Organizacja i prowadzenie Uwaga konkurs! Operacje ochrony żeglugi walki w mieście „Taktyczne dylematy” na Środkowym Wschodzie Cena 10 zł (w tym 5% VAT) nr 1 / 2017 PRZEGLĄD styczeń–luty SIŁWOJSKOWY ZBROJNYCH INSTYTUT WYDAWNICZY ISSN 2353-1975 ISSN 2353-1975 POLSKA ZBROJNA PRENU- MERATA ROCZNA: 12 WYDAŃ W CENIE 10 ZAMÓW PRENUMERATĘ NA 2017 ROK e-mailem: [email protected] listownie: Wojskowy Instytut Wydawniczy, 00-909 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 97 telefonicznie: +48 261 840 400 Warunkiem rozpoczęcia wysyłki jest wpłata 65 zł do 20 stycznia 2017 roku na konto: 23 1130 1017 0020 1217 3820 0002 Szanowni WOJSKOWY INSTYTUT WYDAWNICZY Aleje Jerozolimskie 97 Czytelnicy! 00-909 Warszawa e-mail: [email protected] Dyrektor Wojskowego Instytutu Wydawniczego: MACIEJ PODCZASKI e-mail: [email protected] tel.: 261 845 365, 261 845 685 faks: 261 845 503 Krzysztof Wilewski Redaktor naczelny: IZABELA BORAŃSKA-CHMIELEWSKA Oto przed Wami najnowsze wydanie „Przeglądu Sił Zbrojnych”. Numer otwierający cykl tel.: 261 840 222 wydawniczy w 2017 roku jest poświęcony działaniom w terenie zurbanizowanym. e-mail: [email protected] Nie trzeba być wybitnym znawcą wojskowości, aby zauważyć, jak diametralnie zmienił się Redaktor wydawniczy: sposób prowadzenia wojny od czasów konfliktu, który zakończył się 99 lat temu i przemeblo- KRZYSZTOF WILEWSKI tel.: 261 845 186 wał Europę, przynosząc wolność naszemu umęczonemu zaborami narodowi. Podczas I woj- ny światowej walki toczono przede wszystkim w otwartym polu. Dzisiaj, co pokazują konflik- Redaktor prowadzący: ty w Syrii, na Ukrainie oraz w Iraku i Afganistanie, areną działań wojennych jest głównie te- płk w st. spocz. dr JAN BRZOZOWSKI tel.: 261 845 186 ren zurbanizowany. Ale nie ma się czemu dziwić. Miasta to nie tylko ważne ośrodki przemysłowe i administra- Opracowanie redakcyjne: cyjne, lecz również węzły komunikacyjne, których opanowanie (bądź utrata) wpływa istotnie MARYLA JANOWSKA, KATARZYNA KOCOŃ na prowadzenie działań bojowych. Konflikt na Ukrainie jest tego dobrym przykładem. Zdoby- cie jednego, niewielkiego miasteczka przekłada się na utratę kontroli (lub jej odzyskanie) nad Opracowanie graficzne: całym rejonem (odpowiednik polskiego powiatu). WYDZIAŁ SKŁADU KOMPUTEROWEGO I GRAFIKI WIW W numerze znajdą Państwo artykuły poświęcone wyzwaniom, z jakimi wiąże się prowa- dzenie działań w tym specyficznym środowisku walki, autorstwa: płk. dr. Wojciecha Więcka, Opracowanie infografik: ppłk. dr. Zbigniewa Grobelnego, ppłk. dr. Czesława Dąbrowskiego, kpt. Roberta Nowaka PAWEŁ KĘPKA i sierż. Anny Wiśniewskiej, mjr. Mariusza Sikory, kpt. Grzegorza Podolszańskiego, Kolportaż: por. Tomasza Wieciecha oraz kpt. Michała Pietrzaka. POCZTA POLSKA Z pozostałych materiałów, opublikowanych na łamach najnowszego nume- USŁUGI CYFROWE spółka z o.o., ru PSZ, szczególnie polecam opracowanie ppłk. dr. Marka Depczyńskiego na ul. Duninowska 9a, 87-823 Włocławek tel.: 542 315 201, 502 012 187 temat ewolucji struktur rosyjskich wojsk lądowych w ciągu ostatnich 25 lat. e-mail: To bardzo ciekawie napisany artykuł, którego autor poświęcił wiele pracy na [email protected] zebranie informacji o siłach zbrojnych naszego największego sąsiada. Druk: ArtDruk Chciałbym