PLAN URZĄDZENIA LASU Urzędu Morskiego w Szczecinie Na okres od 1 styczna 2013 r. do 31 grudnia 2022 r. PROGRAM OCHRONY PRZYRODY (aktualizacja) Program opracowano w TAXUS UL Sp. z o.o. Warszawa Akceptuje: Prezes TAXUS UL w Warszawie .............................................. mgr inż. Bogusław Popis WARSZAWA – SZCZECIN 2013 r. 2 SPIS TREŚCI 1. Wstęp .................................................................................................................................. 6 1.1. Podstawy formalno-prawne ochrony przyrody w Polsce ...................................... 6 1.2. Program ochrony przyrody częścią planu urządzenia lasu .................................. 7 1.3. Metodyka i zakres prac ............................................................................................ 8 2. Ogólna charakterystyka lasów UMS ................................................................................. 9 2.1. Położenie na tle podziału administracyjnego ......................................................... 9 2.2. Teren Urzędu Morskiego w Szczecinie na tle podziałów przyrodniczych: ....... 9 2.2.1. Podział na regiony fizyczno-geograficzne ....................................................... 9 2.2.2. Podział geobotaniczny i potencjalna roślinność naturalna ......................... 13 2.2.3. Regionalizacja przyrodniczo-leśna ................................................................ 14 2.3. Historia zachodniego pomorza na tle ochrony przyrody .................................... 15 2.3.1. Przekształcenia przyrody i krajobrazu na tle historii ................................. 17 2.3.2. Lata współczesne ............................................................................................. 19 2.3.3. Historia lasów i gospodarki leśnej ................................................................. 20 2.3.4. Historia ochrony przyrody ............................................................................. 20 2.3.5. Historia ochrony przyrody na Pomorzu Zachodnim .................................. 22 2.4. Klimat....................................................................................................................... 24 3. Walory przyrodniczo – leśne ............................................................................................ 28 3.1. Budowa geologiczna i rozwój krajobrazu okolic Zalewu Szczecińskiego.......... 28 3.2. Rozwój współczesnego krajobrazu Niziny Szczecińskiej .................................... 29 3.3. Gleby ........................................................................................................................ 33 3.4. Wody ........................................................................................................................ 34 3.4.1. Wody Bałtyku. ................................................................................................. 35 3.4.2. Sieć dolinna i rzeczna ........................................................................................... 37 3.4.3 Wody podziemne .................................................................................................... 38 3.4.4. Ekosystemy wodno-błotne na gruntach leśnych UMS ...................................... 43 3.5. Lasy .......................................................................................................................... 43 4. Formy ochrony przyrody .................................................................................................. 53 4.1. Rezerwaty ................................................................................................................ 53 4.1.1. Rezerwaty istniejące ....................................................................................... 53 4.1.2. Rezerwaty potencjalne.................................................................................... 56 4.2. Użytki ekologiczne .................................................................................................. 56 4.2.1. Użytki ekologiczne istniejące ......................................................................... 57 4.2.2. Potencjalne użytki ekologiczne ...................................................................... 58 4.3. Obszary Natura 2000 .............................................................................................. 59 4.3.1. Obszary siedliskowe ........................................................................................ 59 4.3.2. Obszary ptasie ................................................................................................. 70 4.4. Pomniki przyrody ................................................................................................... 79 4.5. Parki Krajobrazowe ............................................................................................... 80 4.6. Obszary Chronionego Krajobrazu ........................................................................ 81 4.7. Stanowiska Dokumentacyjne ................................................................................. 81 4.7.1. Istniejące stanowiska dokumentacyjne ......................................................... 81 4.7.2. Potencjalne stanowiska dokumentacyjne ..................................................... 82 4.8. Zespoły Przyrodniczo-Krajobrazowe ................................................................... 82 3 4.8.1. Istniejące zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ............................................ 82 4.8.2. Potencjalne zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ........................................ 82 4.9. Ochrona gatunkowa ................................................................................................ 84 4.9.1. Rośliny, porosty i grzyby chronione. ............................................................. 84 4.5.2. Zwierzęta chronione ........................................................................................... 89 4.10. Lasy ochronne – kategorie ochronności ................................................................ 98 4.11. Siedliska przyrodnicze ............................................................................................ 98 4.12. Zespoły parkowo – dworskie ................................................................................ 108 4.13. Szlaki turystyczne i kajakowe .............................................................................. 110 4.14. Zadrzewienia ......................................................................................................... 111 4.15. Strefy ochrony ....................................................................................................... 112 4.16. Stanowiska archeologiczne ................................................................................... 113 4.17. Korytarze ekologiczne .......................................................................................... 113 4.18. Obszary koncentracji elementów przyrodniczych ............................................. 115 4.19. Mapa przeglądowa walorów przyrodniczych oraz rozmieszczenia stanowisk rzadkich i chronionych gatunków roślin ........................................................................ 115 5. Zagrożenia ...................................................................................................................... 116 5.1. Zagrożenia wywołane ujemnym oddziaływaniem człowieka ............................ 116 5.1.1. Zanieczyszczenia powietrza ......................................................................... 116 5.1.2. Zagrożenia związane z przebiegiem szlaków komunikacyjnych .............. 117 5.1.3. Degradacja powierzchni ziemi ..................................................................... 117 5.1.4. Zanieczyszczenie wód ................................................................................... 120 5.1.5. Wahania poziomu wód gruntowych ............................................................ 122 5.1.6. Hałas ............................................................................................................... 122 5.1.7. Groźba poważnych awarii przemysłowych ................................................ 123 5.2. Formy degradacji ekosystemu leśnego ................................................................ 124 5.2.1. Neofityzacja ................................................................................................... 124 5.2.2. Borowacenie ................................................................................................... 130 5.3. Zagrożenia biotyczne ............................................................................................ 131 5.3.1. Szkody powodowane przez owady............................................................... 131 5.3.2. Szkody powodowane przez ssaki ................................................................. 131 5.3.3. Szkody powodowane przez patogeniczne grzyby ....................................... 132 5.4. Zagrożenia abiotyczne .......................................................................................... 132 5.5. Pożary ..................................................................................................................... 133 5.6. Bezpośrednie negatywne oddziaływanie człowieka na lasy............................... 133 6. Wytyczne do organizacji gospodarstwa leśnego, regulacji użytkowania zasobów oraz wykonywania prac leśnych .................................................................................................... 135 6.1. Założenia ogólne ...................................................................................................