REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA W ŁODZI Numer egzemplarza: 1 PROTOKÓŁ KONTROLI GOSPODARKI FINANSOWEJ I ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH Jednostka kontrolowana: Gmina Czastary 24 czerwca – 31 lipca 2019 Termin kontroli: roku Joanna Pączek – starszy Kontrolujący inspektor kontroli (imię, nazwisko, Sylwia Ryl – inspektor kontroli stanowisko służbowe): Alicja Gołąbek – młodszy inspektor kontroli Okres objęty kontrolą 2017 – I półrocze 2019 WK 601-1/24/2019 z dnia 29 Numer i data upoważnienia: maja 2019 roku Uwaga! Protokół niniejszy podlega udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 1330), z ograniczeniami wynikającymi z art.5 tej ustawy. PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE CZASTARY Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łódź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 I. INFORMACJE WSTĘPNE DANE O JEDNOSTCE Gmina Czastary położona jest w południowo – zachodniej części Województwa Łódzkiego na terenie Powiatu Wieruszowskiego. Gmina Czastary graniczy od północy z Gminą Sokolniki, od zachodu z Gminą Wieruszów i Bolesławiec, od południa z Gminą Łubnice oraz od wschodu z Gminą Biała. W skład Gminy wchodzi 11 sołectw. Siedziba Urzędu Gminy w Czastarach znajduje się w Czastarach przy ulicy Wolności 29, 98-410 Czastary. Urząd Gminy w Czastarach posiada nadany numer NIP 619-10-94-830 oraz numer statystyczny REGON 250 854 850. Kontrola ma charakter kompleksowy. PODSTAWOWE WSKAŹNIKI FINANSOWE W oparciu o dane wynikające ze sprawozdań: Rb-27S, Rb-28S, Rb-NDS, Rb-Z, kontrolujące ustaliły następujące wskaźniki finansowe, które obrazują sytuację finansową Gminy Czastary: LP SYMBOL I NAZWA WSKAŹNIKA ROK OBROTOWY 2016 2017 2018 I WSKAŹNIKI BUDŻETOWE w % Udział dochodów bieżących w 98,29% 96,20% 98,84% 1 WB1 dochodach ogółem Udział nadwyżki operacyjnej w 7,96% 7,28% 6,78% 3 WB3 dochodach ogółem Udział wydatków majątkowych 6,52% 15,41% 17,20% 4 WB4 w wydatkach ogółem Obciążenie wydatków bieżących 40,75% 39,64% 40,91% 5 WB5 wydatkami na wynagrodzenia i pochodne Udział nadwyżki operacyjnej i 8,35% 8,61% 6,78% 6 WB6 dochodów ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem Wskaźnik samofinansowania, wyliczony jako stosunek sumy nadwyżki operacyjnej i 7 WB7 dochodów majątkowych do 368,87% 68,39% 41,51% wydatków majątkowych – (w % i n-krotność) 2016 2017 2018 II WSKAŹNIKI NA MIESZKAŃCA w zł 1 WL1 Transfery bieżące na mieszkańca 2 703,58 zł 2 903,04 zł 2 918,34 zł Nadwyżka operacyjna na 289,86 zł 292,71 zł 275,01 zł 2 WL2 mieszkańca Zobowiązania ogółem na 326,15 zł 508,30 zł 924,60 zł 3 WL3 mieszkańca Zobowiązania ogółem bez 326,15 zł 508,30 zł 924,60 zł 4 WL4 zobowiązań na projekty unijne na mieszkańca 2016 2017 2018 III WSKAŹNIKI DLA ZOBOWIĄZAŃ w % _____________________________________________________ 2 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE CZASTARY Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łódź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 Udział zobowiązań ogółem w 8,96% 12,64% 22,79% 1 WZ1 dochodach ogółem Zobowiązania ogółem bez 8,96% 12,64% 22,79% 2 WZ2 zobowiązań na projekty unijne w dochodach ogółem Obciążenie dochodów ogółem 1,40% 1,53% 2,23% 3 WZ3 obsługą zadłużenia Obciążenie dochodów ogółem 