WARTO ZOBACZYĆ! Geocaching 7 REKOMENDOWANI ORGANIZATORZY CZASU WOLNEGO - szukaj skrzynek Gostomko w sercu Kaszub! Pomnik Przyrody Tuszkowska Matka Dworzec Kolejowy – powalony przez nawałnicę w 2017 roku. Lipusz, ul. Dworcowa Karolinka – kaszubskie warsztaty edukacyjne Jedna z największych sosen w Polsce, licząca około 230 lat, długość 30 m. Kolejowa Wieża Ciśnień, Interesujące i pełne ciekawo- Lipusz, ul. Wyzwolenia 4B BYTÓW stek, różnorodne warsztaty Rzeka Wda Zdroje kulinarne i zajęcia edukacyjne. - szlak kajakowy Grupa Trzech Dębów niedaleko Leśniczówki Płociczno Podczas warsztatów można spró- j. Lubiszewskie Lubiszewo KOŚCIERZYNA bować swoich sił w wypieku Kaplica Grobowa Stare chleba i ciastek, ponadto moż- Rodu Żelewskich, Diabelski Kamień na trasie Karpno Lipusz, ul. Targowa turystycznej „Pętla Tuszkowska Matka” Borowiec na skorzystać z warsztatów (na terenie cmentarza) Nowe Karpno okazjonalnych, dotyczących Miejsce Pamięci po Nawałnicy GMINA LIPUSZ tradycji świątecznych. Budynek Banku Ludowego z sierpnia 2017 roku, 5 6 przy drodze Lipusz - Tuszkowy Lipusz, ul. Młyńska z 1904 roku, Lipusz, 1 Lipusz ul. Wybickiego 11 3 2 4 tel. 605 449 569 Płociczno Bałachy Pracownia Ceramiczna Zielony Kot Czysta Lipuska Pracownia ma w swej ofercie REKOMENDOWANE OBIEKTY NOCLEOGOWE ORAZ GASTRONOMICZNE: Woda Huta warsztaty ceramiczne i zajęcia Śluza Gospodarstwo agroturystyczne "Zielony Kot" Tuszkowy Szklana Huta Płocice plastyczne dla dzieci, młodzieży i Lipusz ul. Derdowskiego 4, tel. 605 04 55 44 j. Więckie dorosłych. Pod opieką osoby www.zielonykot.net prowadzącej uczestnicy poznają Rzym Trawice różne metody i techniki lepienia, DZIEMIANY Agroturystyka "Ranczo Maszera" szkliwienia i wypału ceramiki. Płocice 7A, tel. 509 435 577 Lipusz, ul. Derdowskiego 4, tel. 605 045 544, Kaszuby - wczasy u Danusi www.zielonykot.net Bałachy ul.Długa 12, tel. 782 230 564 1 Kościół parafialny pw św. Michała Archanioła www.domki-na-kaszubach.pl „Z sercem robione” Warsztaty lukrowania pierników 2 Arboretum - park przy Nadleśnictwie Lipusz Warsztaty cukiernicze to dosko- OBIEKTY ODDALONE O 10-20KM OD GMINY: nały sposób na twórcze spędze- Bar "Pod dobrymi skrzydłami" 3 nie pochmurnego dnia i jedno- Korne 172, tel. 792 300 772 Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego cześnie zdobycie niepowtarzalnej, kolorowej i smakowitej pamiątki z Osada Grzybowski Młyn 4 Kompleks sportowo - rekeacyjny przy szkole w Lipuszu wakacji. Pod czujnym okiem in- Grzybowski Młyn 10A, tel. 725 600 008 struktora, można wyczarować ze www.grzybowskimlyn.pl zwykłego piernika i odrobiny słod- 5 Młyn Wodny kiej masy „z sercem robione” Kompleks Wypoczynkowy Hotel** Szarlota cudeńka. Szarlota 11, tel. 58 686 77 55 www.szarlota.pl 6 Kąpielisko nad jeziorem Skrzynki Duże Lipusz/ Tuszkowy, tel. 605 052 844 Bazuny Hotel*** & SPA Kościerzyna ul. Kościuszki 17, tel. 58 680 21 00 7 Miejsca pamięci SZLAKI TURYSTYCZNE: www.hotelbazuny.pl Dofinansowano ze środków Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej Stolemowe Szlaki Nordic Walking Hotel Browar Kościerzyna*** Rowerowo - narciarska ścieżka dydaktyczna Kościerzyna ul. Słodowa 3, tel. 58 680 07 71 LOKALNA ORGANIZACJA TURYSTYCZNA ,,SERCE KASZUB’’ – Pętla „Tuszkowska Matka” www.starybrowarkoscierzyna.pl ul. Świętojańska 5E, 83-400 Kościerzyna Ścieżka Rowerowa Lipusz – Wdzydze tel. (+48) 58 685 33 87, 790 200 211 Gmina pelna