Hii ni Nakala ya Mtandao (Online Document) BUNGE LA TANZANIA _______________ MAJADILIANO YA BUNGE _______________ MKUTANO WA KUMI NA SITA _________________ Kikao cha Thelathini na Mbili – Tarehe 18 Julai, 2009 (Mkutano Ulianza Saa Tatu Asubuhi) D U A Naibu Spika (Mhe. Anne S. Makinda) Alisoma Dua HATI ZILIZOWASILISHWA MEZANI Hati zifuatazo ziliwasilishwa Mezani na:- NAIBU WAZIRI WA MAMBO YA NJE NA USHIRIKIANO WA KIMATAIFA: Hotuba ya Bajeti ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Kimataifa kwa Mwaka wa Fedha 2009/2010. Taarifa ya Mwaka na Hesabu za Kituo cha Kimataifa cha Mikutano cha Arusha kwa Mwaka wa Fedha 2007/2008 (The Annual Report and Accounts of Arusha International Conference Center for the Year 2007/2008) MWENYEKITI WA KAMATI YA MAMBO YA NJE, ULINZI NA USALAMA: Taarifa ya Kamati ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama kuhusu Utekelezaji wa Majukumu ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Kimataifa kwa Mwaka 2008/2009, pamoja na Maoni ya Kamati kuhusu Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara hiyo kwa Mwaka wa Fedha 2009/2010. MHE. HEMED MOHAMMED HEMED (K.n.y. MSEMAJI MKUU WA KAMBI YA UPINZANI KWA WIZARA YA MAMBO YA NJE NA USHIRIKIANO WA KIMATAIFA): Taarifa kwa Msemaji Mkuu wa Kambi ya Upinzani kuhusu Makadirio ya Matumizi ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Kimataifa kwa Mwaka wa Fedha 2009/2010. NAIBU WAZIRI WA MAWASILIANO, SAYANSI NA TEKNOLOJIA: 1 Randama za Makadirio ya Wizara ya Mawasiliano, Sayansi na Teknolojia kwa Mwaka wa Fedha 2009/2010. HOJA ZA SERIKALI Makadirio ya Matumizi ya Serikali kwa Mwaka 2009/2010 – Wizara ya Mambo ya Nchi za Nje na Ushirikiano wa Kimataifa WAZIRI WA MAMBO YA NJE NA USHIRIKIANO WA KIMATAIFA: Mheshimiwa Naibu Spika, kufuatia Taarifa iliyowasilishwa leo hapa Bungeni na Mwenyekiti wa Kamati ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama (NUU), naomba kutoa hoja kwamba, Bunge lako Tukufu, likubali kujadili na kupitisha Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Kimataifa kwa Mwaka wa Fedha 2009/2010. Mheshimiwa Naibu Spika, kwanza kabisa, napenda kuchukua fursa hii, kukupongeza wewe binafsi, Wenyeviti na Mheshimiwa Spika, kwa uongozi thabiti na kwa kuongoza Mkutano wa Kumi na Sita wa Bunge hili la Awamu ya Nne, kwa umahiri mkubwa na hivyo kuliwezesha kutekeleza ipasavyo, majukumu yake yenye kukidhi matarajio ya wananchi. Vile vile, natoa pongezi zangu za dhati kwa Waheshimiwa Wabunge wote, kwa kusimama imara katika kutetea maslahi ya wananchi wetu na kusaidiana na Serikali katika kuchukua hatua juu ya changamoto mbalimbali zinazoikabili nchi yetu kwa ujumla. Mheshimiwa Naibu Spika, naomba kwa namna ya pekee, niwashukuru Waziri Mkuu, Mheshimiwa Mizengo Kayanza Peter Pinda na Mheshimiwa Mustafa Mkulo, Waziri wa Fedha na Uchumi, ambao Hotuba zao zimetoa dira ya Taifa letu katika mwaka huu wa fedha. Hotuba zao zimegusia mambo ya kimsingi yanayohusu Wizara yangu katika mwaka huu wa fedha. Hivyo, sina budi kuwashukuru kwa kazi nzuri waliyoifanya kwa maana wameifanya kazi yangu kuwa nyepesi zaidi. Naomba pia nitoe shukrani zangu za dhati, kwa Waheshimiwa Mawaziri wenzangu wote walionitangulia katika kuwasilisha Hotuba zao, kwa kuzungumzia kwa ufasaha baadhi