Piłkarska Liga Finansowa Świetlana przyszłość? Wrzesień 2009 Spis treści 5 Podsumowanie 8 Ranking – Przychody polskich klubów 10 Płace – powód do niepokoju 11 Miejsce Polski w Europie 14 Perspektywy 15 Przegląd klubów 36 Załącznik: Przychody polskich klubów Piłkarska Liga Finansowa Świetlana przyszłość? 3 Podsumowanie Polskie kluby w 2008 roku Dodatkowo znaczny wpływ na zwiększenie przychodów Już po raz trzeci firma Deloitte prezentuje ranking klubów Ekstraklasy miał wzrost zainteresowania polską polskich klubów piłki nożnej – Piłkarska Liga Finansowa. ligą, który przejawia się we wzroście frekwencji na Z każdą kolejną edycją staramy się rozszerzać zakres meczach i co ważniejsze w zwiększonych przychodach informacyjny raportu, aby zwiększyć przejrzystość z dnia meczu. Niemniej wydaje się, że trend ten może finansową polskiego futbolu ligowego oraz stworzyć zostać chwilowo spowolniony ze względu na prace materiał przydatny w analizie zarówno poszczególnych modernizacyjne na wielu stadionach klubów Ekstraklasy, klubów jak i całej Ekstraklasy. Zeszłoroczną, drugą edycję ale w średnim okresie należy spodziewać się dalszego rankingu Piłkarska Liga Finansowa rozszerzyliśmy o kluby wzrostu przychodów z dnia meczu. Czynnikiem, który z I ligi, a w tegorocznej edycji prezentujemy dodatkowo w 2008 roku negatywnie wpłynął na wielkość przy- dane o poziomie płac w polskich klubach piłkarskich. chodów Ekstraklasy była degradacja do I ligi klubów o bardzo dużych wpływach (Zagłębie Lubin oraz Korona W tegorocznej edycji rankingu nastąpiła zmiana lidera, Kielce), które zostały zastąpione przez zespoły o znacznie którym po raz pierwszy został Lech Poznań. Zagłębie mniejszym potencjale przychodowym. Lubin, które w dwóch pierwszych edycjach rankingu zajmowało pierwsze miejsce, zanotowało spadek Bliska perspektywa EURO 2012, liczne inwestycje o cztery pozycje, co jest związane z degradacją klubu stadionowe (obecnie są prowadzone bądź planowane do I ligi i związanym z nią obniżeniem przychodów. Na inwestycje na około 10 stadionach wykorzystywanych podium w tegorocznym rankingu znalazły się również przez kluby Ekstraklasy) oraz rosnąca liczba stabilnych Wisła Kraków oraz GKS Bełchatów. finansowo klubów kreują wyjątkowo korzystne warunki do rozwoju polskiej piłki klubowej. Niemniej w tej finan- W zestawieniu polskich klubów można wyróżnić trzy sowej beczce miodu jest łyżka dziegciu – Ekstraklasa grupy klubów: charakteryzuje się wysokim udziałem wynagrodzeń w stosunku do przychodów klubów (wartość wskaźnika • Liderzy – kluby osiągające ponad lub niemal 30 mln wynagrodzenia / przychody jest na poziomie 72%, PLN przychodów (Lech Poznań, Wisła Kraków i GKS podczas gdy w świecie futbolu za optymalną uważa się Bełchatów). wartość nieprzekraczającą 60%). Brak lepszej kontroli • Grupa pościgowa – kluby aspirujące do czołówki nad poziomem wynagrodzeń w klubach Ekstraklasy a osiągające obecnie przychody pomiędzy 15 a nieco może zagrozić stabilnemu wzrostowi wartości polskiej ponad 21 mln PLN (Legia Warszawa, Zagłębie Lubin piłki. oraz Cracovia). Przychody klubów w 2008 roku (mln PLN) • Peleton – reszta stawki, czyli kluby osiągające poniżej Przychody klubów w 2008 roku (mln PLN) 12 mln PLN przychodów. Przychody klubów w 2008 roku (mln PLN) 40 39,1 40 39,1 35 35 33,6 W tegorocznej pierwszej dziesiątce klubów znajdują się 30 33,6 29,3 30 dwa zespoły z I ligi (zespoły, które w sezonie 2008/200929,3 25 25 grały w I lidze), czyli Zagłębie Lubin oraz Korona Kielce. 