również zwrócić uwagę na pracę o uzbrojeniu naszych najnowszych ul. Napoleona 4, 05-230 Kobyłka samolotów wielozadaniowych, czyli F-16, autorstwa mjr. Radosława Bielawskiego, www.artdruk.com oraz na materiał kmdr. ppor. Tomasza Witkiewicza poświęcony operacjom ochro- Nakład: 5000 egz. ny żeglugi na Środkowym Wschodzie. Zdjęcie na okładce: Życzę miłej lektury! RAFAŁ MNIEDŁO Zasady przekazywania redakcji magazynu „Przegląd Sił Zbrojnych” materiałów tekstowych i graficznych opisuje regulamin dostępny na stronie głównej portalu polska-zbrojna.pl. nr 1 / 2017 Spis TEMAT NUMERU – WALKA W MIEŚCIE płk dr Wojciech Więcek 28 WALKA W TERENIE treści ZURBANIZOWANYM ppłk dr Zbigniew Grobelny 16 ORGANIZACJA I PROWADZENIE DZIAŁAŃ W MIEŚCIE 36 ppłk dr Czesław Dąbrowski 28 CZOŁGI W NATARCIU I OBRONIE kpt. Robert Nowak, sierż. Anna Wiśniewska 36 PLUTON ZMECHANIZOWANY W TERENIE ZABUDOWANYM mjr Mariusz Sikora, kpt. Robert Nowak 44 PIECHOTA W ŚRODOWISKU MIEJSKIM kpt. Grzegorz Podolszański 49 ARTYLERIA W AGLOMERACJI por. Tomasz Wieciech 52 WSPARCIE OGNIOWE kpt. Michał Pietrzak 58 ZAWIŁOŚCI ROZPOZNANIA 64 KONKURS – TAKTYCZNE DYLEMATY SZKOLENIE mjr dr Piotr Balon, kpt. Michał Pietrzak 66 POTENCJAŁ ROZPOZNAWCZY ODDZIAŁU kpt. Grzegorz Mikołajczyk 76 SPECYFIKA 76 ROZPOZNANIA ZIMĄ mjr Radosław Bielawski 78 ŚRODKI WALKI DLA JASTRZĘBI 78 ppłk dr Zbigniew Nowak 86 ZWIERZCHNIK SIŁ ZBROJNYCH RP WSPÓŁCZESNE ARMIE kpt. lek. Grzegorz Lewandowski 90 MONITOROWANIE STANU ZDROWIA ŻOŁNIERZA ppłk dr Marek Depczyński 92 EWOLUCJA ROSYJSKICH WOJSK LĄDOWYCH mgr Zofia Grodzińska-Klemetti 104 KSZTAŁCENIE PODOFICERÓW W FINLANDII mjr rez. dr inż. Dariusz Mikołajewski 108 SZTUCZNA INTELIGENCJA 108 kmdr ppor. Tomasz Witkiewicz 118 OPERACJE OCHRONY ŻEGLUGI NA ŚRODKOWYM WSCHODZIE płk rez. Tomasz Lewczak 124 DZIAŁANIA W TERENIE ZURBANIZOWANYM płk rez. Tomasz Lewczak 132 ORĘŻ DO WALKI W MIEŚCIE 132 DOŚWIADCZENIA ppor. rez. Przemysław Osiński 140 JAK PRZEŻYĆ ATAK AKTYWNEGO STRZELCA? W OBIEKTYWIE MOŹDZIERZ LM-60D MARIUSZ BIENIEK / 6 BPD 6 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2017 W OBIEKTYWIE PRZEZNACZONY JEST DO WSPARCIA WALKI PODODDZIAŁÓW ZMECHANIZOWANYCH, POWIETRZNODESANTOWYCH I KAWALERII POWIETRZNEJ – NISZCZY SIŁĘ ŻYWĄ ORAZ ŚRODKI OGNIOWE PRZECIWNIKA. ZNAJDUJE SIĘ W WYPOSAŻENIU DRUŻYN WSPARCIA PLUTONÓW WYMIENIONYCH RODZAJÓW WOJSK. • DONOŚNOŚĆ: 70–2300 M • SZYBKOSTRZELNOŚĆ: 25 STRZ./MIN • CZAS PRZEJŚCIA W POŁOŻENIE BOJOWE: 1–2 MIN PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2017 7 TEMAT NUMERU – WALKA W MIEŚCIE Walka w terenie zurbanizowanym NA PRZESTRZENI WIEKÓW ARMIE UNIKAŁY PROWADZENIA WALK W MIASTACH, GDYŻ WIĄZAŁY SIĘ ONE Z PONOSZENIEM DUŻYCH STRAT ZARÓWNO W STANIE OSOBOWYM, JAK I W SPRZĘCIE. płk dr Wojciech Więcek zisiejsze konflikty zbrojne potwierdzają, że działa- Dnia w nim przysparzają wielu problemów zarówno nacierającym, jak i broniącym się. Do opanowania lub obrony takiego terenu są angażowane duże zgrupowa- nia, a ludność cywilna, która w nim pozostała, stanowi problem natury nie tylko logistycznej. Prowadzenie walki w miastach jest uzależnione od ich wielkości, Autor jest szefem Biura kształtu, wewnętrznej struktury, położenia, warunków Rektora Akademii Sztuki fizyczno-geograficznych, rozmieszczenia