EBRILL 2015 Rhif 296 tafodtafod eelláiái Pris 80c Cymorth i’r Adran Cardioleg Penwythnos o ddathlu mawr yn Llantrisant Daeth penllanw dros ddwy flynedd o drafod a threfnu pan gyrhaeddodd dirprwyaeth o Crécy-en-Ponthieu yng ngogledd Ffrainc, yma i Lantrisant. Dros chwe chanrif yn ôl aeth gwŷr y dref Yn sgil sgwrs gan Dr Gethin Ellis i Ferched y Wawr Cangen y draw Ffrainc i ymladd yn y Rhyfel Can Mlynedd. Cytunir mai cyfraniad bwasaethwyr Llantrisant oedd yn bennaf gyfrifol am y Garth ym mis Tachwedd 2011 cylfwynwyd rhodd ariannol i fuddugoliaeth yn y frwydr honno. Roedd yn hen bryd cymodi! waith yr Adran Cardioleg Ysbyty Llantrisant. Defnyddiwyd yr Daeth pump o gynghorwyr y dref ynghyd â’u gwragedd a’u plant arian i brynu teclyn i fesur Curiad y Galon a gwahoddwyd yma dros benwythnos Gŵyl Ddewi i lofnodi Siarter Cyfeillgarwch Gwenfil Thomas a Carol Williams i’r Ysbyty i drosglwyddo’r ac i selio gefeillio’r ddwy dref. Nos Wener, croesawyd y teclyn yn swyddogol i’r Adran. ddirprwyaeth gan Aelod Seneddol Pontypridd, Owen Smith mewn cinio swyddogol. I ddilyn cynhaliwyd Cyngerdd gan Gôr Meibion Taf ac Elái i’w cynnwys yn Eisteddfod yr Llantrisant a’r unawdydd Siwan Henderson yn Eglwys hynafol Urdd Pen-y-bont ar Ogwr Llantrisant. Y Côr Meibion, dan gadeiryddiaeth Ted Tidmann, yn dilyn ymweliad â Crécy ddwy flynedd yn ôl fu’n bennaf gyfrifol am berswadio’r cyngor i fwrw ymlaen â’r cynllun gefeillio. Mae’r Urdd bellach wedi cadarnhau y bydd Taf ac Elái yn cael Noson anffurfiol wedyn yng Nghlwb y Gweithwyr gyda phawb eu cynnwys yn nalgylch Eisteddfod Pen-y-bont ar Ogwr 2017 – yn dod ymlaen yn arbennig er gwaetha problem cyfathrebu o bryd fydd yn ei gwneud yn Eisteddfod gydag enw hir iawn i’w gilydd. sef....Eisteddfod Pen-y-bont ar Ogwr, Taf ac Elái. Gwnaed y Bore Sadwrn, taith i Gwm penderfyniad fel bod yr ardal yn cyd-fynd gyda rhanbarth Rhondda a’r criw wedi eu Morgannwg Ganol yr Urdd. Yn ôl Jordan Morgan Hughes, syfrdanu â’r dirwedd, y tai a’r trefi Swyddog Datblygu ac yn methu â chredu hanes Morgannwg Ganol, “Rwyf yn glofaol y Cwm. Roedd eu syfrdan hynod o falch fod y lawer mwy ar ôl ymweliad â penderfyniad wedi ei wneud i Pharc Treftadaeth Rhondda yn y ymestyn yr ardal i gynnwys Porth. Uchafbwynt y diwrnod yn Taf ac Elái gan y bydd holl ddi-os oedd gwylio gêm Ffrainc blant a phobl ifanc y yn erbyn Cymru yn y Cross Inn. rhanbarth nawr yn gallu Fel y dywedodd Gerard Lheureux cymryd rhan yn y sioeau a’r - maer Crécy - ar ddiwedd y gêm; seremoniau yn ystod wythnos “Dyna ni, mae hanes wedi ei yr Eisteddfod. Er fod dros ailadrodd ei hun, Ffrainc wedi dwy flynedd i fynd nes bydd colli eto, ond ychydig yn llai gwaedlyd y tro ‘ma!” Ond yr Eisteddfod yn ymweld a’r effeithiodd y ardal, mae’r gwaith codi arian canlyniad ddim wedi dechrau.” mymryn ar y Os hoffech chi gynorthwyo dathliadau oedd i gyda chodi arian, ymuno ddilyn. Aeth y gyda phwyllgor lleol neu rhialtwch o ganu a wirfoddoli mewn