20 21,2 20 21,2 16,0 Oba kluby wywalczyły awans do Ekstraklasy 15 15,5 16,0 15 15,5 11,7 11,3 i w aktualnym sezonie 2009/2010 grają w najwyższej 11,1 10 10,4 9,5 8,7 8,7 11,7 11,3 11,1 7,5 7,0 10 10,4 9,5 1,9 1,7 klasie rozgrywkowej. 5,6 8,7 5,3 5 8,7 5,0 4,1 7,5 7,0 1,9 1,7 5,6 5 5,3 5,0 0 4,1 Motor LublinMotor Cracovia Zagłębie Lubin Zagłębie Podbeskidzie Bielsko Podbeskidzie Polonia Bytom Jagiellonia Białystok Jagiellonia Arka Gdynia Warta Poznań Śląsk Wrocław GKS Katowice Korona Kielce Łódź Widzew Wisła Płock Wisła GKS Bełchatów Odra Wodzisław Odra Polonia Warszawa Ruch Chorzów Górnik Zabrze Legia Warszawa Wisła Kraków Wisła Lech Poznań 0 Motor LublinMotor Cracovia Zagłębie Lubin Zagłębie Podbeskidzie Bielsko Podbeskidzie Polonia Bytom Jagiellonia Białystok Jagiellonia Arka Gdynia Warta Poznań Śląsk Wrocław GKS Katowice Korona Kielce Widzew Łódź Widzew Wisła Płock Wisła GKS Bełchatów Odra Wodzisław Odra Polonia Warszawa Ruch Chorzów Górnik Zabrze Legia Warszawa Wisła Kraków Wisła W ostatnim roku zdecydowana większośćLech Poznań klubów zwiększyła swoje przychody, dzięki czemu cała Ekstraklasa w 2008 roku osiągnęła przychody na - Biała poziomie 227 mln PLN i zanotowała trzeci z rzędu - Biała wzrost wpływów. Kluczowym zdarzeniem mającym Ekstraklasa I liga Ekstraklasa I liga wpływ na zwiększenie przychodów Ekstraklasy było podpisanie nowej (znacznie korzystniejszej dla klubów) umowy na transmisje telewizyjne meczów Ekstraklasy. 5 Piłkarska Liga Finansowa Świetlana przyszłość? 5 Nota metodologiczna • Widzew Łódź – 1 czerwca 2007 roku została Wzorem pierwszego rankingu polskich klubów powołana spółka KS Widzew Łódź S.A. Dane piłkarskich tegoroczna edycja jest oparta na wielkości przekazane przez klub w tegorocznym rankingu przychodów pochodzących z działalności sportowej. dotyczyły okresu od powołania spółki. W związku z tym dane za 2007 rok zostały oszacowane na Wpływy klubów nie uwzględniają takich kategorii jak podstawie dostępnych danych częściowych za np. transfery bądź wypożyczenia piłkarzy, gdyż są to ten rok. Dane za 2007 rok w poprzedniej edycji często wydarzenia jednorazowe i nie odzwierciedlają rankingu obejmowały sezon 2007/2008 – jest to możliwości generowania stałych przychodów przez przyczyną różnic w wartości przychodów za 2007 rok klub (transfery nie stanowią trwałego źródła budowania prezentowanych w tegorocznej i zeszłorocznej edycji wartości futbolu – przychody jednego klubu z transferu rankingu. są kosztem innego klubu). Ponadto w rankingu nie • Ruch Chorzów – dane za 2008 rok pochodzą zostały uwzględnione przychody z niesportowej z raportu rocznego klubu. działalności gospodarczej (np. dzierżawa gruntu itp.). Aby lepiej zobrazować sytuację klubów, przychody • Polonia Warszawa – dane za lata 2005, 2006 i 2007 sportowe zostały podzielone na trzy kategorie, które dotyczą klubu Groclin Grodzisk Wielkopolski stanowią źródło budowania wartości