GMINA KAMIENIEC PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KAMIENIEC NA LATA 2008–2011 Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2012-2015 MAJ 2010 ROK Wykonawca: Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe TARANT Manieczki, Os. Słowia ńskie 23 63-112 Brodnica www.tarant.com.pl Autorzy: dr in ż. Ewa Brzezi ńska mgr in ż. Małgorzata Borowska mgr in ż. Monika Nowicka 2 SPIS TRE ŚCI 1. Wst ęp…………………………………………………………………………... 6 1.1. Przedmiot i cel opracowania…………………….……………………………... 6 1.2. Podstawa prawna…………………………….…………………………………. 6 1.3. Zgodno ść Programu z innymi dokumentami………………...…..…………….. 6 2. Charakterystyka gminy Kamieniec…………………………….………………. 9 2.1. Lokalizacja gminy…………………………….………………………………... 9 2.2. Demografia i osadnictwo……………………….……………………………… 9 2.3. Komunikacja…………………………………………………………………… 11 2.4. Klimat i powietrze atmosferyczne……………………………………………... 14 2.5. Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi…………….…………………….. 15 2.6. Urz ądzenia wodne i melioracyjne………….…………………………………... 18 2.7. Gospodarka wodno-ściekowa…………….……………………………………. 18 2.8. Rolnictwo i jako ść gleb…………….…….……………………………………. 19 2.9. Geologia i zasoby naturalne………………....…………………………………. 22 2.10. Środowisko przyrodnicze……………….……………………………………… 23 2.11. Środowisko kulturowe……………….………………………………………… 25 2.12. Gospodarka odpadami……………………….…………………………………. 26 2.13. Promieniowanie elektromagnetyczne…………….……………………………. 27 2.14. Odnawialne źródła energii (OZE)………………………….…………………... 28 3. Priorytety ekologiczne, cele i zadania środowiskowe Gminy…………………. 29 4. Monitoring realizacji Programu……………….……………………………….. 48 5. Wdra żanie i zarz ądzanie Programem……………….…………………………. 66 6. Źródła finansowania realizacji Programu……………….……………………... 68 7. Streszczenie……………………………………………………………………. 100 8. Bibliografia…………………………………………………………………….. 101 3 SPIS RYCIN Ryc.1. Relacje Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kamienic do innych dokumentów……………………………………………………………………. 8 Ryc.2. Lokalizacja gminy Kamieniec………………………………………………….. 9 Ryc.3. Przebieg dróg przez gmin ę Kamieniec…..……………………………………... 12 Ryc.4. Procentowy udział gruntów u żytkowanych przez indywidualne gospodarstwa rolne…………………………………………………………………………….. 20 Ryc.5. Procentowy udział gruntów u żytkowanych przez podmioty prawne…………... 20 Ryc.6. Wybrane źródła finansowania przedsi ęwzi ęć z zakresu ochrony środowiska (fundusze krajowe i europejskie)………………………………………………. 69 Ryc.7. Wybrane źródła finansowania przedsi ęwzi ęć z zakresu ochrony środowiska (instytucje i programy pomocowe oraz inne źródła)………………….………... 70 SPIS TABEL Tab.1. Liczba mieszka ńców z podziałem na miejscowo ści……………………………. 10 Tab.2. Podział dróg powiatowych i gminnych w zale żno ści od rodzaju nawierzchni…. 13 Tab.3. Badania wód podziemnych……………………………………………………... 16 Tab.4. Obszary górnicze wyst ępuj ące na terenie gminy Kamieniec…………………… 22 Tab.5. Pomniki przyrody wyst ępuj ące na terenie gminy Kamieniec…………………... 24 Tab.6. Drzewa o charakterze pomnikowym wyst ępuj ące na terenie gminy Kamieniec.. 24 Tab.7. Harmonogram planowanych przedsi ęwzi ęć …….……………………………… 31 Tab.8. Mierniki realizacji przedsi ęwzi ęć ………………………………………………. 49 Tab.9. Prognozowana struktura finansowania wdra żania Programu………………….. 68 Tab.10. Wybrane źródła finansowania inwestycji z zakresu ochrony środowiska……… 71 definicje uci ąż liwo ść - przez uci ąż liwo ść rozumie si ę niepo żą dane oddziaływania na środowisko, w tym na zdrowie i życie ludzi, do których zalicza si ę szkodliwe promieniowanie i oddziaływanie pól elektromagnetycznych, hałas i drgania (wibracje), zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie gruntu i wód, dla których okre ślone s ą odr ębnymi przepisami dopuszczalne poziomy, warto ści, standardy w środowisku. 4 Zastosowane skróty AKPO ŚK – Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków BAT – Najlepsze Dost ępne Techniki BO Ś – Bank Ochrony Środowiska CZO – Zwi ązek Mi ędzygminny „Centrum Zagospodarowania Odpadów Selekt” EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRROW – Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich EFS – Europejski Fundusz Społeczny EOG – Europejski Obszar Gospodarczy GPOZ – Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2008-2011 GZWP – Główny Zbiornik Wód Podziemnych JCW – jednolite cz ęś ci wód JCWPd – jednolite cz ęś ci wód podziemnych JST – Jednostka Samorz ądu Terytorialnego KE – Komisja Europejska KPGO – Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 KPZL – Krajowy Program Zwi ększania Lesisto ści KSO – Krajowa strategia ochrony i zrównowa żonego u żytkowania ró żnorodno ści biologicznej wraz z programem działa ń MŚP – Małe i średnie przedsi ębiorstwa NFO ŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej OSO – obszar szczególnej ochrony ptaków OZE – odnawialne źródła energii PCB – polichlorowane bifenyle