STRATEGIA ROZWOJU GMINY NARUSZEWO GMINA NARUSZEWO NARUSZEWO, PAŹDZIERNIK 2015 0 SPIS TREŚCI Część I. Wprowadzenie .............................................................................. 4 1.1. Wstęp ........................................................................................................................... 4 1.2. Zespół ds. Opracowania Strategii Rozwoju Gminy Naruszewo ................................. 5 1.3. Ramy instytucjonalne lokalnej polityki rozwoju ........................................................ 6 1.4. Nadrzędne dokumenty strategiczne ............................................................................. 8 1.5. Strategie zintegrowane ................................................................................................ 9 1.6. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2030 .............................. 10 Część II. Raport o stanie Gminy Naruszewo ............................................. 12 2.1. Ogólna Charakterystyka Gminy Naruszewo ............................................................... 12 2.1.1. Położenie ........................................................................................................... 12 2.1.2. Rys historyczny ................................................................................................. 14 2.1.3. Wiodąca Funkcja Gminy ................................................................................... 17 2.1.4. Warunki klimatyczne ........................................................................................ 17 2.1.5. Środowisko naturalne ........................................................................................ 18 2.2. Ludność Gminy ........................................................................................................... 22 2.3. Pracujący i bezrobotni ................................................................................................. 28 2.4. Warunki mieszkaniowe ............................................................................................... 34 2.5. Opieka zdrowotna ....................................................................................................... 36 2.6. Pomoc Społeczna ........................................................................................................ 36 2.7. Organizacje Społeczne ................................................................................................ 38 2.8. Parafie na terenie Gminy Naruszewo .......................................................................... 39 2.8.1. Parafia Naruszewo ............................................................................................. 39 2.8.2. Parafia Krysk ..................................................................................................... 40 2.8.3. Parafia Radzymin .............................................................................................. 41 2.8.4. Parafia Żukowo ................................................................................................. 42 2.8.5. Parafia w Radzyminku ...................................................................................... 43 2.9. Oświata ....................................................................................................................... 44 2.10. Budżet Gminy ........................................................................................................... 49 2.10.1. Dochody budżetu Gminy Naruszewo w latach 2011-2014 ............................ 49 2.10.2. Wydatki budżetu Gminy Naruszewo w latach 2011-2014 .............................. 52 2.10.3. Inwestycje zrealizowane w Gminie Naruszewo w latach 2011 – 2014 .......... 55 2.10.4. Wykaz ważniejszych zadań inwestycyjnych planowanych do realizacji na terenie Gminy Naruszewo w latach 2015-2018 .............................................. 59 2.11. Infrastruktura techniczna ........................................................................................... 60 2.11.1. Komunikacja ................................................................................................... 60 2.11.2. Energetyka ....................................................................................................... 61 2.11.3. Gazownictwo ................................................................................................... 62 2.11.4. Rurociągi ......................................................................................................... 62 2.11.5. Wodociągi ...................................................................................................... 62 2.11.6. Oczyszczanie ścieków i kanalizacja ................................................................ 65 2.12. Gospodarka odpadami ............................................................................................... 67 2.13. Telekomunikacja ....................................................................................................... 69 2.14. Rolnictwo .................................................................................................................. 70 2.14.1. Uprawa roślin .................................................................................................. 70 2.14.2. Hodowla zwierząt ............................................................................................ 74 2.15. Melioracje wodne ...................................................................................................... 74 1 2.16. Działalność gospodarcza ........................................................................................... 76 2.17. Kultura ....................................................................................................................... 80 2.18. Walory turystyczno – krajobrazowe .......................................................................... 81 2.19. Walory kulturowe ..................................................................................................... 85 2.19.1. Dziedzictwo archeologiczne ........................................................................... 86 2.19.2. Obiekty zabytkowe .......................................................................................... 88 2.19.3. Obiekty prawnie chronione ............................................................................. 89 2.20. Zachęty dla inwestorów ............................................................................................ 91 2.21. Główne problemy i bariery w rozwoju Gminy ......................................................... 91 Część III. Analiza i Ocena Stanu Gminy Naruszewo .............................. 92 3.1. Analiza SWOT – zagadnienia ogólne ......................................................................... 92 3.2. Analiza SWOT Gminy Naruszewo ............................................................................. 95 3.3. Podsumowanie ............................................................................................................ 98 Część IV. Wizja i misja do roku 2025 ........................................................ 98 4.1. Wizja ........................................................................................................................... 99 4.2. Misja ............................................................................................................................ 99 Część V. Strategiczny Program Rozwoju – cele strategiczne, cele operacyjne i kierunki działania ................................................................... 101 5.1. Cel strategiczny I: Zintegrowana i nowoczesna infrastruktura techniczna ................. 102 5.1.1. Cel operacyjny: Rozwój infrastruktury drogowej ........................................... 104 5.1.2. Cel operacyjny: Dalsza rozbudowa systemów wodno – kanalizacyjnych ...... 105 5.1.3. Cel operacyjny: Rozwój gospodarki przestrzennej ......................................... 105 5.1.4. Cel operacyjny: Rozwój infrastruktury i technologii informacyjno – komunikacyjnej ............................................................................................... 105 5.2. Cel strategiczny II: Otwarty, kreatywny i konkurencyjny kapitał ludzki …………...106 5.2.1. Cel operacyjny: Rozwiązywanie problemów społecznych i stymulowanie aktywności zawodowej sprzyjającej włączeniu społecznemu ........................ 108 5.2.2. Cel operacyjny: Podniesienie poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych społeczności lokalnej ............................................................... 109 5.2.3. Cel operacyjny: Podniesienie jakości usług oraz oprawa dostępności nad małymi dziećmi (żłobki, przedszkola) ............................................................ 109 5.2.4. Cel operacyjny: Rozwój i poszerzenie funkcji obiektów dydaktycznych, kulturalnych, sportowo – rekreacyjnych oraz świetlic wiejskich .................... 110 5.2.5. Cel operacyjny: Budowanie i upowszechnianie społeczeństwa informacyjnego ................................................................................................ 111 5.2.6. Cel operacyjny: Rozwijanie tożsamości i integracji społeczeństwa ............... 111 5.3. Cel strategiczny III: Innowacyjna i efektywna wielosektorowa gospodarka ………...111 5.3.1. Cel operacyjny: Rozwój i wzrost konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw ................................................................................................ 113 5.3.2. Cel operacyjny: Wsparcie rozwoju usług rolno – spożywczych, handlu i rzemiosła ......................................................................................................