Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 PROJEKT Czerwiec, 2017 r. Zadanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Pomoc Techniczna 2014 - 2020 Zamawiający: Gmina Latowicz Urząd Gminy Latowicz ul. Rynek 6 05-334 Latowicz Wykonawca: Green Key Joanna Masiota-Tomaszewska ul. Nowy Świat 10a/15 60 - 583 Poznań www.greenkey.pl Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 Właściciel firmy: mgr Joanna Masiota - Tomaszewska Autorzy opracowania: mgr inż. Łukasz Gińko mgr Joanna Walkowiak mgr Daniel Wiśniewski mgr Andrzej Karkowski mgr Wojciech Pająk mgr Kamil Nabagło Czerwiec, 2017 r. Green Key Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 WYKAZ SKRÓTÓW DW – droga wojewódzka EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS – Europejski Fundusz Społeczny GOPS – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej LPR – Lokalny Program Rewitalizacji GUS – Główny Urząd Statystyczny KIS – Klub Integracji Społecznej NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej OZE – Odnawialne Źródła Energii PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich RPO WM – Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego UG – Urząd Gminy 3 Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 Green Key SPIS TREŚCI I. WSTĘP ...................................................................................................... 7 1.1. PODSTAWA PRAWNA.......................................................................................................... 7 1.2. METODA OPRACOWANIA PROGRAMU REWITALIZACJI................................................. 9 II. DIAGNOZA NA POTRZEBY WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI ............................ 11 2.1. METODA OPRACOWYWANIA DIAGNOZY Z UWZGLĘDNIENIEM PRZYJĘTYCH WSKAŹNIKÓW DELIMITACJI .......................................................................................... 11 2.2. WYZNACZENIE PORÓWNYWALNYCH JEDNOSTEK PRZESTRZENNYCH DO CELÓW ANALIZY WYSTĘPUJĄCYCH ZJAWISK ........................................................... 13 2.3. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH – ANALIZA SFERY SPOŁECZNEJ ................................................................................................................... 18 2.3.1. Sfera społeczna – dane podstawowe ............................................................................... 18 2.3.2. Problemy rynku pracy........................................................................................................ 24 2.3.2.1. Wskaźnik – Udział osób bezrobotnych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w jednostce przestrzennej .................................................................................................... 25 2.3.2.2. Wskaźnik – Udział osób bezrobotnych z wykształceniem gimnazjalnym i niższym w liczbie osób w wieku produkcyjnym w jednostce przestrzennej........................................ 30 2.3.3. Samowystarczalność ekonomiczna ludności i gospodarstw domowych .......................... 32 2.3.3.1. Wskaźnik – Liczba osób pobierających zasiłki przypadająca na 100 mieszkańców danej jednostki przestrzennej ............................................................................................ 33 2.3.3.2. Wskaźnik – Liczba dzieci do 17 lat, na które rodzice otrzymują zasiłek rodzinny przypadająca na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym .................................................. 38 2.3.3.3. Wskaźnik – Liczba dzieci korzystających z dożywiania w przypadająca na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym .................................................................................... 40 2.3.4. Depopulacja – tendencja w zmianach liczby ludności ...................................................... 42 2.3.4.1. Wskaźnik – Zmiana liczby ludności w latach 2014 -2016 (wartość 100 oznacza stałą liczbę ludności, wartość niższa depopulację, tj. wyludnianie się obszaru)............... 44 2.4. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH – ANALIZA SFERY GOSPODARCZEJ ............................................................................................................. 46 2.4.1. Sfera gospodarcza – podstawowa charakterystyka .......................................................... 46 2.4.2. Klimat aktywności gospodarczej ....................................................................................... 47 2.4.2.1. Wskaźnik – Liczba wyrejestrowanych podmiotów gospodarczych na 100 osób w wieku produkcyjnym w danej jednostce przestrzennej ..................................................... 49 2.5. DELIMITACJA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH – ANALIZA SFERY PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNEJ ............................................................................. 51 2.5.1. Sfera przestrzenno-funkcjonalna – charakterystyka podstawowa .................................... 51 2.5.1. Struktura przestrzenno-funkcjonalna obszaru – uwarunkowania historyczne .................. 55 2.5.2.1. Wskaźnik – Liczba obiektów zabytkowych ujętych w GEZ w przeliczeniu na 100 ha powierzchni danej jednostki przestrzennej........................................................................ 57 2.8. PODSUMOWANIE ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ ................................................................ 59 2.9. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI.......... 62 2.10. POGŁĘBIONA DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI ................................................... 66 III. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZONEJ REWITALIZACJI ...................................................................................... 72 IV. CELE REWITALIZACJI ............................................................................ 73 4 Green Key Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 V. OPIS POWIĄZAŃ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI GMINY .................................................................... 74 5.1. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY LATOWICZ ........................................................................74 5.2. GMINNA STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY LATOWICZ.........................................................................................................................75 5.3. STRATEGIA ROZWOJU GMINY LATOWICZ NA LATA 2015-2025 ...................................75 VI. PRZEDSIĘWZIĘCIA I PROJEKTY REWITALIZACYJNE ......................... 76 6.1. GŁÓWNE PROJEKTY REWITALIZACYJNE .......................................................................77 6.2. CHARAKTERYSTYKA UZUPEŁNIAJĄCYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH ....................................................................................................85 VII. MECHANIZMY INTEGROWANIA DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH ..... 89 7.1. MECHANIZMY ZAPEWNIANIA KOMPLEMENTARNOŚCI .................................................89 7.1.1. Komplementarność przestrzenna .........................................................................................90 7.1.2. Komplementarność problemowa ..........................................................................................90 7.1.3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna ...............................................................91 7.1.4. Komplementarność źródeł finansowania ..............................................................................91 7.1.5. Komplementarność międzyokresowa ...................................................................................91 VIII. FINANSOWANIE PROGRAMU REWITALIZACJI I HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ ............................................. 93 IX. OPIS STRUKTURY ZARZĄDZANIA REALIZACJĄ PROGRAMU REWITALIZACJI ....................................................................................... 94 X. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY PROGRAMU REWITALIZACJI ....................................................................................... 96 SPIS TABEL .......................................................................................................... 99 SPIS RYCIN ........................................................................................................ 100 WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA ........................................... 101 ZAŁĄCZNIKI ........................................................................................................ 103 5 Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 Green Key 6 Green Key Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Latowicz na lata 2016 - 2023 I. WSTĘP 1.1. PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2017 poz. 1023), określiła zasady oraz tryb przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji. Samorządy otrzymały podstawę prawną do podjęcia kompleksowych działań służących rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie programu rewitalizacji. Zgodnie z art. 52 ustawy o rewitalizacji do dnia 31 grudnia 2023 r. dopuszcza się realizację przedsięwzięć wynikających z programu zawierającego działania służące wyprowadzeniu obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego, przyjmowanego uchwałą rady gminy, bez uchwalania gminnego programu rewitalizacji. W takim przypadku wyznaczenie w drodze uchwały obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, specjalnej strefy rewitalizacji,