10 lat Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska 1992-2002 Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Ślgska NATURA SI LESI AE SUPERIORIS 6 WYDAWCA • EDITOR CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNEGO ŚLĄSKA UPPER SILESIAN NATURE HERITAGE CENTRE RADA REDAKCYJNA • EDITORIAL BOARD Przewodniczący • President Krzysztof Rostaiiski Uniwersytet Śląski, Katowice Zastępca Przewodniczącego • Vice-President Stanisław Wika Uniwersytet Śląski. Katowice Członkowie • Members Andrzej Czylok Uniwersytet Śląski. Sosnowiec Roland Dobosz Muzeum Górnos'ląskie, Bytom Sonia Dybova - Jachowicz Państwowy Instytut Geologiczny. Oddział Górnośląski w Sosnowcu Wiesław Gabzdyl Politechnika Śląska, Gliwice Janusz Girczys Politechnika Częstochowska, Częstochowa Stefan Godzik Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Katowice Zbigniew Hawrys' Instytut Badawczy Leśnictwa, Zakład Gospodarki Leśnej Rejonów Przemysłowych w Katowicach Janusz Hereźniak Uniwersytet Łódzki. Lódź Andrzej T. Jankowski Uniwersytet Śląski. Sosnowiec Krzysztof Jędrzejko Śląska Akademia Medyczna. Sosnowiec Janina Klemens Politechnika Śląska, Gliwice Antoni Kuska Akademia Wychowania Fizycznego. Katowice Eugeniusz Kuźniewski Akademia Medyczna, Wrocław Jerzy A. Lis Uniwersytet Opolski, Opole Anna Patrzałek Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze Tadeusz Szczypek Uniwersytet Śląski, Sosnowiec Zbigniew Witkowski Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków REDAKCJA • EDITORIAL STAFF Redaktor naczelny • Editor in Chief Jerzy B. Parusel Sekretarz • Secretary Alicja Miszta ADRES REDAKCJI • EDITORIAL ADDRESS ul. sw. Huberta 35, 40-543 Katowice tel./fax: (0-32) 209 50 08. centrala: (0-32) 2512 547. w. 21. 25 e-mail: [email protected]; http://www.cdgps.katowice.pl Projekt okładki i serii wydawniczej Opracowanie graficzne Katarzyna Czerner - Wieczorek Joanna Chwoła Realizacja poligraficzna: VERSO. Katowice Nakład 150 egzemplarzy ISSN 1505-4802 COPYRIGHT BY CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY GÓRNEGO ŚLĄSKA KATOWICE 2002 SPIS TREŚCI • CONTENTS Maciej Buchalik Chronione, zagrożone regionalnie i rzadkie gatunki roślin naczyniowych w gminie K ie trz .............................5 *The protected, regionally threatened and rare species of vascular plants in commune Kietrz ......................18 Die geschützten, regionalgefährdeten und seltenen Gefäßpflanzen in der Gemeinde K ietrz......................18 Andrzej Urbisz Drzewa pomnikowe Płaskowyżu Rybnickiego ....................................................................................................... 23 * Woody nature monuments of the Rybnik Plateau .................................................................................................25 **Baumdenkmäler der Hochebene um R y b n ik ....................................................................................................... 25 Andrzej Urbisz Alien trees species in the flora of the Rybnik Plateau .......................................................................................... 31 Obce gatunki drzew we florze Płaskowyżu Rybnickiego ......................................................................................32 «Frem den Baumarten in der Flora Hochebene um R y b n ik ................................................................................. 33 Anna Maria Stebel Roślinność nieleśna Beskidu Małego. Cz. III. Zbiorowiska okrajkowe ..............................................................39 *Non-forest vegetation of the Beskid Mały range. Part III. Saum plant communities ..................................... 45 **Nicht-Waid vegetation in Beskid Mały Gebirge. Teil III. Saumpflanzenassoziationen.................................46 Zygmunt Dajdok, Zygmunt Kącki Szata roślinna rezerwatu „Smolnik” w Dolinie Budkowiczanki (Dobrej). Cz. II. Zbiorowiska roślinne ... 63 *Plant cover of the „Smolnik” nature reserve in the Budkowiczanka (Dobra) river valley (Opole province). Part II. Plant communities ..........................................................................................................71 **Die Pflanzendecke des Naturschutzgebietes „Smolnik" in dem Budkowiczanka (Dobra) Tal. T. II. Pflanzengesellschaften ...................................................................................................................................... 