Diagnoza potencjału kulturotwórczego gminy Wisznice InicJaTyWy Wisznice 2.0 Realizacja badań i opracowanie tekstów: Agnieszka Duda-Jastrzębska, Marta Nazaruk-Napora Lubelska Grupa Badawcza Koordynatorka projektu - Elżbieta Sokołowska Animatorka programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2018 Narodowego Centrum Kultury - Agata Cholewa Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury+ Inicjatywy lokalne 2018 1 Spis treści Słowo wstępu..................................................................................................................................................... 3 Realizacja diagnozy ........................................................................................................................................... 4 Opis Gminy Wisznice ....................................................................................................................................... 5 Wnioski z badań ................................................................................................................................................ 6 Teatr............................................................................................................................................................... 6 Film i fotografia ............................................................................................................................................ 6 Muzyka .......................................................................................................................................................... 7 Taniec ............................................................................................................................................................ 8 Spotkania integracyjne .................................................................................................................................. 8 Miejsca spotkań ............................................................................................................................................. 9 Atmosfera ...................................................................................................................................................... 9 Przyroda ...................................................................................................................................................... 10 Sport ............................................................................................................................................................ 10 Miejsca historyczne ..................................................................................................................................... 10 Miejsca z potencjałem ................................................................................................................................. 11 Kultura w instytucjach ................................................................................................................................ 11 Organizacje.................................................................................................................................................. 12 Ludzie z pasją i talentem ............................................................................................................................. 12 Nowe pomysły............................................................................................................................................. 12 Podsumowanie. ................................................................................................................................................ 13 2 Słowo wstępu Diagnoza wskazuje źródła energii kulturalnej, lokalny potencjał kulturotwórczy mieszkańców i przestrzeni gminy. W oparciu o rozmowy z mieszkańcami gminy, wskazano główne obszary ich aktywności kulturalnej i nie tylko. Przy każdym punkcie opisaliśmy działania i wydarzenia, o których mieszkańcy opowiadają, wskazują jako ważne. Za pomocą “mapy myśli”, która została opracowana w atrakcyjnej formie graficznej, łączymy Wasze opowieści o gminie w jedną całość. Podczas realizacji diagnozy zebraliśmy wiele ciekawych wspomnień czy marzeń związanych z kulturą i ogólną aktywnością mieszkańców. Usłyszeliśmy o wydarzeniach, które dzieją się teraz, i które wydarzyły się w przeszłości. O tym, co jest interesujące i o tym, co jeszcze wymaga poprawek, uzupełnień a może nowej formuły? Zapraszamy do lektury i wspólnej refleksji nad potencjałem mieszkańców gminy Wisznice. Realizatorki diagnozy „InicJaTyWy Wisznice 2.0” to projekt o mnie, Tobie, o Was i o Nas. O naszych potrzebach i potencjale społecznym, o Waszych pomysłach na kulturę w Gminie Wisznice. Chcemy poznać mieszkańców Gminy Wisznice, ich zainteresowania, ciekawe