F.H.U. SALMOPEM PRZEMYSŁAW DĄBROWSKI geologia inżynierska geotechnika hydrogeologia ul. Nowa 7 tel. 285-75-08 63-020 Zaniemyśl kom. 0501 314-345 NIP 972-041-30-77 e-mail: [email protected] PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ Zaniemyśl, maj 2004 r. F.H.U. SALMOPEM PRZEMYSŁAW DĄBROWSKI geologia inżynierska geotechnika hydrogeologia ul. Nowa 7 tel. 285-75-08 63-020 Zaniemyśl kom. 0501 314-345 NIP 972-041-30-77 e-mail: [email protected] TYTUŁ OPRACOWANIA: PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ ZLECENIODAWCA: URZĄD GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ ul. Poznańska 14 63 - 040 NOWE MIASTO N/WARTĄ WYKONAWCA: F.H.U. “ SALMOPEM “ mgr Przemysław Dąbrowski ul. Nowa 7 63 - 020 Zaniemyśl właściciel AUTORZY OPRACOWANIA: mgr Przemysław Dąbrowski mgr Justyna Dąbrowska Zaniemyśl, kwiecień 2004 r. 2 F.H.U. „ SALMOPEM ” PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ SPIS TREŚCI I. WSTĘP 8 1.1. Podstawa prawna opracowania 8 1.2. Przedmiot i zakres opracowania 8 1.3. Cel i potrzeba opracowania 8 1.4. Terminologia 10 1.4.1. Terminologia z zakresu ochrony środowiska 10 1.4.2. Terminologia z zakresu gospodarki wodociągowo- kanalizacyjnej 12 II. CHARAKTERYSTYKA GMINY 15 1.5. Dane administracyjne 15 1.6. Położenie geograficzne 16 1.7. Warunki klimatyczne 16 1.8. Formy użytkowania terenu 17 1.9. Infrastruktura 18 2.5.1 Szlaki komunikacyjne 18 2.5.2. Gospodarka wodno – ściekowa 21 2.5.3. Gospodarka odpadami 23 2.5.4. Rurociągi 23 2.5.5. Podmioty gospodarcze 24 1.10. Dobra kultury 25 II. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W GMINIE NOWE MIASTO N/WARTĄ 27 2.1. Geomorfologia 27 2.2. Budowa geologiczna 27 2.2.1. Kopaliny 28 2.3. Warunki hydrogeologiczne 29 2.3.1. Główne zbiorniki wodonośne 30 2.3.2. Charakterystyka poziomów wodonośnych 30 2.3.3. Zasoby wód podziemnych 31 2.4. Hydrografia 32 2.4.1. Sieć rzeczna 32 2.4.2. Zbiorniki wodne 33 2.5. Gleby 33 2.6. Przyroda ożywiona 34 2.6.1. Charakterystyka szaty roślinnej 35 2.6.1.1. Lasy 35 2.6.1.2. Zieleń urządzona 36 2.6.1.3. Formy ochrony przyrody 37 2.6.1.4. Sieć EKONET 38 2.6.2. Charakterystyka świata zwierząt 40 2.7. Bilans zasobów i walorów przyrodniczych gminy 40 ___________________________________________________________________ SPIS TREŚCI 3 F.H.U. „ SALMOPEM ” PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ IV. STAN ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO – ZAGROŻENIA I TENDENCJE PRZEOBRAŻEŃ 42 4.1. Rzeźba terenu i przypowierzchniowa część skorupy ziemskiej 43 4.2. Wody podziemne 43 4.2.1. Jakość wód podziemnych 43 4.3. Wody powierzchniowe 45 4.3.1. Stan czystości wód płynących 45 4.3.2. Zagrożenie powodziowe 48 4.4. Zagrożenia dla wód podziemnych i powierzchniowych 50 4.5. Gleby 54 4.5.1. Degradacja naturalna i rolnicza 54 4.5.2. Degradacja chemiczna 55 4.5.3. Ocena zagrożeń 58 4.6. Przyczyny i formy zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego 59 4.6.1. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery 59 4.6.2. Ocena jakości powietrza atmosferycznego 64 4.6.3. Ocena zagrożeń 66 4.7. Zagrożenie środowiska spowodowane hałasem 67 4.7.1. Hałas komunikacyjny 67 4.7.2. Hałas lotniczy 67 4.7.3. Hałas przemysłowy 68 4.8. Przyroda ożywiona 68 4.8.1. Szata roślinna 68 4.8.2. Lasy 69 4.8.3. Świat zwierzęcy 70 4.9. Walory krajobrazowe 71 4.10. Zestawienie danych o stanie przeobrażeń środowiska przyrodniczego 72 V. ŹRÓDŁA DEGRADACJI ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 