UCHWAŁA NR LXII/418/2018 RADY GMINY EŁK z dnia 23 lutego 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki Nad zabytkami Gminy Ełk na lata 2018 - 2021 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2017 roku, poz. 1875 ze zm.) oraz art. 87 ust.3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2187 ze zm.) Rada Gminy Ełk uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się Gminny Program Opieki Nad Zabytkami Gminy Ełk na lata 2018 - 2021, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Ełk. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Przewodniczący Rady Gminy Ełk Mirosław Radywoniuk Id: 07A0F242-F72A-4E26-B1FE-8F61C0ADC53D. Podpisany Strona 1 GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY EŁK NA LATA 2018– 2021 GMINA EŁK LISTOPAD 2017 r. Id: 07A0F242-F72A-4E26-B1FE-8F61C0ADC53D. Podpisany Strona 2 Spis tre ści 1. Wst ęp ............................................................................................................................................................. 4 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego programu opieki nad zabytkami ........................................ 5 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce ........................................................ 6 4. Uwarunkowania zewn ętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................................................. 11 4.1 Strategiczne cele polityki pa ństwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami - dokumenty o znaczeniu krajowym ................................................................................................ 11 4.1.1 Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2013 oraz Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2020. ......................................................................................................... 11 4.1.2 Tezy do Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami ...................................... 12 4.1.3 Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami na lata 2014 -2017.. ......................... 13 4.1.4 Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 ................................................................................... 13 4.1.5 Koncepcja Zagospodarowania Przestrzennego Kraju 2030 ................................................................ 13 4.1.6 Strategia Rozwoju Kraju 2020 - Aktywne społecze ństwo, Konkurencyjna gospodarka, Sprawne pa ństwo 14 4.1.7 Uzupełnienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020 ............................................ 15 4.2. Relacje Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu ............................................................................................................... 17 4.2.1 Program Opieki nad Zabytkami Województwa Warmi ńsko - Mazurskiego na lata 2016-2019 ......... 17 4.2.2 Strategia Rozwoju Województwa Warmi ńsko - Mazurskiego ............................................................ 18 4.2.3 Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmi ńsko - Mazurskiego ..................................... 18 4.2.4 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa warmi ńsko-mazurskiego ............................... 18 4.2.5 Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmi ńsko-mazurskiego do 2025 roku . 19 4.2.6 Zintegrowana Strategia Rozwoju Ełckiego Obszaru Funkcjonalnego na lata 2014- 2025.................................................................................................................................19 5. Uwarunkowania wewn ętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................................................ 20 5.1 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy) ......................................................................... 20 5.1.1 Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Gminy Ełk na lata 2014-2020 .................................................. 20 5.1.2 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ełk..........................20 5.1.3 Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego gminy Ełk ....................................................... 21 5.1.4 Program Rewitalizacji Gminy Ełk na lata 2014-2020 ......................................................................... 23 5.2 Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego Gminy Ełk ............ 24 5.2.1 Charakterystyka gminy ........................................................................................................................ 24 5.2.2 Zarys historii rozwoju przestrzennego gminy ..................................................................................... 24 5.2.3 Krajobraz kulturowy ............................................................................................................................ 26 5.3. Zabytki obj ęte prawnymi formami ochrony ............................................................................... 35 5.3.1 Zabytki wpisane do rejestru zabytków ................................................................................................ 35 5.3.2 Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków ................................................................................. 38 5.3.3 Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego .......................................................................... 38 Id: 07A0F242-F72A-4E26-B1FE-8F61C0ADC53D. Podpisany Strona 3 5.4 Zabytki w gminnej ewidencji zabytków ..................................................................................... 39 5.5 Zabytki archeologiczne .......................................................................................................... 66 5.6 Dziedzictwo niematerialne ...................................................................................................... 81 5.7 Zabytki o najwy ższym znaczeniu dla gminy ............................................................................... 81 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagro żeń .................................................... 85 6.1 Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy Ełk ........................................................................ 86 6.2 Analiza SWOT ..................................................................................................................... 86 7. Zało żenia programowe .................................................................................................................................... 88 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami .................................................... 92 9. Zasady oceny realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami .......................................................... 93 10. Źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami ............................................................. 93 Id: 07A0F242-F72A-4E26-B1FE-8F61C0ADC53D. Podpisany Strona 4 1. Wst ęp Program ten stanowi kontynuacj ę opracowanego Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami gminy Ełk na lata 2014 - 2017, który został przyj ęty uchwał ą nr LXVI/512/2014 przez Rad ę Gminy Ełk dnia 28 marca 2014 r. Program został zaktualizowany w zakresie potencjału dziedzictwa kulturowego i źródeł finansowania oraz dostosowany do zmieniaj ących si ę realiów dotycz ących opieki nad zabytkami w cz ęś ci analizy SWOT, celów i działa ń. Niniejszy dokument słu ży okre śleniu działa ń gminy Ełk w zakresie inicjowania, wspierania i koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Działania te winny odbywa ć si ę w harmonii z działaniami gospodarczymi i społecznymi oraz zapewnia ć ochron ę dziedzictwa kulturowego środkami prawnymi, takimi jak odpowiednie zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz finansowymi poprzez przeznaczenie cz ęś ci bud żetu gminy na ochron ę zabytków. Procesy rozwojowe zachodzi ć bowiem powinny przy zapewnieniu warunków trwania i zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokole ń oraz przy wykorzystaniu zabytków na potrzeby społeczne, gospodarcze i edukacyjne. Lokalne dziedzictwo kulturowe posiada potencjał wpływaj ący na atrakcyjno ść ekonomiczn ą regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o zabytki i tradycj ę etnograficzn ą. Poprzez wyznaczone działania mo że przyczyni ć si ę do wzmocnienia świadomo ści wspólnoty kulturowej i lokalnej to żsamo ści. Przedmiotem programu opieki nad zabytkami jest dziedzictwo kulturowe znajduj ące si ę w granicach administracyjnych gminy Ełk. S ą to pojedyncze obiekty i zespoły budowli, dzieła sztuki, elementy zagospodarowania przestrzeni, krajobraz miejski i wiejski, obszary kształtuj ące świadomo ść i to żsamo ść regionaln ą mieszka ńców, zdefiniowane poprzez wpis do rejestru zabytków i w formie gminnej ewidencji zabytków. Program wskazuje działania słu żą ce poprawie stanu zabytków ich adaptacji i rewaloryzacji oraz zwi ększenia do nich dost ępno ści mieszka ńców i turystów. Podmiotem programu jest społeczno ść lokalna, jest on adresowany do mieszka ńców gminy, w tym do wła ścicieli zabytków, władz samorz ądu terytorialnego, miejscowych organizacji i osób zainteresowanych dziedzictwem kulturowym, mog