unrhyw dawnsio ymlaen am ffordd gyda’r Urdd, mae oriau. Golygfeydd nad croeso i chi gysylltu gyda oedd hyd yn oed y Jordan ar [email protected] Cross Inn wedi eu neu 02920 635 685. gweld erioed o’r blaen! Parhad ar dudalen 2. www.tafelai.com 2 Tafod Elái Ebrill 2015 YSGOL GYNRADD hunaniaeth a Chymreictod mewn GYMRAEG CASTELLAU ffordd hwyliog a chyffrous. Eisteddfodau Rydw i wrth fy Wedi diwrnod o gystadlu brwd, Llwynau modd bod y oedd y llys buddugol yn eisteddfod yr ysgol. ‘Steddfod yn dod i’n Da iawn i’r côr am ennill yn yr Eisteddfod rhanbarth ni gan ei Gylch a phob lwc i’r parti Llefaru yn fod yn gyfle gwych i Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd yng blant a phobl ifanc yr Eisteddfod yr Urdd Pen-y-bont ar Ogwr, Nghaerffili. ardal fod yn rhan o’r Taf ac Elái 2017 holl weithgareddau Fel y gwyddoch mae’n siŵr erbyn hyn, Pen-y Ymweliad Miss Hudson ag India sydd ynghlwm â’r -bont, Taf ac Elái fydd cartref Eisteddfod yr Cafodd Miss Hudson brofiad bythgofiadwy Eisteddfod. Pan mae’r Eisteddfod yn Urdd, 2017. Ac wrth i ni gystadlu’n frwd yn wrth iddi ymweld ag ysgolion yn Kolkata, ymweld â’r ardal leol mae pob math o y Cylch a’r Sir a mawr obeithio cael India fel rhan o’i gwaith gyda’r Cyngor gyfleoedd ar gael - cyfle i gyfrannu mewn rhywfaint o lwyddiant yn Eisteddfod ein Prydeinig. Llwyddodd i wneud cysylltiadau pwyllgorau neu i berfformio mewn cymdogion draw yng Nghaerffili, mae’r gydag ysgolion o wledydd eraill a rhoi enw cyngherddau ac wrth gwrs y cystadlu! Yn paratoadau wedi dechrau ar gyfer ein gŵyl ni. Ysgol Castellau ar y map yn Ffair Lyfrau ogystal, mae gweithgareddau cymdeithasol Drwy wefannau, cyfryngau cymdeithasol ac Kolkata. yn gyfle i wneud ffrindiau newydd a hynny wrth gwrs drwy’r papurau bro, fe wnawn ein mewn cyd-destun Cymreig bywiog. gorau fel pwyllgor gwaith i hysbysu pawb o’r ATGOFION O’R URDD YN EICH hyn sydd wedi digwydd a’r hyn sydd ar y PLENTYNDOD? gweill. Mae arian di-ri i’w godi, a chodi Mae Eisteddfod Porthaethwy 1976 yn sefyll ymwybyddiaeth yw ein nod pennaf. Felly yn y cof oherwydd dyma fy mlwyddyn olaf ymunwch â ni wrth i ni groesawi Gŵyl yn yr ysgol Gynradd yn y Barri - a dyna chi ieuenctid fwyaf Ewrop i Ben-y-bont ar Ogwr, gliw i’m hoedran! Cawsom gryn lwyddiant Taf ac Elái. yn yr Eisteddfod Sir y flwyddyn honno ac aeth llond bws i fyny’r gogledd i gystadlu ar PROFFEIL Y MIS Pysgoty Bryste nifer o eitemau. Yn eu mysg oedd y gân ENW: Tegwen Ellis Fel rhan o waith y tymor bu Dosbarthiadau’r actol, y parti canu, y ddawns greadigol, y Rôl yn Eisteddfod 2007: Cwm a’r Wyddfa ar daith i Bysgoty Bryste. ddawns werin a’r rygbi! Ie rygbi, pryd hynny Cadeirydd y Pwyllgor Gwaith Dywedodd Joey Jones, “fe ddysgais i lawer o roedd y cystadlaethau chwaraeon yn cael eu PAM FOD YR URDD AC EISTEDDFOD bethau diddorol, fel bod y Clownfish yn cynnal yr un wythnos. 