infrastruktu- Wojennej. ry gospodarczej oraz znaczenia polityczno-militarnego. ISTOTNE PROBLEMY Termin teren zabudowany można zdefiniować jako obszar powstały wskutek jego urbanizacji. Powinien być rozważany w czterech zasadniczych płaszczy- znach: demograficznej, przestrzennej, ekonomicznej i społecznej1. W Regulaminie działań wojsk lądowych sprecyzowano go jako wycinek obszaru powierzchni ziemi, którego ponad 50% pokrycia stanowią miasta, osiedla typu miejskiego (posiadają charakter miejski), obiekty przemysłowe oraz występująca w nich infra- struktura2. Wartość operacyjno-taktyczna danego ob- szaru zabudowanego zależy od jego kształtu, wielko- ści, położenia oraz znaczenia polityczno-gospodarcze- go. Infrastruktura miast oraz ich mieszkańcy są aktywnymi elementami tego środowiska walki, dlate- go też nie mogą być pomijane podczas planowania 1 Encyklopedia powszechna PWN. T. IV. Warszawa 1976, s. 540. 2 Regulamin działań wojsk lądowych. Warszawa 2008, s. 174. DORSZ CAMERA ROIK/COMBAT ADAM 8 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2017 TEMAT NUMERU – WALKA W MIEŚCIE PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 1 / 2017 9 TEMAT NUMERU – WALKA W MIEŚCIE i przygotowania walki. Należy również przeanalizo- na przedstawić z uwagi na jego charakter, czyli: teren wać strukturę zabudowań i układ ich pomieszczeń, o właściwościach przemysłowych lub gospodarczych, które różnią się w zależności od kraju i jego kultury. rolniczy, mieszkalny, komunikacyjny (transportowy) Wewnątrz dużych obiektów rozmieszczenie pomiesz- czy kulturowy (o znaczeniu religijnym). Ze względu na czeń często zmienia się z kondygnacji na kondygnację typ zabudowy dokonuje się podziału na zabudowę i nie jest możliwe do przewidzenia. Z tego powodu zwartą, gęstą, luźną i rozproszoną. trudno o szczegółową charakterystykę zabudowy na Ukształtowanie terenu wymusza natomiast określe- potrzeby planowania działań. Jedynym rozwiązaniem nie, czy miasto znajduje się: w obszarach górzystych, jest prowadzenie rozpoznania i zdobywanie informacji lesisto-jeziornych, na pustyni, w obszarach nadmor- przed szturmem na miasto, gdyż wraz z rozpoczęciem skich, nad rzekami i na wyspach, w warunkach normal- walk degradacji ulega zarówno struktura populacji, jak nych. Charakteryzując położenie geograficzne, teren i zabudowy. Istotną rolę w planowaniu działań odgrywa zabudowany można podzielić na leżący w strefie mię- rodzaj zabudowy, która będzie zależeć od wielkości dzyzwrotnikowej, umiarkowanej i podbiegunowej5. miasta. Tę zwartą najczęściej spotyka się w centrach Podział ten porządkuje specyficzne cechy terenu za- miast oraz najstarszych ich dzielnicach3. Budynki z ka- budowanego i staje się niezwykle przydatny do jego mienia i cegły o żelbetowej konstrukcji z grubymi ścia- charakterystyki i analizy. Charakter terenów zabudowa- nami i umocnionymi stropami są prawie gotowymi po- nych będzie w konsekwencji połączeniem kilku przed- zycjami obronnymi, dającymi skuteczną ochronę wal- stawionych kategorii i będzie wyrażać odmienność po- czącym w nim żołnierzom. Zapewniają one im ochronę szczególnych obszarów, czyniąc je w zasadzie niepo- i pozwalają na maskowanie, ograniczając jednocześnie wtarzalnymi. Wnioski