Nummer Toegang: A13 Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1567-1625) Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 This finding aid is written in Dutch. 2 A13 A13 3 INHOUDSOPGAVE BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF......................................................................5 Aanwijzingen voor de gebruiker.......................................................................6 Aanvraaginstructie.......................................................................................6 Citeerinstructie............................................................................................6 Archiefvorming.................................................................................................7 Geschiedenis van het archiefbeheer............................................................7 Geschiedenis van de archiefvormer.............................................................7 Maurits, Prins van Oranje.........................................................................7 Inhoud en structuur van het archief................................................................8 Bereik en inhoud..........................................................................................8 Bronnen...........................................................................................................8 BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN..........................................9 A13-I Geboorte en doop...................................................................................9 A13-II Ziekte en overlijden.............................................................................10 A13-III Familie-aangelegenheden...................................................................11 A13-IV Hofhouding en geldmiddelen.............................................................12 A13-V Goederen en administratie..................................................................14 A13-Va Octrooien..................................................................................................14 A13-Vb Andere stukken........................................................................................15 A13-VI Commissies en instructies..................................................................17 A13-VII Rentebrieven en andere financiële zaken..........................................21 A13-VIII Staatszaken......................................................................................22 A13-IX Krijgszaken.........................................................................................24 A13-X Kerkelijke zaken...................................................................................25 A13-XI Correspondentie.................................................................................26 A13-XIA Correspondentie met familieleden..........................................................26 A13-XIB Correspondentie met vorsten..................................................................30 A13-XIC Correspondentie met bijzondere personen.............................................33 A13-XID Correspondentie met staten- en stedelijke colleges...............................39 A13-XIE Brieven aan Maurits, niet getekend en niet gedateerd...........................41 A13-XIF Minuut-brieven en kopieën......................................................................41 A13-XIG Autografen..............................................................................................42 A13-XII Varia..................................................................................................44 A13-XIII Nageslacht........................................................................................45 A13 5 Beschrijving van het archief Beschrijving van het archief Naam archiefblok: Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1567-1625), stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel Periode: 1567-1625 (1632) Archiefbloknummer: A13 Omvang: 2,5 m. Archiefbewaarplaats: Koninklijk Huisarchief, Den Haag Archiefvormers: Maurits, Prins van Oranje 6 A13 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Voor de raadpleging van de archieven in het beheer van de Koninklijke Verzamelingen dient u toestemming te vragen. U kunt uw onderzoeksaanvraag schriftelijk indienen bij de Directeur van het Koninklijk Huisarchief. Gebruik hiervoor dit formulier. Nadat aan u toestemming voor onderzoek is verleend kunt u een afspraak maken voor een bezoek aan het Koninklijk Huisarchief. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Koninklijke Verzamelingen, Den Haag, Archief: Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1567-1625), stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland en Overijssel, inventarisnummer A13... VERKORT: KV Archief: Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1567-1625), inv.nr. A13... A13 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Met het maken van deze inventaris werd het werk voortgezet, dat begonnen is door het herzien van de inventarissen van stadhouder-koning Willem III (A16) en van prins Willem I (A11). Deze beide inventarissen dienden inventaris A13 tot model. Reeds tijdens de oorlog was een begin van dit werk gemaakt, echter pas in 1949 kon de inventaris definitief worden afgemaakt. De oude inventaris 13 bevatte onder nr. 2388 veel brieven van prins Maurits aan zijn neef en medewerker graaf Willem Lodewijk, de Friese stadhouder. Deze brieven zijn, met een verzameling minuut-brieven van Willem Lodewijk aan zijn neef in den Haag naar het archief van Willem Lodewijk (A22) overgebracht. Ook de inhoud van het Kastje Groen is, voor zover het prins Maurits betreft, in inventaris 13 verwerkt, zoals dat reeds bij de inventarissen A11 (Willem I) en A16 (Willem III) ook is gebeurd en nu nog bij de inventarissen A14 en A15, Frederik Hendrik en Willem II gebeuren zal. Rubriek XIG van inventaris A13, bevat Autografen, brieven van prins Maurits en van bekende persoonlijkheden, niet aan prins Maurits gericht, dus niet in dit archief thuis behorend. Deze zijn echter bij het archief gehouden, in plaats van ze over te brengen naar de Autografencollectie G015. Inventaris 13 werd bewerkt door mejuffrouw A.W.J. Mulder en op 31 Augustus 1949 afgesloten. Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Maurits, Prins van Oranje MAURITS, PRINS VAN ORANJE Zoon van Willem I en Anna van Saksen. Maurits, prins van Oranje en graaf van Nassau, was stadhouder en legeraanvoerder van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1618 erfde hij de titel prins van Oranje van zijn halfbroer Filips Willem. 8 A13 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Bereik en inhoud BEREIK EN INHOUD Zoon van Willem I (1533-1584) en Anna van Saksen (1561–1571). Maurits bleef ongehuwd. Het archief bevat naast stukken van persoonlijke en staatkundige aard ook stukken van Willem van Nassau La Lecq en Lodewijk van Nassau-Beverweerd, zonen van Maurits en Margaretha van Mechelen. Bronnen Bronnen Maurits van Nassau : 1567-1625 : de winnaar die faalde, A.Th. van Deursen, 2000 A13 9 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen A13-I Geboorte en doop A13-I GEBOORTE EN DOOP A13-I-1 Stukken betreffende de doop van Maurits 1567-1568 1 omslag NB "Kindtauff des Hern Prinzen zu Oraniën etc., so gehalten worden anno 1568." 10 A13 A13-II Ziekte en overlijden A13-II ZIEKTE EN OVERLIJDEN A13-II-1 Volmacht voor de beide secretarissen van Maurits om gedurende zijn ziekte de stukken te tekenen 21 april 1625 2 stukken NB Bevat een 19e-eeuwse kopie. A13-II-2 Testament van Maurits 13 april 1621 1 omslag NB De stukken bestaan uit 1 origineel, 4 kopieën en 1 extract. A13-II-3 Codicil bij het testament van Maurits 5 april 1625 3 stukken NB Het betreft kopieën. A13-II-4 Codicil bij het testament van Maurits 7 april 1625 3 stukken NB Het betreft kopieën. A13-II-5 Stukken betreffende het overlijden en de begrafenis van Maurits 1625-1626 1 omslag NB Bijgevoegd: 1 extract uit Aitzema, 1 rede van de Franse gezant d'Estrades, (2 kopieën). "Des Durchlüchtigen und Hochgeboren Fürsten, Herrn Moritzen, Prinzen zu Oraniën, Grave zu Nassau-Catzenelnbogen etc. tödtlichen abgang, item hinderlaszenes Testament belangendt". A13-II-6 Extract uit de resoluties van de Staten-Generaal betreffende het openen van het testament van Maurits 2 mei 1625 1 omslag NB Bijgevoegd: 1) Een rechtskundig advies 2) "Registratur belangend weiland desz Hochgeborenen Fürsten und Herrn Moritz" enz. A13 11 A13-III Familie-aangelegenheden A13-III FAMILIE-AANGELEGENHEDEN A13-III-1 Akkoord gesloten tussen Maurits en graaf Willem Lodewijk betreffende de betaling van de douairie, het weduwengeld, van Willem Lodewijk vanwege zijn huwelijk met Maurits' zuster Anna 24 mei 1602 1 stuk A13-III-1a Kopie-testament van Filips Willem, prins van Oranje 23 augustus 1603 1 omslag NB Maurits wordt in dit testament benoemd tot universeel erfgenaam, ook wat betreft de moederlijke goederen van Filips Willem. Na Maurits en zijn wettige afstammelingen, Frederik Hendrik en de zijnen. Bevat ook een brief van Filips Willem d.d. 23 augustus 1603, een brief van François van Aerssen d.d. 24 maart 1604 en een aantekening van Bruynink d.d. 11 november 1603. Dit stuk is overgebracht