ya masuala ya Ushirikiano wa Kimataifa, wanayoyashughulikia katika Wizara zao. Wizara yangu imekuwa ikishirikiana vyema na kwa karibu sana na Wizara hizi na mara zote imekuwa ikizingatia ushauri wao kwa umakini mkubwa. Mheshimiwa Naibu Spika, napenda pia kutoa shukrani zangu za dhati kwa Waheshimiwa Wajumbe wa Kamati ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama (NUU), chini ya Uenyekiti wa Mheshimiwa Wilson Masilingi, kwa ushauri wao ambao umekuwa wa msaada mkubwa katika kutekeleza majukumu ya Wizara yangu kwa mafanikio. Mheshimiwa Naibu Spika, naomba nimshukuru Naibu Waziri, Mheshimiwa Balozi Seif Ali Iddi, ambaye tumeshirikiana vyema katika kutekeleza majukumu ya Wizara. Aidha, namshukuru Kaimu Katibu Mkuu, Wakurugenzi, Mabalozi wetu, pamoja na Wafanyakazi wenzangu wote Wizarani na katika Balozi zetu, kwa kuwezesha kukamilisha bajeti hii kwa wakati na kwa mafanikio. Zaidi ya hapo, nawashukuru na kuwapongeza kwa uchapakazi wao mzuri, unaowezesha Taifa letu kutetea ipasavyo maslahi yake nje na ndani ya nchi. (Makofi) Mheshimiwa Naibu Spika, nitakuwa mchoyo wa fadhila kama sitawashukuru wapiga kura wangu na Wananchi wa Jimbo la Mtama, kwa upendo wao na kutotetereka kwa imani yao kwangu. Napenda pia niwashukuru Viongozi wote wa Chama cha Mapinduzi na Serikali 2 wa Mkoa wa Lindi, kwa uongozi uliotukuka na kwa ushirikiano wao mkubwa. Kwa upande wa familia yangu, ningependa kumshukuru sana mke wangu Dorcas Membe, pamoja na watoto wangu, kwa kusimama kidete kunitia moyo na nguvu katika shughuli zangu za kila siku. (Makofi) Mheshimiwa Naibu Spika, nachukua fursa hii, kuungana na Waheshimiwa Wabunge wenzangu, kuwapongeza Waheshimiwa Wabunge wapya wa Chama cha Mapinduzi, waliokitoa kimasomaso chama chetu katika chaguzi ndogo na hivyo kudhihirisha msemo wa wahenga unaosema isiyo kongwe haivushi. Nawapongeza Mheshimiwa Mchungaji Luckson Mwanjale, Mbunge wa Mbeya Vijijini na Mheshimiwa Lolesia Bukwimba, Mbunge wa Busanda, kwa kushinda chaguzi ndogo katika Majimbo yao. Ushindi wao ni heshima kubwa kwa Chama cha Mapinduzi na ishara ya imani kubwa waliyonayo wananchi kwa Chama Tawala cha CCM. (Makofi) Mheshimiwa Naibu Spika, naomba niungane pia na Wabunge wenzangu, kutoa mkono wa pole kwako Mheshimiwa Naibu Spika na kwa familia za Wabunge wenzetu, waliofariki dunia katika mwaka wa fedha uliopita. Naomba kuwataja kwa heshima, Marehemu Richard Said Nyaulawa, aliyekuwa Mbunge wa Mbeya Vijijini, Marehemu Phares Kabuye, aliyekuwa Mbunge wa Biharamulo Magharibi na Marehemu Faustine Kabuzi Rwilomba, aliyekuwa Mbunge wa Busanda. Mheshimiwa Naibu Spika, pia naomba kuwapa mkono wa pole, wahanga na waathirika wa milipuko ya mabomu iliyotokea katika eneo la Mbagala Kuu, Jijini Dar es Salaam na majanga mengine yaliyotokea nchini mwetu. Nawaombea faraja walioathirika na majanga haya na kwa wale waliopoteza maisha, tuendelee kumwomba Mwenyezi Mungu, azipumzishe roho zao mahala pema peponi. Amen. Mheshimiwa Naibu Spika, hali ya kiuchumi duniani imeendelea kuzorota toka nilihutubie Bunge lako Tukufu katika Hotuba yangu ya Bajeti ya mwaka jana. Changamoto mpya zinazidi kujitokeza na kutishia mustakabali wa dunia hasa katika nchi maskini. Wakati ambapo bei za mafuta na chakula zikionekana kupatiwa ufumbuzi, dunia imekumbwa na mgogoro wa kiuchumi ambao umetikisa nchi zote, tajiri na maskini. Mheshimiwa Naibu Spika, mgogoro wa uchumi ulioanzia nchi zilizoendelea kutokana na upungufu katika mifumo ya udhibiti wa uchumi wa soko, ulifafanuliwa kwa ufasaha na ufanisi mkubwa na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mheshimiwa Jakaya Mrisho Kikwete, alipozungumza na Wananchi wa Dodoma na Wabunge tarehe 10 Juni, 2009 katika Ukumbi wa Kilimani. