Benediktinci u hrvatskom srednjovjekovlju Jazvinšak, Ivona Master's thesis / Diplomski rad 2018 Degree Grantor / Ustanova koja je dodijelila akademski / stručni stupanj: University of Pula / Sveučilište Jurja Dobrile u Puli Permanent link / Trajna poveznica: https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:137:435772 Rights / Prava: In copyright Download date / Datum preuzimanja: 2021-09-28 Repository / Repozitorij: Digital Repository Juraj Dobrila University of Pula Sveučilište Jurja Dobrile u Puli Filozofski fakultet IVONA JAZVINŠAK BENEDIKTINCI U HRVATSKOM SREDNJOVJEKOVLJU Diplomski rad Pula, svibanj 2018. godine Sveučilište Jurja Dobrile u Puli Filozofski fakultet IVONA JAZVINŠAK BENEDIKTINCI U HRVATSKOM SREDNJOVJEKOVLJU Diplomski rad JMBAG: 0303040384, redoviti student Studijski smjer: jednopredmetna povijest Predmet: Znanstveno područje: humanističke znanosti Znanstveno polje: povijest Znanstvena grana: hrvatska i svjetska srednjovjekovna povijest Mentor: prof. dr. sc. Ivan Jurković Pula, 2. svibnja 2018. godine IZJAVA O AKADEMSKOJ ČESTITOSTI Ja, dolje potpisana Ivona Jazvinšak, kandidat za magistra _____________________________________________ ovime izjavljujem da je ovaj Diplomski rad rezultat isključivo mojega vlastitog rada, da se temelji na mojim istraživanjima te da se oslanja na objavljenu literaturu kao što to pokazuju korištene bilješke i bibliografija. Izjavljujem da niti jedan dio Diplomskog rada nije napisan na nedozvoljen način, odnosno da je prepisan iz kojega necitiranog rada, te da ikoji dio rada krši bilo čija autorska prava. Izjavljujem, također, da nijedan dio rada nije iskorišten za koji drugi rad pri bilo kojoj drugoj visokoškolskoj, znanstvenoj ili radnoj ustanovi. Student ____________________ U Puli, 2. svibnja, 2018. godine IZJAVA o korištenju autorskog djela Ja, Ivona Jazvinšak dajem odobrenje Sveučilištu Jurja Dobrile u Puli, kao nositelju prava iskorištavanja, da moj diplomski rad pod nazivom Benediktinci u hrvatskom srednjovjekovlju koristi na način da gore navedeno autorsko djelo, kao cjeloviti tekst trajno objavi u javnoj internetskoj bazi Sveučilišne knjižnice Sveučilišta Jurja Dobrile u Puli te kopira u javnu internetsku bazu završnih radova Nacionalne i sveučilišne knjižnice (stavljanje na raspolaganje javnosti), sve u skladu s Zakonom o autorskom pravu i drugim srodnim pravima i dobrom akademskom praksom, a radi promicanja otvorenoga, slobodnoga pristupa znanstvenim informacijama. Za korištenje autorskog djela na gore navedeni način ne potražujem naknadu. U Puli, 2. svibnja 2018. godine Potpis ___________________ SADRŽAJ UVOD .......................................................................................................................... 1 PREDBENEDIKTINSKO MONAŠTVO ........................................................................ 3 UTEMELJITELJI ......................................................................................................... 5 SVETI BENEDIKT IZ NURSIJE ............................................................................... 5 GRGUR VELIKI ....................................................................................................... 6 KASIODOR .............................................................................................................. 7 PREGLED BENEDIKTINSKOG DJELOVANJA .......................................................... 8 REFORME ................................................................................................................ 10 BENEDIKTINKE ........................................................................................................ 13 KRŠĆANSTVO PRIJE DOLASKA HRVATA ............................................................. 14 POKRŠTAVANJE HRVATA ................................................................................... 15 REDOVNIŠTVO U DOBA HRVATSKIH VLADARA .................................................. 17 RAZDOBLJE KNEZA TRPIMIRA ........................................................................... 19 RAZDOBLJE KNEZA BRANIMIRA ........................................................................ 19 RAZDOBLJE PETRA KREŠIMIRA IV. ................................................................... 20 RAZDOBLJE DMITRA ZVONIMIRA ...................................................................... 21 REDOVNIŠTVO U RAZVIJENOM SREDNJEM VIJEKU .......................................... 23 CISTERCITI ........................................................................................................... 24 PAVLINI ................................................................................................................. 24 AUGUSTINCI ......................................................................................................... 