e-mail: [email protected] Lipuska Trasa Rowerowa Kaszubskie Stowarzyszenie Agroturystyczne www.lot-sercekaszub.pl Szlak wodny do turystyki kajakowej rzeką Wdą „Kościerska Chata”- noclegi www.na-kaszuby.pl natury i historii... WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL Gmina Lipusz to gmina wiejska, w której skład wchodzi 8 sołectw: Bałachy, Gostomko, Lipuska Huta, Lipusz, Płocice, Szklana Huta, Śluza 1 Kościół parafialny pw św. Michała Archanioła 3 Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego 5 Młyn Wodny oraz Tuszkowy. Jeden z nielicznych i starannie od- Kościół pw. św. Michała Ar- Muzeum mieści się restaurowanych młynów wodnych na Wieś , która jest siedzibą gminy, to miejscowość o bogatej chanioła w Lipuszu zbudo- w kościele poewange- Lipusz Kaszubach. Pochodzi z początku XIX wano w latach 1866-1867 lickim z 1865 roku. Do historii, położona w malowniczej dolinie rzeki Wdy. Lipusz jest starą wieku, położony nad Czarną Wodą w stylu neogotyckim. Cha- tej pory zgromadzono osadą, której historia sięga czasów pogańskich. Odkryto tu cmenta- (Wdą), jest poruszany siłą spadającego rakteryzuje go trójczołowy tam ponad 300 eks- rzysko prehistoryczne. Pierwsze wzmianki na jej temat pochodzą wodospadu. Zabytek ma konstrukcję dach oraz maleńka wieża. ponatów. W muzeum z 1398 r. Wówczas w wykazie danin duchowieństwa pomorskiego drewnianą na podmurówce z cegły. Wnętrze kościoła pochodzi znajdują się stare pojawiła się nazwa Lydenpush, czyli lipowy las. Wewnątrz zachowały się urządzenia głównie z końca XIX wieku, sprzęty domowe oraz Współcześnie Lipusz to kaszubska wieś o cha- młyńskie. Turbina wykorzystywana jest a wiec z okresu jego gospodarskie, używa- Przy remizie rakterze małego miasteczka. obecnie do produkcji prądu. Możliwe strażackiej budowy. Jednakże w jego ne dawniej na Kaszu- jest zwiedzanie młyna po wcześniej- w Lipuszu wyposażeniu znajdują się bach. Zgromadzono szym umówieniu. (ul Młyńska) elementy z poprzedniego tu naczynia kuchen- zobaczyć można ne, magiel, drewniane Lipusz, ul. Młyńska 2 wóz strażacki lipuskiego kościoła, który tel. 58 687 45 77 z 1913 r, tzw. był drewniany i spłonął. łóżka, różne rodzaje kierzonek, 2 młockarnie konne, kamienie do sikawkę konną. Najcenniejszym zabytkiem śrutownika, wóz konny, cepy, uprzęże konne, orczyki, drewnianą jest późnobarokowa figura pompę, cierlicę do lnu, warsztat tkacki z początku XX wieku, drobne Matki Bożej z Dzieciątkiem narzędzia i wiele innych ciekawych eksponatów. Ze sprzętów do prac 6 Kąpielisko nad jeziorem Skrzynki Duże z I poł. XVIII w., wykonana polowych zobaczyć możemy koparkę konną, kilka rodzajów bron, W Karpnie nad je- z brązu, umieszczona jest pługi. Wyeksponowana została także stara ławka szkolna. Budowla ziorem Skrzynki Duże, w głównym ołtarzu. W koś- została wzniesiona w stylu neogotyckim. Obecnie stanowi własność około kilometra od ciele można podziwiać tak- komunalną gminy Lipusz. centrum Lipusza, że częściowo zachowane Lipusz, ul. Józefa Wybickiego 1 znajduje się kąpieli- polichromie wykonane przez tel. 58 687 45 81/ 58 687 45 77 sko gminne. Kąpieli- Leona Drapiewskiego. sko składa się z pia- W miejscowości Szklana Huta, zwanej dawniej Tuszkowska Huta, w XIX Lipusz, ul. Józefa Wybickiego 9 szczystej plaży z drob- tel. 58 687 45 10 w. powstała huta szkła. Zakład funkcjonował do 1911 r. W miejscu CIEKAWOSTKA nym piaskiem, boiska dawnej huty znajduje się pamiątkowy głaz z tablicą opisującą jej do piłki siatkowej, historię. Niekiedy jeszcze na okolicznych polach można znaleźć bryłki Niemal cała powierzchnia gminy objęta jest ochroną w obrębie drewnianych pomo- Lipuskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz Gowidlińskiego szkła i porcelanowe kapsle- pozostałości po fabryce. 