Inventering av flodnejonöga i gotländska vattendrag 2006 Rapporter om natur och miljö – nr 2007: 8 Inventering av flodnejonöga i gotländska vattendrag 2006 Nils Ljunggren & Micael Söderman Omslagsbild: Fyra årsklasser nejonögonlarver. Foto: Micael Söderman. Ovan:. Författarna framför Själsöåns mynning, ett av de 44 vattendrag som omfattas av inventeringen. Foto: Frida Skagerberg ISSN 1653-7041 LÄNSSTYRELSEN I GOTLANDS LÄN – VISBY 2007 - 1 - Kontakt Nils Ljunggren: Tel. 0739-256402. e-post. [email protected], [email protected] Micael Söderman: Tel. 0702-501173. e-post. [email protected] Dokumentation Rådata samt orginalfoton finns hos författarna. Foton och figurer Rätten till de foton som förekommer i rapporten är förbehållen fotografen. Inga foton eller figurer som ingår i rapporten får användas utan författarnas medgivande. Kartor ©:Lantmäteriverket. De urklippta kartdelarna härrör från Lantmäteriverkets Gröna karta. Copyright Lantmäteriverket 2004. Ur GSD-Gröna kartan ärende nr L2004/106-2004/188. Lst dnr 100-6093-03. - 2 - ”Om flodnejonögats förekomst på Gotland är de hittills vunna upplysningarna relativt obetydliga, varför utförligare rekognosceringar skulle vara önskvärda” Ur: Noréhn, N. 1958. Gotlands vertebrater : en zoogeografisk studie. Tryck: Visby: Länsstyrelsen i Gotlands län, Planeringsavdelningen, 1984. - 3 - - 4 - INNEHÅLLSFÖRTECKNING INLEDNING...........................................................................................................................- 7 - MATERIAL & METODER................................................................................................. - 10 - Inventering av lekfisk........................................................................................................- 10 - Inventering av larver..........................................................................................................- 11 - ARTBESKRIVNING .......................................................................................................... - 13 - Nejonögon ........................................................................................................................- 13 - Taxonomi & Utbredning............................................................................................. - 13 - Morfologi .................................................................................................................... - 13 - Flodnejonöga ....................................................................................................................- 15 - Lek............................................................................................................................... - 15 - Larvstadie.................................................................................................................... - 16 - Metamorfos ................................................................................................................. - 18 - Vuxenfas...................................................................................................................... - 18 - Lekvandring ................................................................................................................ - 19 - RESULTAT ........................................................................................................................ - 20 - Resultat från lekinventeringen ...........................................................................................- 24 - Resultat från elfiskeinventeringen......................................................................................- 24 - Jämförelse mellan de två inventeringsmetodernas tillförlitlighet.........................................- 24 - Antal årsklasser för fångade larver.....................................................................................- 25 - Habitat där larverna påträffades.........................................................................................- 25 - DISKUSSION ..................................................................................................................... - 28 - Hot mot gotlands flodnejonögon ......................................................................................- 28 - Torka ........................................................................................................................... - 28 - Avsaknad av habitat.................................................................................................... - 28 - Vandringshinder.......................................................................................................... - 29 - Andra förklaringar....................................................................................................... - 29 - Artbestämning...................................................................................................................- 30 - Tankar kring inventering av flodnejonöga..........................................................................- 30 - Allmänt ........................................................................................................................ - 30 - Att elfiska nejonögonlarver......................................................................................... - 31 - Åtgärder som har gynnat gotlands flodnejonögon .............................................................- 32 - Biotopvård för havsöring ............................................................................................ - 32 - Förslag till åtgärder............................................................................................................- 33 - REFERENSER................................................................................................................... - 34 - Muntliga referenser............................................................................................................- 37 - TACK...............................................................................................................................- 38 - - 5 - BILAGA 1. RESULTAT OCH DISKUSSION FÖR DE BESÖKTA VATTENDRAGEN.- 39 - 1. Kopparviksbäcken.........................................................................................................- 40 - 2. Kolenskvarnsbäcken......................................................................................................- 41 - 3. Muramarisbäcken...........................................................................................................- 43 - 4. Brucebobäcken..............................................................................................................- 44 - 5. Själsöån..........................................................................................................................- 45 - 6. Lummelundaån..............................................................................................................- 47 - 7. Lickershamnsbäcken......................................................................................................- 49 - 8. Ireån..............................................................................................................................- 50 - 9. Vasteån..........................................................................................................................- 54 - 10. Kioskbäcken................................................................................................................- 55 - 11. Vällesån.......................................................................................................................- 57 - 12. Arån.............................................................................................................................- 59 - 13. Ajkesån........................................................................................................................- 60 - 14. Alnäsabäcken...............................................................................................................- 61 - 15. Mölnorbäcken..............................................................................................................- 62 - 16. Hyluån.........................................................................................................................- 63 - 17. Hauån..........................................................................................................................- 64 - 18. Hultungsån..................................................................................................................- 65 - 19. Lergravsbäcken............................................................................................................- 67 - 20. Bångån.........................................................................................................................- 68 - 21. Vägumeån....................................................................................................................- 70 - 22. Anerån.........................................................................................................................- 72 - 23. Vikeån.........................................................................................................................- 73 - 24. Gothemsån..................................................................................................................- 75 - 26. Djupå...........................................................................................................................- 79 - 27. Bäck från Gylar............................................................................................................-