1 romdom patronat: Ministra Infrastruktury Ministra Edukacji Narodowej Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Przewodniczącego Komisji Infrastruktury Sejmu RP Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Marszałka Województwa Opolskiego Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych Instytutu Badawczego Dróg i Mostów Dyrektora Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad Izby Gospodarczej "Wodociągi Polskie" Związku Powiatów Polskich XXIII Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa edycja Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów Krajowej Izby Gospodarczej Patronat naukowy: Patronat medialny: Współpraca: Politechniki Częstochowskiej Związek Powiatów Polskich Politechniki Białostockiej Polska Izba Przemysłowo-Handlowa Politechniki Gdańskiej Budownictwa Dziennik Rzeczpospolita Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza Politechniki Koszalińskiej Polish Market Fundacja Wszechnicy Budowlanej Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki Miesięcznik Politechniki Łódzkiej „Materiały Budowlane” Politechniki Rzeszowskiej im. Ignacego Łukasiewicza „Magazyn Mosty” Politechniki Śląskiej „Magazyn Autostrady” Politechniki Świętokrzyskiej „Magazyn Kruszywa” Politechniki Wrocławskiej Fakty Magazyn Gospodarczy Ogólnopolskie Czasopismo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej ROM-DOM Uniwersytetu Opolskiego Dwutygodnik Las Polski Uniwersytetu Techniczno-Humanistycznego w Radomiu Ogólnopolski Dwutygodnik Budowlany „Profile” Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego Patron Informacyjny: w Szczecinie Portal budowlany Technical University In Zvolen-Słowacja „Murator Plus” Oficyna Wydawnicza „Polcen” Instytut BelNIIS-Naukowo-Badawcze Krajowe Unitarne Przedsiębiorstwo Wydawnictwo Inżynier Budownictwa w Mińsku - organ Budownictwa Ministerstwa Architektury Przewodnik Projektanta i Budownictwa Republiki Białoruś Mój Żłobek Moje Przedszkole Elity Vip Magazyn sekretariat biura organizacyjnego Konkursu „MODERNIZACJA ROKU & BUDOWA XXI w.” Stowarzyszenie Ochrony Narodowego Dziedzictwa Materialnego 85-039 Bydgoszcz, ul. Hetmańska 38, tel. 52 323 07 17, fax: 52 322 67 70 e-mail:[email protected], www.modernizacjaroku.org.pl www.facebook.com/modernizacjaroku Szanowni Państwo, remont odbudowa modernizacja Małe Ojczyzny zachwycają mnie coraz bardziej. Z każdym rokiem, z każdą kolejną edycją konkursu coraz dom mocniej w nie wierzę. Karmię tę wiarę osiągnięciami tych rom Ogólnopolskie Czasopismo Budowlane nr 43 • sierpień 2019 małych Ojczyzn. I przecieram oczy, ile można z siebie ISSN 1642-9133 dać, dla podkreślenia swojej przynależności dla miejsca adres redakcji urodzenia, zamieszkania, pracy. Dać po to, by żyło się ul. Hetmańska 38 lepiej, by każdemu kolejnemu pokoleniu było lżej, przy- 85-039 Bydgoszcz jemniej, po to wreszcie, by także zostawić po sobie ślad. tel. 52 322-67-70 tel. 52 323-07-15 Poprzez uratowanie dziedzictwa, przez stworzenie czegoś nowego, przez usprawnienie, zmodernizowanie, wyremontowanie. redaktor naczelny Miło, gdy widzę jak bardzo zaraźliwa jest inspiracja. To dzięki niej rozwijają się regiony. Marek K. Jankowiak Dzięki niej zachodzą zmiany w mentalności małych społeczeństw. Przez tę inspirację, [email protected] kom. 601 829 097 przez to podglądanie dobrych przykładów rodzi się chęć bycia pożytecznym, bycia zauważonym i docenionym. Jak pieniądz robi pieniądz, tak jedna inwestycja wymusza redaktor prowadzący kolejną i kolejną. To rozwój. Ten mentalny w pierwszej kolejności. Bo bez autentycznego Krzysztof Gawroński uświadomienia sobie, że zmiany przede wszystkim zależą od nas samych nie byłoby nic. kierownik oddziału A jest. I wystarczy objazd po Polsce z wizytą na konkursowych inwestycjach, by nie w Warszawie pozostawić temu wątpliwości. Poprzednim razem mówiłem, że wydawać by się mogło, Andrzej Zieliński [email protected] że te nasze małe Ojczyzny skazane są na zaściankowość. I już wtedy wiedziałem, że to nieprawda. A dziś już wiem, że tego rozwoju małych Ojczyzn zatrzymać się nie da. Kipią internet wręcz od nowych pomysłów, od nowych realizacji, od zaangażowania i determinacji www.romdom.pl w działaniu. Budują szkoły lub je remontują, Budują drogi i mosty. Stawiają na kulturę. www.modernizacjaroku.org.pl Domy kultury w małych miasteczkach, czy nawet wsiach mogłyby zawstydzić niejedno wydawca duże miasto. ZPU Romex Spółka z o.o. I te nasz małe Ojczyzny pamiętają o historii, o tożsamości. Doceniają. Stawiają ul. Hetmańska 38 85-039 Bydgoszcz pomniki. W tej edycji konkursu widać to dobitnie. To właśnie małe ojczyzny upominały tel./fax: 52 322-67-70 się o powstanie w naszym konkursie nowej kategorii "100 obiektów na 100-lecie Niepodległości". Przypomnę, że jego celem tego nowego w konkursie projektu jest dział reklamy i promocji promowanie