Biologia i ekologia roślin drzewiastych Biologia i ekologia roślin drzewiastych Konferencja naukowa połączona z obchodami Jubileuszu 85-lecia Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku Kórnik–Poznań, 11–15 czerwca 2018 Materiały konferencyjne Redakcja Dominik Tomaszewski Andrzej M. Jagodziński Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań 2018 Redakcja Dominik Tomaszewski, Andrzej M. Jagodziński Projekt okładki i logo Konferencji Radosław Rakowski, Andrzej M. Jagodziński Wydanie materiałów konferencyjnych sfinansowane przez Fundację Zakłady Kórnickie. Copyright © Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk, Kórnik 2018 ISBN 978-83-7986-191-0 Bogucki Wydawnictwo Naukowe ul. Górna Wilda 90, 61-576 Poznań www.bogucki.com.pl e-mail: [email protected] Druk i oprawa: Uni-druk Patronat Jarosław Gowin Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jerzy Duszyński Prezes Polskiej Akademii Nauk Andrzej Konieczny Dyrektor Generalny Lasów Państwowych Komitet Honorowy Tomasz Markiewicz Dariusz Grzybek Dyrektor Prezes Zarządu Regionalnej Dyrekcji Fundacji Zakłady Kórnickie Lasów Państwowych w Poznaniu Jerzy Flisykowski Jan Grabkowski Jerzy Lechnerowski Przewodniczący Zarządu Starosta Poznański Burmistrz Oddziału Wielkopolskiego Miasta i Gminy Kórnik Polskiego Towarzystwa Leśnego Patronat Medialny Komitet Naukowy Przewodniczący: prof. dr hab. Jacek Oleksyn Dyrektor Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku Członkowie: prof. dr hab. Roman Słowiński Prezes Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu prof. dr hab. Tomasz Zawiła-Niedźwiecki Przewodniczący Komitetu Nauk Leśnych i Technologii Drewna PAN prof. dr hab. Małgorzata Mańka Przewodnicząca Rady Naukowej Instytutu Dendrologii PAN w Kórniku Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu prof. dr hab. Konrad Wołowski Dyrektor Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera PAN w Krakowie prof. dr hab. Lech W. Szajdak Dyrektor Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu prof. dr hab. Marek Figlerowicz Dyrektor Instytutu Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu prof. dr hab. Jacek Hilszczański Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa w Sękocinie Starym prof. dr hab. Przemysław Wojtaszek Dziekan Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. dr hab. Piotr Łakomy Dziekan Wydziału Leśnego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu prof. dr hab. Marcin Pietrzykowski Dziekan Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie prof. dr hab. Henryk Żybura Dziekan Wydziału Leśnego Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie prof. dr hab. Tomasz Jasiński Dyrektor Biblioteki Kórnickiej PAN w Kórniku Komitet Organizacyjny Przewodniczący: Andrzej M. Jagodziński Członkowie: Katarzyna Broniewska, Monika Dering, Marcin K. Dyderski, Kamil Gęsikiewicz (sekretariat), Paweł Horodecki (sekretariat), Tomasz Leski, Kinga Nowak, Emilia Pers-Kamczyc, Radosław Rakowski, Ewelina Ratajczak, Karolina Sobierajska, Dominik Tomaszewski, Błażej Wójkiewicz Spis treści Wprowadzenie . 21 Sesja plenarna ........................................... 23 Znaczenie badań naukowych dla rozwoju Lasów Państwowych Andrzej Konieczny . 