STRATEGIJA RAZVOJA OPŠTINE DRVAR ZA PERIOD 2021 – 2027.GODINA Decembar, 2020. god. Strategija razvoja opštine Drvar 2021-2027 SADRŽAJ I UVOD ............................................................................................................................................... 3 Svrha i značaj strateškog dokumenta .................................................................................. 3 Regulatorni okvir ................................................................................................................ 3 Proces izrade i konsultacija ................................................................................................. 4 Usklađenost sa ostalim strateškim dokumentima ............................................................... 5 II STRATEŠKA PLATFORMA ................................................................................................................ 7 SITUACIONA ANALIZA I PROJEKCIJE ................................................................................................... 7 Geografski položaj i prirodne karakteristike ....................................................................... 7 Demografske karakteristike i kretanja ............................................................................... 10 Pregled stanja u lokalnoj ekonomiji .................................................................................. 14 Pregled stanja i kretanje na tržištu rada ............................................................................ 25 Pregled stanja i kretanja u oblasti društvenog razvoja ....................................................... 27 Pregled stanja u oblasti javne infrastrukture i usluga ........................................................ 40 Zaštita okoline uključujući smanjenje rizika od nesreća ..................................................... 45 Stanje prostorno-planske dokumentacije .......................................................................... 53 Analiza budžeta i projekcije sredstava za finansiranje realizacije Strategije razvoja ........... 54 SWOT ANALIZA I STRATEŠKO FOKUSIRANJE ..................................................................................... 62 VIZIJA RAZVOJA I STRATEŠKI CILJEVI SA INDIKATORIMA ................................................................... 66 III PRIORITETI I MJERE SA INDIKATORIMA ........................................................................................ 69 IV STRATEŠKI PROJEKTI .................................................................................................................... 75 V INDIKATIVNI FINANSIJSKI OKVIR ................................................................................................... 81 VI SAŽETI PREGLED STRATEŠKOG PLANA RAZVOJA OPŠTINE DRVAR 2020-2027............................... 82 VII OKVIR ZA PROVOĐENJE, PRAĆENJE, IZVJEŠTAVANJE I EVALUACIJU STRATEŠKOG DOKUMENTA... 90 Prilog strateškog dokumenta ........................................................................................................... 94 2 Strategija razvoja opštine Drvar 2021-2027 I UVOD 1.1 Svrha i značaj strateškog dokumenta Strategija razvoja opštine Drvar za period 2021-2027. godine (u daljem tekstu: Strategija razvoja) predstavlja strateški dokument kojim se definišu javne politike i usmjerava razvoj opštine Drvar. Strategija razvoja sadrži utvrđene prioritete razvoja i predstavlja putokaz za sveukupni razvoj opštine, uzimajući u obzir: ekonomski, društveni, prostorni razvoj i razvoj okoline. Strategija je ključni strateško-planski dokument Opštine Drvar i služiće kao osnova planskog usmjerenja, a ujedno je usklađena sa strategijom Kantona 10, strategijom Federacije BiH, te planskim periodom na nivou Europske Unije, odnosno sa obavezama proizašlim iz procesa evropskih integracija, te ciljevima održivog razvoja Ujedinjenih naroda (SDGs). Sve ovo stvara pretpostavku za apliciranje i korištenje sredstava Europske Unije. Strategija predstavlјa osnov za izradu detalјnih planova i programa opštine Drvar, organizacija, institucija i biznisa koji djeluju na području opštine u narednom sedmogodišnjem periodu. Strategija razvoja opštine Drvar za period 2021-2027. godine u potpunosti je izrađena u skladu sa Zakonom o razvojnom planiranju i upravljanju razvojem u Federaciji BiH („Službene novine Federacije BiH“, broj 32/17) kao i Uredbom o izradi strateških dokumenata u Federaciji BiH („Službene novine Federacije BiH“ broj 74/19). Prilikom izrade Strategije razvoja, polazna tačka su bili nalazi evaluacije predhodnog strateškog plana opštine za period 2016-2020. godine. Definisanjem vizije razvoja da Drvar postane mjesto u kome žive sretni i zadovoljni ljudi u ekonomski povoljnoj, sigurnoj i ekološki zdravoj sredini, izraženo je