................... 134 7.7. JEDINSTVENO PRAĆENJE I UPRAVLJANJE SUSTAVOM SPORTA .............................................................. 134 8. NAČINI I IZVORI FINANCIRANJA SPORTA (JAVNI I PRIVATNI IZVORI) .............................. 139 8.1. SUSTAV FINANCIRANJA SPORTA U ZEMLJAMA EU ................................................................................ 139 8.1.1. Analiza sustava financiranja sporta u EU .......................................................................... 141 8.1.2. Raspodjela financijskih sredstava u sportu u EU .............................................................. 143 8.1.3. Modeli financiranja sporta u EU ......................................................................................... 145 8.1.4. Primjeri europske prakse ................................................................................................... 148 8.1.5. Detaljni pregled odabranih sustava financiranja sporta u državama članicama EU ......... 152 8.1.5.1. Austrija ........................................................................................................................ 152 8.1.5.2. Njemačka .................................................................................................................... 155 8.1.5.3. Danska........................................................................................................................ 157 8.1.5.4. Švedska ...................................................................................................................... 160 8.1.5.5. Češka .......................................................................................................................... 164 8.1.5.6. Mađarska .................................................................................................................... 167 8.1.5.7. Slovenija ..................................................................................................................... 169 8.2. SUSTAV FINANCIRANJA SPORTA U RH ................................................................................................. 172 8.2.1. Izdvajanja za sport na državnoj razini ............................................................................... 174 8.2.2. Financiranje sporta sredstvima od igara na sreću ............................................................. 176 8.2.3. Prikaz financiranja javnih potreba u sportu i sportskih programa iz državnog proračuna prema davateljima i korisnicima (sportskim udrugama) ...........................................................