25 Plant traits and functional diversity: what do they tell us about the function of individuals, communities, and ecosystems? Peter Reich . 38 Woody plants on an oceanic island: seed dispersal syndromes, life forms, life- history and chorology along an altitudinal gradient of the biosphere reserve of El Hierro, Canary Isles (Spain) Angel Romo . 51 Genetic diversity patterns of Eastern Mediterranean conifers Magda Bou Dagher Kharrat, Sonja Siljak Yakovlev, Adam Boratyński . 66 The future of yew (Taxus baccata) in Europe Peter Thomas, Grzegorz Iszkuło . 85 Pursuing the genetics of local adaptation in Scots pine, Pinus sylvestris L. Stephen Cavers . 102 Osiągnięcia naukowe Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk Jacek Oleksyn . 103 Sesja referatowa . 115 egoSELF: An Integrative Biology approach to study the molecular basis of inbreeding depression in Eucalyptus globulus Susana Araújo, Ana R. Guedes, Andreia Amaral, Ehsan Valiollahi, Pedro Fevereiro, Jorge A . Pinto Paiva . 117 Wpływ zagęszczenia i warunków siedliskowych na wzrost cisa pospolitego (Taxus baccata L.) – doświadczenia z programu restytucji cisa w Nadleśnictwie Kaliska Joanna Bloch-Orłowska, Jakub Piechowiak, Andrzej Przewłocki . 118 Porównanie spontanicznej roślinności leśnej na zwałach górnictwa węglowego kamiennego oraz lasów na siedliskach naturalnych Agnieszka Błońska, Edyta Sierka, Agnieszka Kompała-Bąba, Teresa Nowak, Andrzej Pasierbiński, Damian Chmura, Zygmunt Kącki, Gabriela Woźniak . 119 Spis treści Zmienność szerokości słojów rocznych na różnych wysokościach pnia jesionów (Fraxinus excelsior L.) wykazujących symptomy zamierania i ich relacje z warunkami klimatycznymi Longina Chojnacka-Ożga, Wojciech Ożga . 120 Dyspersja genów przez pyłek i nasiona u cisa pospolitego (Taxus baccata L.) Igor J. Chybicki, Jan Suszka, Grzegorz Iszkuło, Andrzej Oleksa . 122 Kórniczana w zbiorach biblioteki Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu Piotr Daszkiewicz . 124 Młode pokolenie inwazyjnych gatunków drzew – reakcje osobnicze i populacyjne na dostępność światła Marcin K. Dyderski, Andrzej M. Jagodziński . 125 Cechy drzew, drzewostanów i siedlisk leśnych wpływające na śmiertelność świerka pospolitego (Picea abies (L.) H.Karst) spowodowaną przez kornika drukarza (Ips typographus (L.)) Anna Gazda, Wojciech Grodzki, Stanisław Miścicki . 127 Asymetria fluktuacyjna liści buka a występowanie hartigiolówki bukowej (Hartigiola annulipes) Marian J. Giertych, Sebastian Pilichowski . 128 Unfolding the role of DNA methylation on xylogenesis modulation in Salix purpurea Carolina Gomes, Mortaza Khodaeiaminjan, Jorge A. Pinto Paiva . 129 Macrolichenes na korze drzew przydrożnych zachodniej Polski Piotr Grochowski . 130 Analiza porównawcza proteomów głównych i bocznych pąków świerka pospolitego w czasie spoczynku Marzenna Guzicka, Tomasz A. Pawłowski, Aleksandra M. Staszak, Roman Rożkowski, Daniel J . Chmura . 132 Wpływ składu gatunkowego drzewostanu na rozwój wierzchnich warstw gleb rekultywowanych gruntów pokopalnianych Paweł Horodecki, Mirosław Nowiński, Andrzej M. Jagodziński . 133 Czy nagozalążkowe to głównie rośliny jednopienne? Związek systemów płciowych z cechami ekologicznymi roślin nagozalążkowych Grzegorz Iszkuło, Peter A. Thomas, Żanna Tyrała-Wierucka, Łukasz Walas . 