1,40% 1,53% 2,23% 4 WZ4 obsługą zadłużenia bez rat kapitałowych na projekty unijne Obciążenie dochodów bieżących 93,16% 93,85% 95,09% 6 WZ6 wydatkami bieżącymi i obsługą zadłużenia Udział zobowiązań wymagalnych w 0,00% 0,00% 0,00% 7 WZ7 zobowiązaniach ogółem Udział zobowiązań wymagalnych 0,00% 0,00% 0,00% 8 WU1 wobec ZUS, KRUS, NFZ w dochodach ogółem Udział zobowiązań wymagalnych 0,00% 0,00% 0,00% 9 WU2 wobec ZUS, KRUS, NFZ w zobowiązaniach ogółem Nadwyżka operacyjna, czyli różnica między dochodami bieżącymi a wydatkami bieżącymi wskazuje na potencjalne zdolności i możliwości jednostki do spłaty zobowiązań oraz do finansowania wydatków o charakterze inwestycyjnym. Nadwyżka operacyjna w 2016 roku wyniosła 1.173.937,52 zł, w 2017 roku – 1.176.385,46 zł i w 2018 roku – 1.108.577,57 zł. Wysokość nadwyżki operacyjnej miała wpływ na poziom wskaźników WB3, WB6, WB7 i WL2. Wskaźnik WB1 Obrazuje udział dochodów bieżących w dochodach ogółem. Wskaźnik w 2017 roku był na najniższym poziomie tj. 96%. W 2016 i 2018 roku udział dochodów bieżących w dochodach ogółem wyniósł 98%. Wskaźnik WB3 Określa udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem. Wskaźnik określa stopień, w jakim jednostka mogłaby zaciągać nowe zobowiązania w stosunku do osiągniętych dochodów. W analizowanym okresie wskaźnik wykazywał tendencję spadkową. Wskaźnik WB4 Przedstawia udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem. Wskaźnik z roku na rok wzrastał. W 2016 roku wskaźnik wyniósł 6,52%, a w kolejnych latach odpowiednio 15,41% i 17,20%. Wydatki majątkowe w latach 2016-2018 kształtowały się na poziomie 928.710,50 zł w 2016 roku, 2.618.565,90 zł w 2017 roku i 3.126.385,22 zł w 2018 roku. Wskaźnik WB5 Określa udział wydatków na wynagrodzenia i pochodnych od wynagrodzeń w wydatkach bieżących. W latach 2016 i 2018 wskaźnik osiągnął poziom ponad 40%, a w 2017 roku ponad 39%. Wskaźnik WB6 Określa udział nadwyżki operacyjnej i dochodów ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem. Wskaźnik w 2016 i 2017 roku kształtował się na podobnym poziomie około 8% natomiast w 2018 roku nastąpił spadek w stosunku do roku poprzedniego o 1,83%. _____________________________________________________ 3 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE CZASTARY Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łódź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 Spadek wskaźnika w 2018 roku był wynikiem wypracowanej niższej nadwyżki operacyjnej oraz braku dochodów ze sprzedaży majątku. Wskaźnik WB7 Relacja nadwyżki operacyjnej powiększonej o dochody majątkowe w stosunku do wydatków majątkowych obrazuje stopień, w jakim jednostka samorządu terytorialnego finansuje inwestycje środkami własnymi. Im wyższa jest ta relacja tym mniejsze ryzyko utraty płynności finansowej w związku z nadmiernymi kosztami obsługi zadłużenia, jednak jego wysoka wartość może również świadczyć o niskim poziomie realizowanych inwestycji w stosunku do własnych możliwości. W kontrolowanej jednostce wskaźnik WB7 kształtował się w 2016 roku na poziomie 368,87%, w 2017 roku na poziomie 68,39% i w 2018 roku na poziomie 41,51%. Najwyższą wartość wskaźnik osiągnął w 2016 roku, na co wpływ miał najniższy poziom wydatków majątkowych w porównaniu z latami kolejnymi. Wskaźniki