72 Grzegorz Leśniański Lichens protected by law in the northern and central part of Opole Silesia (Śląsk Opolski). II. Epigeic and epilithic lichens distribution...................................................................................................................85 Porosty prawnie chronione w północnej i centralnej części Śląska Opolskiego. II. Rozmieszczenie porostów epigeicznych i epilitycznych....................................................................................88 **Geschutzte Flechten im Nord- und Zentralteil des Oppelner Landes. II. Verbreitung von epigeiischen und epilitischen Flechten....................................................................................88 Grzegorz Leśniański Lichens threatened and under legal protection in the Silesian Foothils, southern Poland (Pogórze Śląskie) ............95 Zagrożone wyginięciem i prawem chronione gatunki porostów na Pogórzu Śląskim ................................... 104 **Bedrohte und unter Naturschutz stehende Flechtenarten in dem Gebiet von Pogórze Ś ląsk ie..................105 * English abstracts and summaries ** Zusammenfassung Cezary Toma Reprodukcja Potamogeton crispus L.............................................................................................................................1 07 ★Reproduction of Potamogeton crispus■ L..................................................................................................................... 112 **Reproduction von Potamogeton crispus L..............................................................................................................H3 Irena Bielańska Grajner Planktonowe wrotki (Rotifera) zbiornika zaporowego w Kozłowej Górze (Górny Ś ląsk)......................................11? *Planktonic rotifers of Kozłowa Góra dam reservoir (Upper Silesia) ....................................................................... 118 **Rädertiere (Rotifera) im Staubecken Kozłowa Góra (Oberschlesien)...................................................................119 Tomasz Blaik, Dorota Majer Nowe stanowiska rzadko spotykanych w Polsce gatunków miernikowców (Lepidoptera, Geometridae) stwierdzonych na Śląsku Opolskim..............................................................................................................................1-1 *New records of some rare to the Polish fauna species of geometrid moths (Lepidoptera, Geometridae) recorded in the Opole Silesian Region ........................................................................................................................123 : Die neue Feststellungen einige seltene für polnische Fauna Spanner Arten (Lepidoptera. Geometridae) gefangen in Opole Schlesien .........................................................................................123 Grzegorz Hebda Nowe i rzadkie dla Górnego Śląska gatunki Heteroptera (Insecta: Hemiptera) ........................................................ 125 *New and rare species of Heteroptera (Insecta: Hemiptera) to the fauna of the Upper Silesia ............................... 127 ** Neue und seltene Arten des Heteroptera (Insecta: Hemiptera) zur Fauna der Oberschlesien ........................ 127 Alicja Miszta. Agnieszka Rok, Waldemar Celary Trzmiele (.Bombus Latr.) skwerów i nieużytków w Katowicach................................................................................ 129 *The bumblebees (Bombus Latr.) of squares and waste lands in the Katowice........................................................133 **Hummeln(ßomtesLatr.) auf Grünanlagen und Ödland in Katowice ................................................................ 134 Nasze wydawnictwa (***Our publications) ................................................................................................................................................139 Wskazówki dla autorów («★Instructions to Authors) .....................................................................................................................................140 * English abstracts and summaries ** Zusammenfassung *** In Polish Natura Silesiae Superioris, 6 (2002): 5 - 22. © Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice ~ ........... ISBN Ni-W) 111-4 -! CHRONIONE, ZAGROŻONE REGIONALNIE I RZADKIE GATUNKI ROŚLIN NACZYNIOWYCH W GMINIE KIETRZ MACIEJ BUCHALIK Uniwersytet Śląski, Katedra Botaniki Systematycznej, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska ul. Jagiellońska 28. 40-032 Katowice (nadesłano 4 kwietnia 2001, zaakceptowano 16 września 2002) Recenzent pracy: Krzysztof Rostański ABSTRAKT Przedstawiono wyniki badań florystycznych. prowadzonych na terenie gminy Kietrz, które dotyczyły występujących tam gatunków roślin objętych ochroną prawną a także zagrożonych i rzadkich regionalnie. SŁOWA KLUCZOWE: flora, gmina Kietrz. Gipsowa Góra. chronione i rzadkie rośliny, rozmieszczenie. Śląsk Opolski STRESZCZENIE W trakcie badań florystycznych prowadzonych w latach 1997-1999 na terenie gminy Kietrz zwrócono szczególną uwagę na występowanie gatunków objętych w Polsce ochroną prawną oraz zagrożonych regionalnie i włączonych do „Czerwonej listy roślin naczyniowych zagrożonych w województwie opolskim” (SPAEEK 1997). Na podstawie wszystkich zebranych danych stwierdzono 48 gatunków roślin objętych ochroną prawną