zajęcia, ludzi i ich talenty oraz nasze mocne i słabe strony. Chcemy dotrzeć do grup społecznych do tej pory mało obecnych w działaniach domu kultury. To wszystko dzieje się na etapie przeprowadzanej diagnozy. W drugim etapie można zrealizować własną inicjatywę, marzenie, wpływać na to, co dzieje się w twojej miejscowości, gminie, grupie społecznej. Zróbmy sobie swoje wydarzenie kulturalne! Spotkajmy się w domu kultury, zróbmy coś razem. Projekt „InicJaTyWy Wisznice 2.0” realizuje Gminny Ośrodek Kultury i Oświaty w Wisznicach w ramach programu Dom Kultury+ Inicjatywy Lokalne ze środków Narodowego Centrum Kultury. Elżbieta Sokołowska, dyrektor GOKiO 3 Realizacja diagnozy W ramach realizacji diagnozy potencjału kulturotwórczego gminy Wisznice odbyło się 9 spotkań w różnej formie: wywiady, spacery, warsztaty. Zrealizowano również ankietę papierową i internetową, ale metoda ta okazałą się nieskuteczna (mała ilość wypełnień). Najskuteczniejszą metodą zbierania informacji oraz promocji projektu były wizje lokalne oraz warsztaty kreatywne. Na etapie realizacji diagnozy w pracach uczestniczyły przede wszystkim osoby, które były już zaangażowane w życie społeczno-kulturalne swojej wsi/miejscowości, ale dość liczną grupą była również młodzież. W pierwszym warsztacie, mającym na celu mapowanie potencjału gminy Wisznice, uczestniczył również jej wójt. Etapy realizacji diagnozy 1. Analiza materiałów zastanych - diagnoz, raportów, strategii, stron internetowych, artykułów prasowych dotyczących Wisznic itp. 2. Spotkanie z pracownikami i wolontariuszami – 2 spotkania w siedzibie GOKiO. 3. Spotkanie otwierające. Wspólne mapowanie potencjału gminy: ludzi, miejsc, organizacji - 1 spotkanie w kwietniu. 4. Badanie ilościowe - ankieta on-line oraz papierowa. 5. Spotkania z grupami nieformalnych/organizacjami społecznymi/instytucjami, w tym lokalnym samorządem - Horodyszcze, Dubica, szkoła w Wisznicach – 3 spotkania. 6. Działanie w terenie – wizje lokalne - obserwacje, spacer badawczy, mini wywiady w terenie – Rowiny, Polubowicze, Wisznice; kwiecień 2018r. 7. Spacer badawczy po Wisznicach z wolontariuszami – 1 spacer w maju. 8. Warsztat kreatywny (mający na celu pogłębioną analizę dotychczasowych działań, zgłaszanych potrzeb, tworzonych pomysłów a także wsparcie w opracowaniu wniosków) - 2 spotkania w czerwcu. 9. Opracowanie raportu z badań, publikacja wyników badania w formie broszury (mapy potencjału gminy). Rozdanie egzemplarzy diagnozy przedstawicielom uczestniczących grup, władzom samorządowym, innym instytucjom. 4 Obszar badania – gmina Wisznice, a w szczególności: GOKiO Wisznice, Wiejski Dom Kultury w Horodyszczu, Świetlica Wiejska w Dubicy, Centrum Kultury Lokalnej w Rowinach, Polubowicze Grupy obiorców: Młodzież szkolna i nauczyciele z liceum i szkoły podstawowej Samorząd Młodzi rodzice Tzw. młodzi seniorzy Opis Gminy Wisznice W województwie lubelskim, w powiecie bialskim znajduje się gmina wiejska Wisznice. Zamieszkuje ją około 5 tysięcy mieszkańców. Gminę stanowi 16 sołectw: Curyn, Dołholiska, Dubica Dolna, Dubica Górna, Horodyszcze, Łyniew, Małgorzacin, Marylin, Polubicze Dworskie, Polubicze Wiejskie Drugie, Polubicze Wiejskie Pierwsze, Ratajewicze, Rowiny, Wisznice, Wisznice-Kolonia, Wygoda. Warto przyjrzeć się nazwom tych wsi, ponieważ wiążą 5 się z nimi interesujące historie. Wartością gminy jest jej historia, piękna przyroda i, przede wszystkim, mieszkańcy. Wnioski z badań Teatr Teatr potrafi zintegrować mieszkańców, o tym wiadomo we wsiach Dubica i Horodyszcze. Istotna dla społeczności lokalnej jest działalność koła teatralnego przy Stowarzyszeniu Rozwoju Wsi OSP Jedna Dubica. Mieszkańcy miejscowości kontynuują tradycje teatralne sprzed ponad sześćdziesięciu lat. Wszyscy w okolicy cenią realizowany przez nich Orszak Trzech Królów, w który włączani są także mieszkańcy okolicznych wsi. W Horodyszczu w ciekawy sposób przedstawiono tradycję ludową okolicy. O „Przepisie na horodyskie wesele” słyszeli wszyscy w gminie, ale i wielu miłośników kultury ludowej z całej Polski. To widowisko obrzędowe odbyło się dzięki zaangażowaniu wielu mieszkańców wsi Horodyszcze. Odtwarzając tradycyjne wesele przybliżono wiele zwyczajów: pieśni, gwarę chachłacką, ubiór, obrzędy, tańce, potrawy. Organizatorom przyświecały dwa cele: zachowanie regionalnych obyczajów i tradycji oraz integracja pokoleń. Dla mieszkańców pozostałych miejscowości teatr również jest istotny. Wyjazdy na spektakle, np. do Lublina, cieszą się popularnością wśród seniorów. Dzieci oraz młodzież realizują przedstawienia w szkołach i GOKiO. Spektakle zaproszonych do gminy teatrów cieszą się wysoką frekwencją. Zainteresowanie teatrem jest widoczne wśród mieszkańców gminy niezależnie od wieku. Z chęcią włączają się w organizację własnych przedstawień, o czym świadczą