WL2, WL3, WL4 Z informacji uzyskanych od kontrolowanych wynikało, że na koniec 2016 roku Gminę zamieszkiwało 4.050 osób, na koniec 2017 roku – 4.019 osób, a na dzień 31 grudnia 2018 roku – 4.031 osób. Transfery bieżące na mieszkańca w badanym okresie wzrastały. Nadwyżka operacyjna w przeliczeniu na jednego mieszkańca w badanym okresie podlegała nieznacznym wahaniom. W 2016 roku stanowiła kwotę 289,86 zł, w 2017 roku – 292,17 zł i w 2018 roku 275,01 zł. Zobowiązania na jednego mieszkańca wykazywały tendencję wzrostową na przestrzeni lat 2016-2018 i wynosiły odpowiednio 326,15 zł, 508,30 zł i 924,60 zł, co świadczyło o zwiększającym się zadłużeniu gminy w tym okresie. Wskaźniki WZ1 - WZ6 Gmina Czastary posiadała zobowiązania z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek i wyemitowanych papierów wartościowych w 2016 roku na kwotę 1.320.923,20 zł, w 2017 roku na kwotę 2.042.868,80 zł, a w 2018 roku – 3.727.042,88 zł. Udział zobowiązań w dochodach ogółem (WZ1) kształtował się w badanym okresie na poziomie 8,96%, 12,64% i 22,79%. Gmina Czastary nie posiadała zobowiązań zaciągniętych na projekty unijne, tym samym wskaźnik zobowiązań ogółem bez zobowiązań na projekty unijne w dochodach ogółem (WZ2) w latach 2016-2018 przyjął wartość wskaźnika WZ1. Wskaźniki te we wskazanym okresie charakteryzowały się tendencją wzrostową spowodowaną rosnącą kwotą zobowiązań. Wskaźnik WZ3 określający obciążenie dochodów ogółem wydatkami na obsługę zadłużenia, obejmujący odsetki i spłaty rat kapitałowych rósł z roku na rok, co wynikało głównie z rosnącej kwoty spłat rat kapitałowych i obciążeniami wynikającymi z nowo zaciągniętych zobowiązań. Wskaźnik WZ4 określający obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia bez rat kapitałowych na projekty unijne w latach 2016-2018 był równy wskaźnikowi WZ3. Wskaźnik WZ6 obrazuje obciążenie dochodów bieżących wydatkami bieżącymi i obsługą zadłużenia (odsetki i spłaty rat kapitałowych). Wskaźnik kształtował się na poziomie poniżej 100%, tj. w 2016 roku wyniósł 93,16%, w 2017 roku – 93,85%, a w 2018 roku – 95,09%. Powyższe oznaczało, że wydatki bieżące powiększone o koszty obsługi zadłużenia nie przekraczały bieżących dochodów Gminy w latach 2016-2018. Wskaźnik WZ6 przekraczający wartość 100% może być sygnałem pogarszającej się kondycji finansowej jednostki, bowiem dochody bieżące nie pokrywają wydatków bieżących powiększonych o koszty obsługi zadłużenia. _____________________________________________________ 4 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE CZASTARY Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łódź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 Spełnienie warunku określonego w art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2019 r., poz. 869 ze zm.): 2017 2017 2018 2018 2019 Rok plan na pocz. Roku wykonanie plan na pocz. roku wykonanie plan na pocz. roku Dochody bieżące + nadwyżka z lat 14 405 511,00 16 232 391,51 15 426 828,40 16 740 868,74 15 877 748,45 ubiegłych + wolne środki Wydatki bieżące 13 647 761,00 14 371 481,84 14 830 565,40 15 053 607,80 15 212 783,55 Wynik 757 750,00 1 860 909,67 596 263,00 1 687 260,94 664 964,90 Zgodnie z art. 242 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki. Relacje zawarte w art. 242 ust.