klubu: (Polonia Warszawa jest następcą prawnym tego klubu). • Dzień meczu – wpływy ze sprzedaży biletów, • Polonia Bytom – dane za lata 2005 oraz 2006 karnetów oraz catering na stadionie. dotyczą sezonów 2005/2006 oraz 2006/2007. • Transmisje – wpływy klubów z transmisji • Warta Poznań – przekazane przez klub dane telewizyjnych i radiowych, a także z rozgrywek w kategorii „Dzień Meczu” dotyczyły średnich międzynarodowych. przychodów za jeden mecz. Całkowite roczne • Komercyjne – wpływy z umów sponsorskich, reklam, przychody z tej kategorii zostały obliczone przy sprzedaży koszulek, pamiątek klubowych itp. założeniu rozgrywania 20 meczów w roli gospodarza w roku. Dodatkowo dane za latach 2007 i 2008 Do udziału w rankingu zostały zaproszone kluby, które obejmują odpowiednio sezony 2007/2008 w sezonie 2008/2009 grały w dwóch najwyższych i 2008/2009. klasach rozgrywek piłkarskich (Ekstraklasa i I liga). Dane, w wyżej przedstawionym podziale, zostały dostarczone W kilku przypadkach występowały drobne różnice bezpośrednio przez kluby (cześć danych historycznych pomiędzy danymi dostarczonymi przez kluby pochodzi z poprzednich edycji rankingu). Ze względu na w poprzedniej i obecnej edycji rankingu. Każdorazowo obowiązujący w większości klubów rok finansowy, dane takie różnice były wyjaśnianie z klubami, tak aby obejmują lata kalendarzowe 2005, 2006, 2007 oraz w rankingu zawrzeć dane możliwie najpełniej 2008. Poniżej przedstawiamy wyjątki, co do zakresu odzwierciedlające rzeczywiste przychody generowane danych prezentowanych w rankingu: z działalności sportowej. Nie wszystkie kluby Ekstraklasy przekazały nam dane • Lech Poznań – 30 maja 2006 roku kluby Lech Poznań dotyczące wielkości przychodów. W związku z tym, oraz Amica Wronki zostały połączone. Lech Poznań w przypadku prezentacji łącznych przychodów został następcą prawnym Amiki Wronki, w związku Ekstraklasy dokonaliśmy konserwatywnego założenia, z tym dane za 2005 oraz styczeń-maj 2006 roku że brakujące kluby osiągnęły przychody równe dotyczą Amiki Wronki. przychodom Odry Wodzisław (klub o najmniejszych • Korona Kielce – dane obejmują sezony 2005/2006, przychodach w Ekstraklasie). Lista klubów, które nie 2006/2007, 2007/2008 oraz 2008/2009. przekazały danych została zaprezentowana w kolejnym podrozdziale raportu. • Cracovia – dane za 2005 rok dotyczą sezonu 2004/2005. 6 Ze względu na zaokrąglenia wartości przychodów, na Klub Liga wykresach przedstawiających strukturę oraz zmianę wpływów klubów w ostatnich latach mogą pojawić się Lechia Gdańsk Ekstraklasa drobne różnice wartości. Piast Gliwice Ekstraklasa ŁKS Łódź Ekstraklasa Oprócz danych finansowych przekazanych przez kluby w niniejszym raporcie wykorzystano szereg Dolcan Ząbki I liga informacji publicznie dostępnych oraz dwa opracowania Flota Świnoujście I liga przygotowane przez Deloitte Wielka Brytania: Football GKP Gorzów Wielkopolski I liga Money League oraz Annual Review of Football Finance. GKS Jastrzębie I liga Wszelkie konieczne przeliczenia z euro na złotówki (bądź Górnik Łęczna I liga odwrotnie) zostały dokonane po średniorocznym kursie PLN / EUR (np. dla przeliczenia przychodów Ekstraklasy Kmita Zabierzów I liga w 2008 roku wykorzystano