74 5.1. Przekształcenie rzeźby terenu i przypowierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej 74 5.2. Wody podziemne 74 5.2.1. Ujęcia wód podziemnych 74 5.3. Wody powierzchniowe 76 5.3.1. Miejsca zrzutu ścieków 76 5.4. Urządzenia wodne 78 5.5. Przyczyny degradacji gleb 78 5.6. Źródła emisji zanieczyszczeń do atmosfery 79 5.7. Źródła zagrożenia hałasem 80 5.8. Źródła promieniowania elektromagnetycznego 80 5.9. Zmiany w przyrodzie ożywionej 82 5.10. Nadzwyczajne zagrożenia środowiska 83 VI. ANALIZA SWOT 85 ___________________________________________________________________ SPIS TREŚCI 4 F.H.U. „ SALMOPEM ” PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ VII. POLITYKA I HARMONOGRAM DZIAŁAŃ PROEKOLOGICZNYCH 91 7.1. Polityka ochrony środowiska do 2014 roku 91 7.2. Cele, kierunki, priorytety gminnego programu ochrony środowiska 92 7.3. Racjonalne użytkowanie surowców 93 7.3.1. Ograniczenie wodochłonności produkcji 93 7.3.2. Ograniczenie materiałochłonności produkcji 94 7.3.3. Ograniczenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych 95 7.4. Ochrona wód 96 7.4.1. Ochrona jakości wód podziemnych i powierzchniowych 96 7.4.2. Ochrona i gospodarowanie zasobami wodnymi zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju 98 7.4.3. Ochrona przeciwpowodziowa 99 7.5. Ochrona gleb i przypowierzchniowej warstwy skorupy ziemskiej 101 7.5.1. Przeciwdziałanie degradacji gleb w wyniku intensywnej gospodarki rolniczej 101 7.5.2. Racjonalizacja wydobycia i ochrona zasobów kopalin 102 7.6. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami 103 7.6.1. Ograniczenie emisji w sektorze mieszkaniowym 103 7.6.2. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych 104 7.6.3. Propagowanie wprowadzenia nowych, niskoemisyjnych technologii w zakładach produkcyjnych 104 7.7. Ochrona przed hałasem 106 7.7.1. Ochrona przed hałasem komunikacyjnym 107 7.7.2. Zapobieganie powstawaniu nowych źródeł hałasu oraz minimalizowanie hałasu z obiektów istniejących 107 7.8. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi 109 7.8.1. Inwentaryzacja i kontrola istniejących źródeł promieniowania elektromagnetycznego 110 7.8.2. Bezkonfliktowa lokalizacja nowych źródeł promieniowania elektromagnetycznego 110 7.9. Gospodarka odpadami 111 7.10. Ochrona zasobów przyrodniczych 111 7.10.1. Ochrona cennych ekosystemów – rozwój systemu obszarów chronionych 111 7.10.2. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt 112 7.10.3. Ochrona oraz zwiększenie areału lasów 113 7.10.4. Edukacja ekologiczna społeczeństwa 114 7.11. Strategia realizacji przyjętych celów 115 7.11.1. Kryteria wyboru priorytetów 116 7.11.2. Priorytety ekologiczne i harmonogramy realizacyjne zadań ekologicznych 117 Krótkoterminowy harmonogram realizacyjny na lata 2004 – 2007 118 Długoterminowy harmonogram realizacyjny na lata 2008 – 2014 124 ___________________________________________________________________ SPIS TREŚCI 5 F.H.U. „ SALMOPEM ” PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ VIII. SYSTEM EDUKACJI I INFORMACJI EKOLOGICZNEJ 130 8.1. Cel i potrzeba edukacji ekologicznej społeczeństwa gminy 130 8.2. Odpowiedzialność za edukację ekologiczną 131 8.2.1. Zasady współpracy z Powiatowym Centrum Edukacji Ekologicznej (PCEE) 131 8.3. Sposoby prowadzenia akcji i edukacji ekologicznej w gminie 132 8.4. Społeczne kampanie informacyjne 136 8.4.1. Media w kampanii informacyjnej 136 8.4.1.1. Prasa lokalna 137 8.4.1.2. Lokalne rozgłośnie radiowe 137 8.4.1.3. Internet 138 8.4.1.4. Lokalna stacja telewizyjna 139 8.5. Okresowe kampanie informacyjne 139 8.5.1. Akcja ulotkowa 139 8.5.2. Festyny 140 8.5.3. Rajdy i wycieczki 140 8.5.4. Powiatowa debata 141 IX. