Małopolski Piknik Rybacki, Klikowa k. Tarnowa, 10–11 września 2016 r. Ryby i rybołówstwo na Górnej Wiśle – dawniej i dziś Michał Nowak Katedra Ichtiobiologii i Rybactwa Uniwersytet Rolniczy w Krakowie RZGW Kraków Górna Wisła • Odcinek Wisły od ujścia Przemszy (rkm 941,2) do ujścia Sanny (rkm 646,0) • Długość: 295,2 km • Powierzchnia zlewni: 47,5 tys. km2 (25% zlewni Wisły) • Najważniejsze dopływy: Przemsza, Soła, Skawa, Szreniawa, Raba, Nida, Breń, Czarna, Wisłoka, San, Sanna Źródła historyczne Prof. Maksymilian Nowicki (1826–1890) Współczesne dane i badania • Informacje statystyczne spółdzielni rybackich – Wiśniewolski W. (1987). Rocz. Nauk Rol., 101-H-2: 71–114. • Bieniarz K., Epler P. (1972). Ichthyofauna of certain rivers in southern Poland. Acta Hydrobiol., 14: 419–444. • Włodek J. M., Skóra S. (1989). Ichtiofauna Wisły pomiędzy Oświęcimiem a Sandomierzem. Stud. Ośr. Dok. Fizjograf., 17: 235–292. • Sukcesywne badania Katedry Ichtiobiologii i Rybactwa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie (2010–2016). • Dane statystyczne okręgów Polskiego Związku Wędkarskiego. Zawodowe rybactwo Górnej Wisły • Ustanowienie cechu rybackiego w Krakowie: 1481 r. • Liczne statuty i przywileje królewskie: XVI–XVIII w. • Krajowe Towarzystwo Rybackie: 1879 r. • Ustawa o rybactwie śródlądowym: 1890 r. Rybołówstwo rzeczne było jeszcze do końca zeszłego wieku w wielkiem poszanowaniu ogółu. Zamożni rybacy pijali ongi za pan brat ze starostami, a cechy „rybitwów”, istniejące we wszystkich miejscowościach, nad rybnemi rzekami położonych, obdarzone rozległymi przywilejami królewskimi, miały powagę i znaczenie. Dziś i śladu prawie po nich nie zostało, a jedyną korporacyą rybacką w kraju, która zachowała także w pamięci wspomnienia lepszej przeszłości, jest Stowarzyszenie rybaków krakowskich, jako ostatni dogasający odbłysk dawnych cechów. Fiszer Z. (1895). Rybactwo krajowe • Rozwiązanie SR w Krakowie: 1958 r. • Rozwiązanie SR w Tarnobrzegu: 1971 r. Zawodowe rybactwo Górnej Wisły • Najcenniejsze gatunki: jesiotr, łosoś/troć, świnka, brzana, certa, inne Tradycyjne metody połowu • Łosoś/troć: odjazdki (Dunajec, Poprad) • Świnka: podgony (Dunajec, Raba, San, Wisła) • Wszystkie gatunki: spławiane drygawice Spółdzielnia Rybacka „Wisła” w Krakowie Lata 1953–1958 Spółdzielnia Wielobranżowa w Tarnobrzegu Lata 1953–1954 i 1967–1971 Niedaleka przeszłość • Lata 70-te i 80-te XX wieku: – Bardzo silne zanieczyszczenie rzek – Spadek liczebności lub całkowity zanik wielu gatunków (Bieniarz i Epler, 1972; Włodek i Skóra, 1989) Rybactwo śródlądowe w liczbach • Produkcja karpia: 20 000 ton • Produkcja pstrąga: 16 000 ton • Produkcja innych ryb: 04 000 ton • Połowy z jezior, zbiorników i rzek: 02 200 ton • Połowy wędkarskie: 40 000 ton (?) Rybactwo amatorskie • Liczba wędkarzy w Polsce: > 1 000 tys. osób • Zrzeszonych w PZW: ok. 630 tys. osób • Wielkość odłowu z Górnej Wisły: ??? • Możliwe, że oscyluje wokół 30–50 ton/rok Stan obecny Obwody rybackie rzeki Wisła – nr 4 i 5 Odłowy elektryczne 2016 Namiętne, bezładne rybowanie pociąga za sobą zaniedbanie innych gospodarczych zajęć i wytwarza lenistwo i wstręt do systematycznej pracy zawodowej. Fiszer Z. (1895). Rybactwo krajowe Dziękuję za uwagę! mgr inż. Michał Nowak Katedra Ichtiobiologii i Rybactwa Uniwersytet Rolniczy w Krakowie E-mail: [email protected].