lokalnych przedsięwzięć upamiętniających odzyskanie przez Polskę Monika Brygman tel. 52 323 07 15 niepodległości. Ileż powstało tych pomników pamięci! Rzeźb, tablic, obelisków, czy fax. 52 322 67 70 murali. Serce rośnie. [email protected] skład i druk Polbrand Media Sp. z o.o. www.polbrand.eu Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian redakcyjnych w nadesłanych do publikacji materiałach oraz nie odpowiada za treść zamieszczonych materiałów promocyjnych. Zdjęcia wykorzystane w numerze: archiwum organizatora konkursu lub uczestników konkursu. W NUMERZE 4 Zapiski jurora 58 Rondo dla wygody i bezpieczeństwa 6 Modernizacja Roku 2017 58 Uratowali dla przyszłych pokoleń 40 Plebiscyt MR2017 60 Mieszkania dla potrzebujących 42 Oni dotarli do finału 61 Mieszkania w lepszym standardzie 51 100 obiektów na 100 lecie Niepodległości 62 Na przerwę od zgiełku 53 EUROPEAN AWARD 63 Termomodernizacja świetlicy wiejskiej 56 Orzeł w koronie 64 Nowe życie poznańskiego budynku 57 Powstał z ruin i dziś zachwyca 65 Kopalnia Soli woła o pomoc romdom 3 Zapiski jurora Życie nie znosi próżni dr hab. Andrzej Zieliński Po raz kolejny przekonujemy się do tego podczas prac naszej komisji konkursowej. Okazało się, że kiedy już nacieszyliśmy się w domowym zaciszu większym ekranem naszego telewizora, czy najnowszym modelem smartfona zaczynamy dostrzegać potrzebę zintensyfikowania swoich kontaktów z sąsiadami i to niekoniecznie z rówieśnikami. Kiedyś, co jeszcze „najstarsi ludzie pamiętają,” szukało się tych kontaktów w domach kultury, bibliotekach publicznych, wiejs- Nowe funkcje placówek kultury kich świetlicach czy też klubach – kawiarniach „Ruch”. Jak Podczas tegorocznych wizytacji obiektów ubiegających się zwykle w takich przypadkach były to placówki świetnie działa- o tytuł Modernizacji Roku oraz Budowy XXI wieku, my jurorzy, jące i te mniej świetne, siermiężne. Ale ważne, że były i miały z satysfakcją odnotowaliśmy istnienie obiektów starających do spełnienia swoją misję. się właśnie zaspokoić potrzebę dostępności do dóbr kultu- Potem większość tych placówek pozamykano używając ralnych w pobliżu miejsca zamieszkania. Aż co piąty finalista w tym celu argumentu wytrychu, który miał wszystko tłu- tegorocznego konkursu to właśnie szeroko rozumiana placów- maczyć, czyli braku rentowności. Na szczęście coraz więcej ka kulturalna. Czy będzie to, jak w Ropczycach Powiatowe lokalnych samorządów zorientowało się, nie bez nacisków Centrum Edukacji Kulturalnej, czy też Mediateki w Grodzisku miejscowych społeczności. że szeroko rozumiany dostęp do Mazowieckim, Sosnowcu czy w Wieliczce, lub Centrum Sztuki kultury, to nie tylko program telewizyjny, ale przede wszyst- w Mościskach, Centrum Wiedzy w Bolesławcu, biblioteka kim styl życia. w Legnicy, Niżańskie Centrum Kultury „Sokół” w Nisku, Miejsko 4 romdom Gminny Ośrodek Kultury w Pilawie, Dom Harcerza w Zielonej Górze, filia Zielonogórskiego Ośrodka Kultury w Starym Kisielinie, Dworzec TO Kultura w Teresinie, filia nr 8 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Dąbrowie Górniczej, remizo – świetlica w Srebrnikach, świetlica wiejska w Wyskoci, rozbudowa zabyt- kowego spichrza w Żukowie, dom Mikołaja Kopernika w Toruniu, Muzeum Ziemi Błońskiej… wszędzie tam starano się odejść od schematycznego pojmowania funkcji placówki kultury. Na pewno to także zasługa prężnie rozwijających się Uniwersytetów Trzeciego Wieku, ale także i wysiłku lokalnych władz samorządowych, aby placówki te miały stale uaktual- nianą ofertę dla mieszkańców, żeby przyszli tutaj jak do miejs- ca, w którym zawsze znajdą coś, co ich zainteresuje, że to nie będzie tylko książka do wypożyczenia, ale również inspiracja do spełniania marzeń. Biblioteka to dzisiaj nie tylko książki. To także coraz częściej multimedialna infrastruktura edukacyjna, z podłogą i ekranami interaktywnymi. Sale widowiskowe modernizowano w taki sposób, aby służyły nie tylko seansom kinowym, ale także teatralnym spektaklom i koncertom. Modne modernizacje Od samego początku konkursu Modernizacja Roku obser- wujemy ciągle to same zjawisko. Otóż istnieją swego rodzaju mody na modernizację. Mieliśmy w minionych latach boom na placówki bankowe, hotele i gastronomię, oczyszczalnie ścieków, obiekty sportowe, szpitale, biurowce, przedszkola, dejmowanie działań na rzecz wykorzystywania niekonwencjo- termomodernizacje, drogi, mosty i wiadukty, teraz placówki nalnych źródeł energii. Energia bowiem i jej nośniki stają się kulturalne. Śledząc uważnie przebieg naszego konkursu coraz droższe i będą drożeć dalej. Dobry gospodarz po prostu można trafnie ocenić, jakie inwestycje stawały się najważnie- musi pomyśleć nie tylko o tym, jak jej nie przepłacać, lecz jsze w danym momencie dla samorządów. Aż korci w tej chwi- jeszcze na niej zarobić. Po prostu i w tym przypadku życie li, aby zabawić