opredjeljenje da opština postane moderna zajednica na principima održive privrede i društvenog razvoja. Ostvarenje razvojne vizije realizovaće se kroz kroz 3 strateška cilja, razrađena u 11 prioriteta i 23 mjere. Pripremljen je indikativni budžet za realizaciju Strategije razvoja, kao i indikatori za mjerenje stepena njenog ostvarenja. U sektoru ekonomskog razvoja, razvoj se temelji na razvoju MSP i podršci razvoju preduzetničke infrastrukture, unapređenje konkurentnosti poljoprivrede kao i podsticajima održivog ruralnog, kulturno istorijskog, manifestacijskog i avanturističko turizma. U sektoru društvenog razvoja, Strategija se fokusira na unapređenje vaspitno-obrazovnog sistema, sistema zdravstvene i socijalne zaštite te jačanje civilnog društva. U oblasti održivog upravljanja okolinom, Strategija se fokusira na razvoj savremene komunalne infrastrukture i održivo korištenje obnovljivih izvora energije. 1.2. Regulatorni okvir U Federacije BiH je 2017. godine donesen Zakon o razvojnom planiranju i upravljanju razvojem u Federaciji BiH („Službene novine Federacije BiH“ broj 32/17) kao temeljni normativni akt kojim je definisana svrha sistema kroz „transparentno i usaglašeno razvojno planiranje i upravljanje razvojem u Federaciji, kantonima i jedinicama lokalne samouprave”, kao i „koordinacija i integracija strateških dokumenata i javnih i drugih finansijskih resursa radi realizacije utvrđenih razvojnih prioriteta”. 3 Strategija razvoja opštine Drvar 2021-2027 Zakonom su, pored ciljeva, utvrđeni i osnovni principi razvojnog planiranja i upravljanja razvojem, definisane su vrste strateških dokumenata, kao i tijela odgovorna za razvojno planiranje i upravljanje razvojem. Zakonom je utvrđen i proces razvojnog planiranja i upravljanja razvojem u FBiH, kao i postupci programiranja, monitoringa, evaluacije i izvještavanja o implementaciji strateških dokumenata, te finansiranja njihove implementacije. Zakon propisuje i dokumente koji se donose u postupku implementacije strateških dokumenata. Godine 2019. doneseni su i podzakonski akti koji pobliže uređuju pitanja izrade i evaluacije strateških dokumenata, te trogodišnjeg i godišnjeg planiranja i to: - Uredba o evaluaciji strateških dokumenata u Federaciji BiH, - Uredba o izradi strateških dokumenata u Federaciji BiH, - Uredba o trogodišnjem i godišnjem planiranju rada, monitoringu i izvještavanju u Federaciji Bosne i Hercegovine.1 Proces izrade Strategije razvoja opštine Drvar za period 2021.-2027. godine usklađen je sa propisanim odredbama u okviru ovog regulatornog okvira. 1.3. Proces izrade i konsultacija Proces izrade Strategije razvoja Kantona 10 za period 2021-2027. godine započeo je u mjesecu januaru 2020. godine donošenjem Odluke o pristupanju izrade Strategije razvoja Hercegbosanske županije za razdoblje 2021-2027. godine.2 Opština Drvar, kao jedinica lokalne samouprave unutar Kantona 10, proces izrade Strategije razvoja opštine Drvar za period 2021-2027. godine započela je donošenjem Odluke o izradi Strategije razvoja opštine Drvar za period 2021-2027. godine od 16.03.2020. godine, u skladu sa Zakonom o razvojnom planiranju i upravljanju razvojem u Federaciji BiH („Službene novine Federacije BiH“, broj: 32/17) i Uredbe o izradi strateških dokumenata u Federaciji Bosne i Hercegovine („Službene novine Federacije BiH“, broj: 74/19). Opštinski načenik je rješenjem imenovao članove Opštinski razvojni tim (ORT) od 15 relevantnih osoba koji su radili na izradi Strategije razvoja, uz maksimalno uključivanje i svih drugih aktera života u lokalnoj zajednici. Sam postupak izrade ovog strateškog dokumenta proveden je u skladu sa Uredbom o izradi strateških dokumenta Federacije Bosne i Hercegovine. U procesu izrade i konsultacija, pored redovnih sastanaka ORT-a, održane su 3 (tri) radionice za izradu Strategije na kojima su sumirane aktivnosti na izradi Strategije razvoja i definisani naredni koraci potrebni za izradu iste. Tokom sastanaka i radionica ORT je revidirao i doradio postojeću socio-ekonomsku analizu iz Strategije razvoja opštine Drvar za period 2016-2020. godine, a potom izradio Stratešku platformu opštine Drvar za period 2021-2027. godine koja je potom puštena u javnu raspravu, odnosno proces javnih konsultacija. Nakon toga, ORT je izradio i verifikovao Nacrt Strategije razvoja opštine Drvar za period 2021-2027. godine. Proces izrade Strategije, zbog pandemije izazvane virusom COVID-19, je bio otežan, te je određeni obim konsultacija i sastanaka sa učesnicima održavan putem elektronskih sredstava komunikacije. Javne konsultacije Nacrta Strategije razvoja opštine Drvar za period 2021-2027. godine, koje su uključile širi krug zainteresovanih aktera, realizovane su tokom mjeseca novembar/decembar 2020. godine. 1 Sve uredbe objavljene su u Službenim novinama Federacije