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa mara ya kwanza na katika tukio la kihistoria, Shirika la Fedha Duniani (IMF), likishirikiana na Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, lilifanya mkutano na Mawaziri wa Fedha pamoja na Magavana wa Benki Kuu wa nchi za Afrika Mjini Dar es Salaam. Mkutano huo uliofunguliwa na Mheshimiwa Rais Kikwete hapo mwanzoni mwa mwezi Machi 2009, uliipa Tanzania heshima kubwa. Mheshimiwa Naibu Spika, madhumuni ya mkutano huo yalikuwa ni kujadili hoja na kutoa mapendekezo ya nchi za Afrika, juu ya namna ya kukabiliana na athari za mgogoro wa uchumi duniani ili hoja na mapendekezo hayo yawasilishwe katika mkutano wa nchi tajiri duniani (G20), uliofanyika mwezi Aprili 2009 huko London. 3 Mheshimiwa Naibu Spika, kutokana na Mkutano wa IMF na Mawaziri wa Fedha, pamoja na Magavana wa Benki Kuu wa Nchi za Afrika, Mheshimiwa Rais Kikwete, alipewa heshima kubwa ya kuwasilisha hoja na mapendekezo yaliyotokana na mkutano huo katika mkutano wa maandalizi wa G20. Pamoja na Tanzania, nchi za Ethiopia na Afrika ya Kusini, zilialikwa katika mkutano huo, kueleza athari za mgogoro wa uchumi kwa Bara la Afrika mbele ya nchi tajiri. Mheshimiwa Naibu Spika, Tanzania imebaini maeneo yaliyoathirika na mgogoro wa uchumi nchini. Baadhi ya maeneo hayo ni kuporomoka kwa bei za mazao yanayouzwa nchi za nje kwa kati ya asilimia ishirini na hamsini, sekta ya utalii iliyopungua kwa asilimia kumi na nane; na madini, isipokuwa dhahabu kwa asilimia hamsini. Aidha, makampuni yaliyokuwa yanaendesha shughuli zao katika maeneo hayo, nayo yameathirika sana na kupungua kwa uwekezaji na utalii nchini. Mheshimiwa Naibu Spika, ili kukabiliana na athari hizi, Serikali ya Tanzania iliona na kutambua ulazima wa kuchukua hatua (rescue package) za kupambana na hali hii. Kiasi cha shilingi trilioni 1.7 zimetengwa ili kunusuru uchumi wetu. Mheshimiwa Naibu Spika, kwa unyenyekevu mkubwa, ninapenda kumshukuru Mheshimiwa Rais Jakaya Mrisho Kikwete, kwa hotuba yake nzuri, aliyoitoa tarehe 10 Juni 2009, kuhusu hatua zilizochukuliwa na Serikali ili kukabili mgogoro wa uchumi nchini, wakati akiwahutubia Wananchi wa Dodoma na Wabunge kwenye Ukumbi wa Kilimani. Hotuba yake, ambayo imesambazwa kwa Balozi zote, imetoa dira kwangu na Wanadiplomasia wenzangu, kuhusu namna ya kuelezea suala hili wakati wa kuzungumza na mataifa tajiri ya Marekani, Ulaya na Asia, hasa ikizingatiwa kwamba masoko ya bidhaa zetu nje kwa kiasi kikubwa yako kwenye mataifa hayo. Mheshimiwa Naibu Spika, hatua zilizochukuliwa na Mheshimiwa Rais ni za kijasiri, hivyo sielewi kama kuna nchi nyingine hapa Afrika, iliyochukua hatua za kukabiliana na athari za mgogoro wa uchumi duniani kama Tanzania ilivyofanya. Ni mategemeo yangu kwamba, nchi nyingine zitaiga mfano wa Tanzania.