2 stów, przebieralni, Arboretum - park przy Nadleśnictwie Lipusz Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na terenie Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego leży wieś Płocice. Ze stojaków na rowery Przy siedzibie wszystkich stron otoczona lasem, z malowniczymi jeziorkami. Wieś oraz baldachimów Nadleśnictwa chroniących przed słońcem. Na kąpielisku wydzielono strefy dla umieją- słynie z tradycji plecionkarskich. w Lipuszu otwar- Kompleks sportowo - rekeacyjny cych i nieumiejących pływać, a w okresie letnich wakacji jest ono strzeżo- Jedną z najstarszych wsi gminy Lipusz są Tuszkowy. Ta niewielka ty jest park, bę- 4 ne przez ratowników wodnych. miejscowość znana jest z tradycji kaszubskich oraz humorystycznych dący jednocześnie przy szkole w Lipuszu powiastek rozpropagowanych przez Franciszka Sędzickiego takich jak ścieżka eduka- Gmina do zaoferowania ma „Byk na dachu” czy „Księżyc w studni”. cyjną. Tematyką 7 kompleks boisk sportowych Miejsca pamięci przewodnią par- Najmniejsze pod względem liczby mieszkańców w gmnie Lipusz jest z halą sportową oraz zaple- W pobliżu Nowego Karpna znajdu- ku są rośliny mio- sołectwo Śluza, które posiada duże walory krajobrazowe. Jezioro czem socjalnym, w skład dodajne: drzewa, je się miejsce pamięci, gdzie 16 Wieckie, nad którym leży wieś, jest początkiem rzeki Wdy i szlaku którego wchodzą: korty te- krzewy, byliny. października 1939 r. Niemcy za- kajakowego. Według miejscowego podania na jego dnie pod głazem nisowe, boisko do siatkówki Ze względu na mordowali 21 mężczyzn z Lipusza w kształcie trumny spoczywa Władysław Jagiełło. plażowej, stadion sportowy, ich bogactwo ga- i okolicy. W centrum Lipusza znaj- boisko do piłki nożnej tunkowe tworzą duje się obelisk z tablicą, krzyż oraz z trawą syntetyczną oraz one interesujący układ barwny zmieniający się trzy tablice z ponad 500 nazwiska- boisko wielofunkcyjne z po- wraz z porami roku oraz kolejnymi latami. Park mi osób wywiezionych z terenu CIEKAWOSTKA wierzchnią poliuretanową. pełni również funkcje rekreacyjną, dlatego też gminy Lipusz i Skwieraw do obozu W dawnej szkole lipuskiej Do dyspozycji jest także na terenie obiektu znajdują się: pergole, ławki, niemieckiego w Potulicach. Na skwerze przy młynie wodnym znajduje (obecnie siedziba Urzędu siłownia zewnętrzna. Na terenie kompleksu znajdują się sanitariaty ścieżki o różnych nawierzchniach, a także Gminy Lipusz) pomieszkiwał z toaletami oraz kabinami prysznicowymi, a dla miłośników spływów się Pomnik Wdzięczności – w podziękowaniu Opatrzności Bożej za zadaszone miejsce do odpoczynku. legendarny Remus – bohater kajakowych powstał pomost oraz wiata. uratowanie przed zagładą ze strony nazizmu i komunizmu. W pobliżu kaszubskiej epopei wsi Gostomko znajduje się grób dwóch lotników brytyjskich zabitych Nadleśnictwo w Lipuszu „Żëcé i przigòdë Remùsa”. Zespół Szkół w Lipuszu przez Niemców w trakcie ucieczki z obozu jenieckiego. ul. Brzozowa 2, tel. 58 680 07 80 ul. Derdowskiego 7A WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL .