wordt neergezet en zelden meer als een religie, wat het in 28 essentie is. Anti-islamsentimenten in de samenle- Voorzitter. Wat zijn dan de gevolgen voor onze samenle- ving ving? Wat we zien, is dramatisch. Volgens het laatste SCP- onderzoek ervaart 55% van de islamitische Nederlanders Aan de orde is het dertigledendebat over anti-islamsenti- regelmatig discriminatie. 71% van de moslims krijgt te menten in de samenleving. maken met discriminatie tijdens het solliciteren en 90% van alle online discriminatie op religieuze gronden richt zich op De voorzitter: de islam. En het gaat verder, voorzitter. Kennelijk zijn de Goedenavond. Ik heet iedereen die hier in de zaal is en aangewakkerde haatgevoelens zo groot, dat er zelfs mensen iedereen die thuis meekijkt van harte welkom. Welkom aan zijn die moskeeën en moslims aanvallen. Als we de lange de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de heer lijst van geweld tegen en bedreigingen van moskeeën zien, Koolmees, en aan alle Kamerleden die mee gaan doen aan vraag ik me oprecht af waarom er niet meer consternatie dit dertigledendebat over anti-islamsentimenten in de in de samenleving is. Het is elke week bijna raak bij de samenleving. Er hebben zich van de zijde van de Kamer elf moskee: vernielingen, dreigbrieven en bedreigingen tot sprekers gemeld. Het is een dertigledendebat en dat bete- aan een terroristische aanslag in Enschede en nog geen kent dat er drie minuten spreektijd per spreker is vastge- twee maanden geleden brandstichting bij de moskee in steld. Ik wilde voorstellen dat u twee interrupties in tweeën Gouda. Kunt u zich voorstellen wat dat zou betekenen als mag doen in de eerste termijn van de Kamer. Het eerste het om een synagoge of een kerk zou gaan? Wat zou dan woord is aan de heer Azarkan. Hij spreekt namens de DENK- hier in de Kamer de reactie zijn? fractie. Hij was de aanvrager van dit debat. Voorzitter, een paar korte voorstellen. Laten we moslimdis- criminatie, wat sinds 2019 niet meer apart wordt geregi- Minister Koolmees: streerd, wel apart registreren. Laten we moslimhaat erken- Op 15 januari 2019. nen als een specifieke vorm van discriminatie en de bestrijding hiervan als een urgente opdracht meegeven aan de aan te stellen nationaal coördinator discriminatie. Ik verwacht dan ook als reactie van het kabinet, van de minister, meer inzet op de dreiging en hatespeech vanuit De heer Azarkan (DENK): extreemrechtse partijen. Dank, voorzitter. Inderdaad, dit debat is op 15 januari 2019 aangevraagd, tweeënhalf jaar geleden. En daar krijgen we Dank. dan van de Kamer drie minuten voor. De voorzitter: Voorzitter. DENK maakt zich enorme zorgen over de toene- Dank u wel, meneer Azarkan. Dan gaan we het spreekge- mende anti-islamgevoelens in de samenleving. Een hele stoelte even schoonmaken en nodig ik vast mevrouw Belhaj generatie Nederlanders met een moslimachtergrond kent uit, die namens D66 het woord zal voeren. Gaat uw gang. niets anders dan dat hun moslim-zijn wordt aangevallen en geproblematiseerd. Ik heb me vaak afgevraagd waarom er niet meer politici, opinieleiders maar ook journalisten opstaan om dit probleem aan te kaarten. Eigenlijk is het antwoord pijnlijk. Als je ziet hoe het publieke debat al lange Mevrouw Belhaj (D66): tijd is verhard en hoe politici onder aanvoering van de PVV Voorzitter. Ik citeer: "Ik kan niet begrijpen, niet verdragen xenofobie en islamhaat hebben genormaliseerd, wie staat dat men een mens beoordeelt niet naar wat hij is, maar er dan nog op om de anti-islamsentimenten te duiden en naar de groep waar hij toevallig toe behoort." Dat schreef het voor de moslims op te nemen? Primo Levi in de jaren zestig aan zijn Duitse vertaler. De aanleiding voor dit debat waren de honderden stickers die Want die moslims zijn de stiefkindjes van de samenleving. in januari 2019 in Gouda werden aangetroffen met daarop Na elk incident worden zij eraan herinnerd dat zij anders "moslimvrije zone", "islam hier niet welkom" en "verboden zijn, dat zij er nooit helemaal bij zullen horen en dat zij ver- voor moslims". Wat moet een islamitisch kind wel niet antwoordelijk worden gehouden voor het geweld van denken als hij of zij zulke apert racistische leuzen aantreft anderen, soms in heel andere delen van de wereld. Er zijn op het voetbalveldje, in de speeltuin of bij een stoplicht? partijen die bereid zijn om de rechtsstaat geweld aan te En het bleef helaas niet bij woorden in Gouda. Tijdens het doen als het gaat om moslims. Verkiezingsprogramma's afgelopen paasweekend werd de moslimgemeenschap van de VVD, de PVV en de SGP, maar ook van Forum en opgeschrikt door een brandbom die de moskee in brand JA21 zijn regelrecht in strijd met de rechtsstaat en stellen zette. Laat dat goed tot je doordringen: een brandbom. voor om islamitische Nederlanders minder rechten te geven. Het lijkt normaal te zijn geworden dat moslims als tweede- Ik heb de moskee in Gouda bezocht en ook gesproken met rangsburgers worden weggezet. vertegenwoordigers van de moslimgemeenschap. Ik hoorde wat de impact is van de gebeurtenissen, maar ik hoorde Voorzitter. Dat moet niet kunnen. Dat is niet normaal. Een ook dat ze veel steun hebben ervaren vanuit andere religi- aantal van deze partijen probeert de islam zelfs te verkopen euze overtuigingen. Berichten over de dader van de als een ideologie. Dat is een vuil trucje om de vrijheid van brandstichting in de media deden een aantal mensen in de godsdienst van moslims te omzeilen, om bescherming door moslimgemeenschap wel wat. Bij geweldsincidenten door de Grondwet te omzeilen. Steeds vaker zien we in de media een moslim gepleegd, spreekt men vaak van een mogelijk dat de islam steeds meer als een radicaal gedachtegoed terroristische actie. Bij de brandstichting bij een Goudse 25 mei 2021 Tweede Kamer Anti-islamsentimenten in de samenleving TK 79 79-28-1 moskee werd er al heel snel gesproken over een verwarde den is om bijvoorbeeld tegen fascisme te zijn, tegen natio- man. Dat roept een gevoel van onrechtvaardigheid op bij naalsocialisme, of tegen internationaal socialisme, ook wel mensen, dat er, als je immers nog niet weet wat er aan de communisme genoemd. Dat zijn natuurlijk de totalitaire hand is omdat het nog niet is onderzocht, wel wordt broers van de islam, die het dan zonder een god moeten gesproken over een verwarde man, maar niet over iemand stellen. die dat mogelijk— dat weten we dus nog niet — heeft gedaan uit moslimhaat. Anti-islamsentimenten zijn namelijk Het feit dat we dit debat voeren, heeft juist alles te maken onmiskenbaar verbonden met de opkomst van rechtsextre- met antiwesterse sentimenten in onze maatschappij, en het misme. De AIVD concludeerde vorig jaar dat het anti- niet willen accepteren van onze leidende cultuur, die joods- islamstandpunt de belangrijkste nieuwe ideologische drijf- christelijk van aard is. Iedereen die die leidende cultuur veer is onder rechtsextremisme. Dit jaar zegt de dienst dat accepteert, is wat mij betreft welkom om te blijven. er reden is om bezorgd te zijn dat rechtsextremistische personen in Nederland radicaliseren en een aanslag plegen. Er zijn wel vaker debatten in deze Kamer gehouden over rapporten en meldingen, of gezochte getuigenissen die Voorzitter. Wat we kunnen doen tegen negatieve beeldvor- worden uitvergroot. Aan die debatten heb ik zelf ook deel- ming en racisme is bekend. De minister noemt het zelf al genomen. Meestal voelden de betroffen personen zich in zijn brief: echte ontmoetingen, dialoog en positief contact. zodanig gediscrimineerd dat aangifte niet nodig bleek, of Ook werk biedt kansen om de ander te leren kennen. De zelfs werd "vergeten". Dat is een gemiste kans om de mel- minister heeft gesprekken gevoerd in de samenleving over dingen aan onze wet te toetsen. En onze wet is duidelijk. de aanpak van moslimdiscriminatie. Mijn vraag aan hem Het gevolg is dat we nu een hele avond de plenaire zaal is wat de conclusies zijn van deze gesprekken en wat hij hier bezetten terwijl dat eigenlijk niet nodig is. Wat denkt gaat doen. de voorzitter dat dat wel niet allemaal kost? Voorzitter. De overheid heeft een plicht om de minderheden Er waren meerdere stickers, maar mevrouw Belhaj zei al in dit land te beschermen en de volksvertegenwoordiging dat ze in drie soorten onder te verdelen waren. Op één soort heeft de plicht om naar de samenleving te luisteren. Zoals stond: islamisten niet welkom. Op de andere stond: mos- eerder gevraagd, zal er een debat komen. Er zal een ronde- limvrije zone. En er was nog een soort waarop iets stond tafelgesprek komen, ook in Gouda, juist met de moslimge- als: islam niet welkom. Stickers waarop staat "islam niet meenschap om in brede zin hun ervaringen mee te krijgen. welkom" of "islamisten niet welkom": nou oké, ik zou ze zelf Ik hoop dat de Kamer ook het goede voorbeeld kan geven niet opplakken of zo. Ik vind stickeracties sowieso vrij voor echte ontmoetingen. overbodig. Maar het opschrift "moslimvrije zone" doet natuurlijk terugdenken aan eerdere periodes in de Ik ben het eens met wat de heer Azarkan zei over politieke geschiedenis die natuurlijk niet zo mooi zijn verlopen voor partijen die een discours hebben gecreëerd en hebben bepaalde bevolkingsgroepen. Dat ging toen niet om mos- aangezet waardoor steeds meer mensen in de breedste zin lims, maar bijvoorbeeld wel om donkere bewoners of om zijn gaan geloven dat het terecht kan zijn om moslimhaat Joden. Dus wij vinden zo'n sticker onsmakelijk. te ventileren. Dat vinden wij een buitengewoon slechte zaak. Gelukkig is D66, mijn partij, al enige jaren aan het De ophef vinden wij dan ook deels gekunsteld, maar zeker vechten — Pechtold is daarmee begonnen — tegen partijen selectief. Als de Dam in Amsterdam volstaat met figuren die denken dat het normaal is om te spreken over moslims die "Khaybar, Khaybar", en "intifada" roepen, dan schijnt alsof het een stelletje beesten is.