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA 142 9.1. Założenia systemu finansowania programów i inwestycji 142 9.1.1. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 143 9.1.1.1. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 143 9.1.2. Wsparcie finansowe dla krajów członkowskich UE 144 9.1.2.1. Fundusz Spójności 145 9.1.2.2. Fundusze strukturalne 146 9.1.3. EkoFundusz 146 9.1.4. Bank Ochrony Środowiska 148 9.1.5. Obligacje komunalne 153 9.2. Zarządzanie Programem Ochrony Środowiska 153 9.2.1. Zasady realizacji Programu 153 9.2.2. Instrumenty zarządzania 155 9.2.2.1. Instrumenty prawne 155 9.2.2.2. Instrumenty finansowe 155 9.2.2.3. Instrumenty społeczne 156 9.2.2.4. Instrumenty strukturalne 157 9.3. Monitoring Programu Ochrony Środowiska 158 9.3.1. Monitoring stanu środowiska 158 9.3.2. Monitoring Programu 158 9.3.2.1. Monitoring założonych efektów ekologicznych 159 9.3.3. Monitoring odczuć społecznych 162 9.4. Struktura zarządzania Programem 162 9.5. Sprawozdawczość z realizacji Programu 163 X. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM 165 ___________________________________________________________________ SPIS TREŚCI 6 F.H.U. „ SALMOPEM ” PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ XI. BIBLIOGRAFIA 167 11.1. Akty prawne 167 11.2. Materiały źródłowe 169 XII. ZAŁACZNIKI GRAFICZNE 172 ___________________________________________________________________ SPIS TREŚCI 7 F.H.U. „ SALMOPEM ” ____ PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ I. WSTĘP 1.1. Podstaw prawna opracowania Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo Ochrony Środowiska ( Dz. U. Nr 62/2001 poz. 627 ), na samorządy wszystkich szczebli został nałożony obowiązek sporządzenia Programów Ochrony Środowiska. Obowiązek ten był podstawą do opracowania Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Nowe Miasto n/Wartą. Rada gminy winna uchwalić gminny Program Ochrony Środowiska do 30.06.2004 r. Formalną podstawę do rozpoczęcia prac nad Programem Ochrony Środowiska dla Gminy Nowe Miasto n/Wartą stała się umowa zawarta między Wójtem Gminy Nowe Miasto n/Wartą p. Aleksandrem Podemskim z siedzibą w Nowym Mieście n/Wartą, ul. Poznańska 14 a F.H.U. „ SALMOPEM ” z siedzibą w Zaniemyślu, ul. Nowa 7. 1.2. Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla Gminy Nowe Miasto n/Wartą w województwie wielkopolskim, powiat Środa Wlkp. Opracowanie obejmuje swym zakresem wszystkie aspekty ochrony środowiska dotyczące gminy Nowe Miasto n/Wartą. Przeanalizowany zostanie aktualny stan środowiska przyrodniczego, zmiany wynikające z naturalnych i antropogenicznych przemian, sposoby zapobiegania negatywnym wpływom na środowisko przyrodnicze. Efektem tego opracowania będą strategie wdrożeniowe i realizacyjne ochrony środowiska na terenie gminy. 1.3. Cel i potrzeba opracowania Konieczność ochrony środowiska lokalnego, w którym żyjemy i z którym związani jesteśmy kulturowo, społecznie i gospodarczo jest przesłanką tego opracowania. _____________________________________________________________ I. WSTĘP 8 F.H.U. „ SALMOPEM ” ____ PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY NOWE MIASTO N/WARTĄ Ochrona środowiska przyrodniczego jest jedną z podstaw zachowania równowagi przyrodniczej .