PCK – Polska Czerwona Ksi ęga PEP – Polityka ekologiczna pa ństwa PGL – Pa ństwowe Gospodarstwo Le śne PGO – Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Kamieniec PLP – Polityka le śna pa ństwa POIi Ś – Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko POM – Plan Odnowy Miejscowo ści PO ŚGW – Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Grodziskiego PPGO – Powiatowy Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Grodziskiego PRiMUWiUK – Plan Rozwoju i Modernizacji Urz ądze ń Wodoci ągowych i Urz ądze ń Kanalizacyjnych PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich PUA – Program usuwania wyrobów zawieraj ących azbest dla Gmin Powiatu Grodziskiego RLM – równowa żna liczba mieszka ńców SCW – scalone cz ęś ci wód SGW – Strategia Gospodarki Wodnej SPO – Sektorowy Program Operacyjny SRGK – Strategia Rozwoju Gminy Kamieniec na lata 2002-2011 SUiKZP – Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego SUiKZPGK – Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kamieniec UE – Unia Europejska UG – Urz ąd Gminy UZP – Urz ąd Zamówie ń Publicznych WFO ŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIO Ś – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WPGO – Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami WPI – Wieloletni Program Inwestycyjny WPO Ś – Wojewódzki Program Ochrony Środowiska WRPO – Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny ZDW – Zarz ąd Dróg Wojewódzkich ZPORR – Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 5 1. Wst ęp 1.1. Przedmiot i cel opracowania Przedmiotem opracowania jest Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kamieniec na lata 2008 - 2011 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2012 - 2015. Opracowanie swym zakresem obejmuje: krótk ą charakterystyk ę stanu aktualnego Gminy Kamieniec wraz z zagro żeniami i planowanymi kierunkami działań do roku 2015; priorytety, cele i zadania środowiskowe wraz z harmonogramem ich realizacji i nakładami finansowymi; mierniki realizacji Programu; wdra żanie i zarz ądzanie Programem oraz potencjalne źródła finansowania zada ń zawartych w Programie. Celem niniejszego opracowania jest realizacja polityki ekologicznej pa ństwa na szczeblu gminy. W zwi ązku z dwuletnim opó źnieniem dotycz ącym opracowania polityki ekologicznej pa ństwa na lata 2009 – 2012, do ko ńca 2008 roku nie została sporz ądzona aktualizacja programu ochrony środowiska na szczeblu wojewódzkim i powiatowym, co przyczyniło si ę do opó źnienia aktualizacji niniejszego Programu. W celu zachowania ci ągło ści czasowej, w odniesieniu do poprzedniego Programu uwzgl ędniono rok 2008. 1.2. Podstawa prawna Wymóg prawny opracowania Programu wynika z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.). Zgodnie z art. 17 ww. ustawy, konieczne jest przygotowanie przez organ wykonawczy gminy programu ochrony środowiska, który b ędzie słu żył realizacji polityki ekologicznej pa ństwa. Zgodnie z art. 14 cytowanej ustawy powinien on okre śla ć: cele i priorytety ekologiczne, poziomy celów długoterminowych, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów (w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe). Program jest opracowywany na 4 lata, z perspektyw ą na 4 kolejne. Z wykonania Programu co 2 lata przygotowuje si ę sprawozdania, które przedkłada si ę Radzie Gminy. 1.3. Zgodno ść Programu z innymi dokumentami Przygotowana aktualizacja programu ochrony środowiska pozostaje w ścisłej relacji z szeregiem dokumentów na szczeblu gminnym (tzw. zgodno ść wewn ętrzna) oraz innymi dokumentami z zakresu ochrony środowiska (tzw. zgodno ść zewn ętrzna), do których nale ży zaliczy ć: Prawo ochrony rodowiska, Ustaw o odpadach, Polityk ekologiczn pa stwa, II Polityk ekologiczn pa stwa, Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej pa stwa, Wytyczne do sporz dzania programów ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Strategi Gospodarki Wodnej, Polityk le n pa stwa, 6 Krajow strategi ochrony i zrównowa onego u ytkowania ró norodno ci biologicznej wraz z programem działa , Strategi Rozwoju Kraju 2007-2015, inne programy sektorowe i bran owe na szczeblu krajowym (m.in. Krajowy Program Oczyszczania cieków Komunalnych, Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Krajowy Program Zwi kszania Lesisto ci), Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, Strategi rozwoju województwa wielkopolskiego, Program ochrony rodowiska województwa wielkopolskiego, Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2008 - 2011 z perspektyw na lata 2012 – 2019, Program ochrony rodowiska i plan gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego, Plan gospodarki odpadami dla powiatu grodziskiego na lata 2008 - 2015 (aktualizacja), Strategi rozwoju powiatu Grodzisk Wielkopolski, Plan rozwoju lokalnego powiatu grodziskiego na lata 2006 - 2013, Program