DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA OPOLSKIEGO Opole, dnia 24 listopada 2014 r. Poz. 2645 UCHWAŁA NR XLVII/346/2014 RADY MIEJSKIEJ W GŁOGÓWKU z dnia 30 października 2014 r. w sprawie przyjęcia gminnego programu opieki nad zabytkami Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz. U. z 2013 r. poz. 594, poz. 1318, z 2014 r. poz. 379, 1072) w związku z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. nr 162, poz. 1568, z 2004 r. nr 96, poz. 959, z 2004 r. nr 238, poz. 2390, z 2006 r. nr 50, poz. 362, z 2006 r. nr 126, poz. 875, z 2007 r. nr 192, poz. 1394, z 2009 r. nr 31, poz. 206, z 2009 r. nr 97, poz. 804, z 2010 r. nr 75, poz. 474, z 2010 r. nr 130, poz. 871), Rada Miejska w Głogówku, po zasięgnięciu opinii Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się „Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Głogówek na lata 2014 – 2017 r.” zaopiniowany przez Opolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, stanowiący załącznik do uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Głogówka. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Wojewódz- twa Opolskiego. Przewodniczący Rady Miejskiej w Głogówku Krzysztof Barton Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego – 2 – Poz. 2645 Załącznik do uchwały nr XLVII/346/2014 Rady Miejskiej w Głogówku z dnia 30 października 2014 r. Urząd Miejski w Głogówku Rynek 1 48-250 Głogówek GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY GŁOGÓWEK na lata 2014-2017 Głogówek 2014 Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego – 3 – Poz. 2645 Spis treści: 1. Wstęp. 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce. 3.1. Akty prawne. 3.2. Organy ochrony zabytków. 3.3. Zadania i kompetencje organów gminy w zakresie opieki nad zabytkami. 3.4. Cele programów w świetle ustawy z dnia 21 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego. 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu. 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego. 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy). 5.2. Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy. 5.2.1. Dziedzictwo kulturowe na tle zarysu historii obszaru gminy. 5.2.2. Zabytki nieruchome. 5.2.2.1. Zabytki nieruchome na obszarze miejskim. 5.2.2.2. Zabytki nieruchome na obszarze wiejskim. 5.2.3. Krajobraz kulturowy. 5.2.4. Zabytki ruchome. 5.2.4.1. Wykaz zabytków ruchomych w ewidencji zabytków. 5.2.5. Zabytki archeologiczne. 5.2.6. Dziedzictwo niematerialne. 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony i ich stan zachowania. 5.3.1. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. 5.3.2. Wykaz zabytków archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków. Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego – 4 – Poz. 2645 5.3.3. Wykaz zabytków ruchomych wpisanych do rejestru zabytków. 5.4. Zabytki w gminnej ewidencji zabytków. 5.4.1 Wykaz zabytków nieruchomych w gminnej ewidencji zabytków. 5.4.2. Wykaz zabytków nieruchomych wprowadzonych do gminnej ewidencji. 5.4.3. Wykaz zabytków nieruchomych wyłączonych z gminnej ewidencji. 5.4.4. Wykaz stanowisk archeologicznych. 5.5. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla gminy. 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagrożeń. 7. Założenia programowe. 7.1. Priorytety programu opieki nad zabytkami, kierunki działań, zadania. 8. Instrumentarium realizacji programu nad zabytkami. 9. Zasady oceny realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami. 10. Źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami. 11. Realizacja i finansowanie przez gminę zadań z zakresu ochrony zabytków. 12. Załączniki: granice ochrony konserwatorskiej układów ruralistycznych. Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego – 5 – Poz. 2645 WSTĘP Cel opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Państwo realizuje swoje obowiązki względem zabytków m.in. za pośrednictwem organów samorządowych różnego szczebla. W tym względzie władzom gmin przypisana została istotna rola w kreowaniu ochrony dziedzictwa kulturowego na podległych im terenach, co znalazło zapis w art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Gminny Program Opieki nad Zabytkami (GPONZ) przyjęty przez Radę Miejską w formie uchwały jest dokumentem określającym kierunek polityki samorządu gminnego w zakresie ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego gminy, służy podejmowaniu planowych działań dotyczących inicjowania, wspierania, koordynowania