Kazimierz Frączkowski Zarządzanie projektem informatycznym Projekty w środowisku wirtualnym Czynniki sukcesu i niepowodzeń projektów Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej Wrocław 2003 Wydział Informatyki i Zarządzania Wydziałowy Zakład Informatyki Opiniodawca Zdzisław SZYJEWSKI Opracowanie redakcyjne i korekta Alina KACZAK Projekt okładki Justyna GODLEWSKA © Copyright by Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003 OFICYNA WYDAWNICZA POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław ISBN 83-7085-731-0 Drukarnia Oficyny Wydawniczej Politechniki Wrocławskiej. Zam. nr 633/2003. Spis treści Od Autora ............................................................................................................................................ 5 Wprowadzenie ................................................................................................................................... 6 1. Geneza zarządzania projektami ..................................................................................................... 8 1.1. Przegląd historyczny wybranych zagadnień zarządzania .................................................... 8 1.2. Podstawowe pojęcia i definicje stosowane w zarządzaniu projektami ................................. 11 1.3. Czynniki charakterystyczne projektu ................................................................................... 13 1.4. Proces ................................................................................................................................... 14 2. Planowanie projektu informatycznego .......................................................................................... 17 2.1. Cele planowania projektu ..................................................................................................... 18 2.2. Definiowanie celów projektu ............................................................................................... 19 2.3. Zasoby projektu ................................................................................................................... 20 2.4. Definiowanie ograniczeń w projekcie .................................................................................. 21 2.5. Strategia realizacji projektu ................................................................................................. 24 2.6. Ocena ryzyka ....................................................................................................................... 25 2.7. Struktura projektu – dekompozycja projektu na zadania – WBS ......................................... 26 2.8. Szacowania w projekcie ....................................................................................................... 31 2.9. Metoda punktów funkcyjnych ............................................................................................. 34 2.10. Harmonogram ...................................................................................................................... 45 2.11. Sieciowe diagramy zależności ............................................................................................. 48 2.12. Inicjowanie projektu ............................................................................................................ 50 3. Śledzenie i zarządzanie zmianami projektu ................................................................................... 52 3.1. Śledzenie projektu – monitorowanie .................................................................................... 52 3.2. Zarządzanie jakością w projekcie ........................................................................................ 53 3.3. Źródła i rodzaje zmian ......................................................................................................... 59 3.4. Proces zarządzania zmianami .............................................................................................. 60 3.5. Śledzenie i nadzorowanie czasu oraz kosztów projektu ....................................................... 65 3.6. Nadzorowanie projektu metodą wartości uzyskanej (Earned Value) ................................... 66 3.7. Podsumowanie ..................................................................................................................... 74 4. Modele pracy i komunikacji .......................................................................................................... 77 4.1. Telepraca .............................................................................................................................. 78 4.2. Modele organizacji pracy zespołów projektowych .............................................................. 80 4.3. Elektroniczny członek zespołu – zespół .............................................................................. 85 4.4. Wirtualna sieć partnerów przedsięwzięcia ........................................................................... 89 4.5. Zespoły Projektowe ............................................................................................................. 91 4.6. Praca grupowa ...................................................................................................................... 92 5. Zarządzanie ryzykiem ................................................................................................................... 94 5.1. Czynniki mające wpływ na ryzyko ...................................................................................... 99 4 Spis treści 5.2. Identyfikacja ryzyka – metody analizy ryzyka – kwestionariusze, listy kontrolne .............. 102 5.3. Akcje naprawcze .................................................................................................................. 104 5.4. Metoda punktowa szacowania ryzyka ................................................................................. 105 5.5. Metoda PERT szacowania ryzyka ....................................................................................... 113 6. Projekty wdrożeniowe – outsourcing ............................................................................................ 118 6.1. Rodzaje projektów informatycznych oraz organizacja pracy i zespołów ............................ 118 6.2. Wdrożenie przez outsourcing .............................................................................................. 121 7. Czynniki sukcesów i niepowodzeń projektów .............................................................................. 125 7.1. Niektóre badania statystyczne niepowodzeń projektu ......................................................... 125 7.2. Wpływ wielkości projektu na jego sukces ........................................................................... 128 8. Rola i zadania kierownika projektu ............................................................................................... 130 8.1. Usytuowanie kierownika projektu a jego skuteczność ......................................................... 131 8.2. Dobór członków zespołu ...................................................................................................... 132 8.3. Rekrutacja członków zespołu ............................................................................................... 133 8.4. Budowa kompetencji w projekcie ........................................................................................ 136 8.5. Konflikt ................................................................................................................................ 136 8.6. Motywowanie ...................................................................................................................... 136 8.7. Delegowanie uprawnień ....................................................................................................... 139 9. Dodatek ......................................................................................................................................... 141 9.1. Metoda zarządzania projektami PRINCE-2 ......................................................................... 141 9.2. Oprogramowanie wspomagające zarządzanie zmianami ..................................................... 144 9.3. Najpopularniejsze narzędzia open source ............................................................................ 145 9.4. Oprogramowanie komercyjne do zarządzania zmianami ..................................................... 150 9.5. Narzędzie open source do zarządzania projektami .............................................................. 153 Słownik pojęć i terminów .................................................................................................................... 155 Literatura ............................................................................................................................................. 161 Od autora Niniejsza książka stanowi próbę opracowania zagadnień związanych z zarządza- niem przedsięwzięciami informatycznymi. Obejmuje wybrane współczesne poglądy na tematy, które są kluczowe w obszarze planowania, zarządzania zmianami, organi- zacji zespołów projektowych, szacowania kosztów, monitorowania ryzyka i decydują o sukcesie lub niepowodzeniu projektu. Celem opracowania jest również próba po- dzielenia się z czytelnikami własnym doświadczeniem zawodowym, nabytym podczas prac nad projektami informatycznymi, uczestniczenia w szkoleniach z tej tematyki oraz prowadzenia wykładów i seminariów na Wydziale Informatyki i Zarządzania Politech- niki Wrocławskiej, dla studentów kierunku Inżynieria