25 BENEDIKTINKE U HRVATSKOJ .............................................................................. 27 BENEDIKTINCI U SLAVONIJI I SRIJEMU ................................................................ 30 SAMOSTAN SVETOG MIHAELA U RUDINI ......................................................... 32 SAMOSTAN SVETE MARGARITE U BIJELOJ ..................................................... 32 BENEDIKTINCI U ISTRI ........................................................................................... 35 SAMOSTAN SVETOG PETRA U ŠUMI ................................................................ 36 SAMOSTAN SVETOG MIHOVILA NAD PULOM ................................................... 37 BENEDIKTINCI U DALMACIJI .................................................................................. 38 SAMOSTAN SVETOG PETRA NA OSORU .......................................................... 40 SAMOSTAN SVETOG KRŠEVANA U ZADRU ...................................................... 41 SAMOSTAN SVETOG STJEPANA KOD SPLITA ................................................. 41 SAMOSTAN SVETE MARIJE NA LOKRUMU ....................................................... 42 ARHITEKTURA I UMJETNOST ................................................................................ 44 BENEDIKTINSKE GRAĐEVINE ............................................................................ 44 KIPARSTVO .......................................................................................................... 46 SLIKARSTVO ........................................................................................................ 47 GLAZBENA UMJETNOST ..................................................................................... 49 UTEMELJENJE SAMOSTANA I ŽIVOT U NJIMA .................................................... 51 SAMOSTANSKI POSJEDI ..................................................................................... 52 PODRIJETLO BENEDIKTINACA I BENEDIKTINKI ............................................... 53 IZGLED REDOVNIKA I REDOVNICA .................................................................... 54 GOSTOPRIMSTVO I SKRB ................................................................................... 54 SAMOSTANSKE GROBNICE ................................................................................ 56 GOSPODARSTVO .................................................................................................... 58 OBRADA POLJA ................................................................................................... 58 OBRTNIŠTVO ........................................................................................................ 60 ISKORIŠTAVANJE VODE ..................................................................................... 61 PISMENOST I ŠKOLSTVO ....................................................................................... 63 GLAGOLJAŠI ......................................................................................................... 64 SKRIPTORIJI I ARHIVI .......................................................................................... 65 BENEVENTANA .................................................................................................... 67 ZAKLJUČAK ............................................................................................................. 69 SAŽETAK .................................................................................................................. 70 SUMMARY ................................................................................................................ 71 LITERATURA ............................................................................................................ 72 OBJAVLJENI IZVORI I LITERATURA ................................................................... 72 ČLANCI S INTERNETA ......................................................................................... 77 UVOD U ovom diplomskom radu obradila sam temu benediktinaca u Hrvatskoj. Ova vrsta redovništva u Hrvatsku dolazi otprilike kada i Hrvati. Ipak, pregled bi bio nepotpun i nerazumljiv da sam krenula od 7. stoljeća pa sam u uvodu diplomskog rada čitatelju iznijela osnovne podatke o nastanku benediktinaca i njihovu širenju Europom, počevši od prvih pustinjačkih redova, preko utemeljitelja Istočne i Zapadne Crkve pa sve do nastanka Pravila prema kojem benediktinci i danas žive i djeluju. U pisanju rada mi je uvelike pomogla detaljna studija splitskog svećenika i povjesničara Ivana Ostojića napisana u tri sveska; Benediktinci u Hrvatskoj. Bez ovog djela bilo bi mi puno teže izdvojiti najbitnije trenutke u benediktinskoj povijesti. Studija mi je poslužila kao temelj uz koji sam koristila ostalu literaturu i mnogobrojne članke. Benediktinski