135 Efektywność rozmnażania generatywnego Betula humilis Schrk. w siedliskach podmokłych i przesuszonych Katarzyna Jadwiszczak, Agnieszka Bona, Stanisław Kłosowski . 136 Zróżnicowanie biomasy nadziemnej drzewostanów głównych gatunków lasotwórczych w Polsce Andrzej M. Jagodziński, Kamil Gęsikiewicz, Paweł Horodecki, Marcin K. Dyderski . 138 12 Spis treści Klimatyczne uwarunkowania fenologii kiełkowania nasion dębu szypułkowego (Quercus robur L.) Szymon Jastrzębowski, Joanna Ukalska . 139 Roztocze glebowe (Acari, Mesostigmata) na płaskowyżu Szczeliniec Wielki – zmiany zgrupowań w czasie Jacek Kamczyc, Emilia Pers-Kamczyc, Maciej Skorupski, Andrzej M. Jagodziński . 143 Wpływ genotypu i wieku topoli oraz warunków glebowych na biomasę grzybni ekstramatrykalnej grzybów mykoryzowych Leszek Karliński . 144 Możliwości poprawy bazy pożytkowej pszczół z wykorzystaniem drzew i krzewów miododajnych Zbigniew Kołtowski . 146 Bogactwo i różnorodność grzybów afylloforoidalnych lasów zagospodarowanych Pomorza Gdańskiego Marta Kras, Monika Jesiołowska, Katarzyna Wszałek-Rożek, Joanna Gołębiewska, Marcin Pietras . 147 Wpływ wybranych lotnych związków na zachowanie mszyc orzechowych podczas żerowania na orzechu włoskim Robert Krzyżanowski, Bogumił Leszczyński . 149 Zasoby martwego drewna w Puszczy Białowieskiej na podstawie aktualnej inwentaryzacji na stałych powierzchniach badawczych Łukasz Kuberski, Rafał Paluch, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak . 150 Przyczyny niskiej udatności roślinności drzewiastej w sąsiedztwie nowych dróg ekspresowych i autostrad – aspekty jakościowe i metodologiczne Grzegorz Kukuła, Wojciech Bobek . 151 Reakcje drzew w warunkach pojedynczego i wieloczynnikowego stresu abiotycznego: podobieństwa i różnice Gabriela Lorenc-Plucińska, Marta Walentynowicz, Alicja Niewiadomska, Agnieszka Szuba . 152 Zamieranie i zasiedlanie przez grzyby makroskopijne czeremchy amerykańskiej (Prunus serotina Ehrh.) zwalczanej mechanicznie w Kampinoskim Parku Narodowym Katarzyna Marciszewska, Anna Otręba, Andrzej Szczepkowski, Rafał Wojtan, Piotr Zaniewski, Wojciech Ciurzycki . 154 Wpływ Cameraria ohridella na aktywność kambium i różnicowanie wtórnych tkanek przewodzących u Aesculus hippocastanum Elżbieta Myśkow, Katarzyna Sokołowska, Aleksandra Słupianek, Vladimir Gryc . 156 Mapowanie interglacjalnej migracji drzew na obszarze Polski w oparciu o dane palinologiczne Dorota Nalepka, Mirosława Kupryjanowicz, Irena A. Pidek, Zofia Balwierz, Krzysztof Bińka, Magdalena Fiłoc, Wojciech Granoszewski, Piotr Kołaczek, Aleksandra Majecka, Małgorzata Malkiewicz, Małgorzata Nita, Bożena Noryśkiewicz, Adam Walanus, Hanna Winter . 158 13 Spis treści Występowanie i kondycja drzew z rodzaju Ulmus w Krainie Mazursko-Podlaskiej Anna Napierała-Filipiak, Maciej Filipiak . 159 Wpływ czynników środowiskowych na wzrost upraw i młodników jodły pospolitej (Abies alba Mill.) wprowadzanej w ramach restytucji gatunku w Nadleśnictwie Zdroje Michał Nicałek, Władysław Barzdajn . 161 Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin,Krzysztof Stereńczak . 162 Analiza proteomiczna indukcji spoczynku wtórnego w nasionach róży dzikiej Rosa canina L. Tomasz A.