badań i prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Działania te mają zapewnić skuteczne zarządzanie zasobami kulturowymi na równi i w harmonii z działaniami gospodarczymi i społecznymi oraz stworzyć metodę ich ochrony środkami dostępnymi przez gminę, zarówno prawnymi (zapisy dotyczące ochrony zabytków w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego) jak i finansowymi (przeznaczenie części budżetu gminy na ochronę zabytków). Program wskazuje działania zmierzające do poprawy stanu zachowania materialnego dziedzictwa kulturowego w oparciu o zdefiniowane zasoby i walory gminy. Stanowi podwalinę współpracy między samorządem gminnym, samorządem powiatowym, właścicielami zabytków i Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Współpraca ta ma na celu zachowanie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń. Procesy rozwojowe zachodzić powinny przy zapewnieniu warunków trwania i wzbogacania materialnego dziedzictwa kulturowego, przy wykorzystaniu zabytków na potrzeby społeczne, gospodarcze i edukacyjne. GPONZ określa przepisy prawa pozwalające na prowadzenie poprawnej polityki w zakresie ochrony zabytków. Adresowany jest do mieszkańców gminy, w tym do właścicieli zabytków, władz samorządu terytorialnego, miejscowych organizacji i osób zainteresowanych dziedzictwem kulturowym, mogących w praktyce zastosować się do nakreślonych postulatów i możliwości działań. Przedmiotem programu opieki nad zabytkami jest dziedzictwo kulturowe znajdujące się w granicach administracyjnych gminy Głogówek. Zabytki jako materialne ślady przeszłości, łączące to co było z tym co jest, są cennym elementem kultury współczesnej, przyczyniającym się do kulturowej identyfikacji społeczeństwa i jego tożsamości regionalnej. Lokalne dziedzictwo kulturowe może być czynnikiem wpływającym na atrakcyjność ekonomiczną regionu poprzez rozwój turystyki w oparciu o lokalny produkt i tradycję etnograficzną. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Głogówek na lata 2014-2017 jest dokumentem aktualizującym Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Głogówek opracowany w 2006 r. Uwzględnia nowe uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami i aktualny stan zachowania zasobu oraz efekty wdrażania obowiązującego programu. 2. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. Podstawą prawną sporządzenia gminnego programu opieki nad zabytkami jest art. 87 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. (Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.), mówiący, że: 1. Wójt, burmistrz lub prezydenta miasta sporządza na okres 4 lat program opieki nad zabytkami (art.87 ust. 1 cyt. wyżej ustawy). 2. Gminny program opieki nad zabytkami podlega uchwaleniu przez radę (miasta, gminy, powiatu) po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków (ust. 3 cyt. wyżej ustawy). 3. Program ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym (ust. 4 cyt. wyżej ustawy). 4. Z realizacji programu wójt, burmistrz lub prezydent sporządza, co dwa lata, sprawozdanie, które przedstawia Radzie (ust. 5 cyt. wyżej ustawy). Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego – 6 – Poz. 2645 W przypadku programów na poziomie gminnym podstawą ich sporządzenia jest Gminna Ewidencja Zabytków założona w oparciu o art. 21 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568 z dnia 17 września 2003 r. z późn. zm., ostatnia nowelizacja 18 marca 2010 r.- Dz. U. z 2010 r. nr 75, poz. 474), Ustalenia gminnego programu opieki nad zabytkami uwzględnione zostają w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego (art. 19 ust. 2 ww. ustawy). 3. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE 3.1. Akty prawne Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1997, nr 78, poz. 483, z późn.zm.) Ochrona dziedzictwa kulturowego została zadeklarowana, jako konstytucyjny obowiązek państwa i każdego obywatela (art. 5, art. 6 ust. 1 i art. 86 Konstytucji RP). Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (u.o.z.) (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) znowelizowana ustawą z dnia 18 marca 2010 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. nr 75, poz. 474). Głównym aktem prawnym regulującym zasady ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce jest ww. ustawa. Określa ona zasady i warunki ochrony zabytków, m.in. kompetencje organów ochrony zabytków, prawa i obowiązki właścicieli zabytków, formy finansowania opieki nad zabytkami, sposób ich ewidencjonowania