2017 YN BWYSIG I CHI? medru newid o fod yn fachgen i fod yn Ymunwch â ni ar Facebook a dilynwch ni ar Mae Eisteddfod yr Urdd yn bwysig i mi ferch!” Twitter @EistUrdd2017 oherwydd dyma’r ffordd gorau i ddathlu Diolch i PC Andrea Evans am ei gweithdai diweddar, yn enwedig Cynllun Saff gyda Dathlu yn Llantrisant (Parhad) Blwyddyn 6 a’r noson rhannu gwybodaeth Bore Sul, taith o gwmpas y Senedd gyda am ryngweithiau cymdeithasol gyda’n rhieni. chinio swyddogol yng Ngwesty’r Bear, Llantrisant i ddilyn.. Wythnos Wyddoniaeth Daeth tua chant o drigolion, busnesau a Roedd y plant wrth eu bodd yn datblygu eu chynrychiolwyr sefydliadau ynghyd i sgiliau rhesymu a chydweithio wrth ddatrys Neuadd y Dref i fod yn dystion i problemau Techniquest yn ystod ein Wythnos uchafbwynt y penwythnos - llofnodi’r Wyddoniaeth. Siarter Cyfeillgarwch. Llywiwyd Fel rhan o’r gwaith adeiladu gyferbyn â’r gweithgareddau’r prynhawn gan yr ysgol daeth Ivor Goodsite o gwmni hanesydd lleol Dean Powell a chafwyd datganiadau ar y delyn gan Teilo Evans. Morganstone Ltd i’n gwasanaeth i sôn am Y bechgyn yn mwynhau’r awyr agored ar Ar ôl y llofnodi dywedodd Gerard ddiogelwch ar safleoedd adeiladu. draeth Llangrannog. Lheureux “mae’n foment hanesyddol i’r ddwy dref ac rydym yn eithriadol falch o fod wedi cael y cyfle i ddod yma i dderbyn croeso tywysogaidd y Cymry”, Ychwanegodd Veronica Nicholas, Cadeirydd Cyngor Llantrisant, “Roedd hwn yn ddigwyddiad hanesyddol o bwys. Gyda’n gilydd gallwn gynnig cyfleon unigryw i ddeall hanes a diwylliant ein dwy dref”. Cafwyd cefnogaeth holl fusnesau a Ein tîm Cwis siopau’r hen dref. Roedd y môr o faneri Llyfrau yn coch, gwyn a glas (y tricolore wrth gwrs!) cyflwyno siec am a’r ddraig goch oedd yn chwifio uwchben £150 ar ran yr ysgol i Lyfrgell y Beddau yr adeiladau dros y penwythnos yn dysteb yn dilyn ein i’w brwdfrydedd dros y fenter. Mae’n c a s g l i a d a r diolch am holl drefniadau’r penwythnos i Ddiwrnod y Llyfr. Glerc y Cyngor, Alison Jenkins. Fe Tîm rygbi 10 bob ochr yr ysgol aeth i rownd Roedd y plant wrth weithiodd yn ddiflino i sicrhau llwyddiant derfynol Cwpan y Llywydd yng eu bodd pan ail agorodd drysau’r llyfrgell yn yr ymweliad. Bydd dim llawer o seddi sbâr Nghystadleuaeth 10 bob ochr De Cymru. ddiweddar. ar y bws i Crécy i arwyddo’r cytundeb yno ym mis Awst - alla i fentro! Tafod Elái Ebrill 2015 3 Ysgol Llanhari Cymru yn y rownd derfynol yn Ysgol y Bontafen ar y 6ed o Fawrth. Enillodd Harriet Ymlaen i Gaerffili! glod arbennig fel y diolchydd gorau am yr ail Llongyfarchiadau mawr i’r disgyblion a fu’n rownd yn olynol cynrychioli’r ysgol yn yr Eisteddfod Sir yn ddiweddar ym Maesteg. Cafwyd Trip Castell Coch perfformiadau arbennig gan nifer fawr o’r Mae’r plant ym mlwyddyn 1 a 2 wedi bod disgyblion. Bydd Elan Booth (unawd wrth eu boddau yn dysgu am eu thema ‘Calon merched bl7-9 ac unawd alaw werin) Luke Cymru’. Aethant ar drip i Gastell Coch ar llwyddwyd i godi £469 tuag at yr achos James (unawd bechgyn a deuawd gydag ddechrau’r tymor i ddysgu am hanes y castell.