HANDREIKING COALITIE BESPREKINGEN 2019-2023 INLEIDING Voor u ligt een beschrijving van de belangrijkste vraagstukken voor de provincie Flevoland in de komende jaren. Het document is bedoeld als een inhoudelijke handreiking voor de coalitieonderhandelingen voor de bestuursperiode 2019-2023. 2 De ambtelijke organisatie heeft deze handreiking in opdracht van de commissaris van de Koning, Leen Verbeek, opgesteld. Dit document bevat suggesties voor onderwerpen die bij de besprekingen over de ambities voor de komende jaren aan bod zouden kunnen komen. Bij een aantal thema’s is een verwijzing (linkje) opgenomen naar achtergrondinformatie. Aanvullende informatie over de verschillende beleidsvelden vindt u op onze website https://www.flevoland.nl/wat-doen-we. Het document sluit aan bij ‘Vensters op Flevoland’, dat in mei 2018 aan alle deelnemende partijen is aangeboden als inspiratie voor het opstellen van de verkiezingsprogramma’s. https://www.flevoland.nl/wie-zijn-we/over-flevoland/vensters-op-flevoland Duidelijk is dat het onze provincie niet ontbreekt aan opgaven en uitdagingen. Er ligt genoeg waarmee we aan de slag kunnen, waarin we echt iets kunnen betekenen voor dit gebied. De regionale vraag- stukken waar de provincie voor staat zijn vaak complex. Veel van deze uitdagingen zullen we samen met partners binnen en buiten de provincie dienen op te pakken. Steeds meer blijkt ook dat er grote raakvlakken bestaan tussen beleidsvelden die voorheen vaak sectoraal zijn benaderd. Maar duidelijk is wel dat we keuzes zullen moeten maken. We hebben nu eenmaal niet voldoende mensen en financiële middelen om alle vraagstukken in de komende vier jaar voluit op te pakken. Het is aan u, de politiek, om deze keuzes te maken en richting te geven. Welke ambities vindt u het belang- rijkst?, waar legt u de prioriteit, waar wilt u accenten leggen? Wij hopen dat deze ‘Handreiking’ u hiervoor voldoende informatie biedt en u helpt om een stevige basis te leggen voor een succesvolle nieuwe bestuursperiode. Als u vragen heeft over de inhoud van de tekst of nadere informatie wenst over de beleidsthema’s dan kunt u zich richten tot: Rob Hezemans (0320-265487; [email protected]) of Enno Strating (0320-265279; [email protected]). Leen Verbeek, Tjeerd van der Wal, Commissaris van de Koning Provinciesecretaris 3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING 2 RUIMTELIJKE ONTWIKKELING 5 ECONOMIE: INVESTEREN IN EEN STERK ECONOMISCH KLIMAAT 10 MOBILITEIT 15 ENERGIE, MILIEU EN KLIMAAT 21 AANTREKKELIJK FLEVOLAND, KRACHTIGE SAMENLEVING 24 LANDELIJK GEBIED 28 BESTUUR, EUROPA, FINANCIËN EN ORGANISATIE 34 4 RUIMTELIJKE ONTWIKKELING 5 Omgevingsvisie FlevolandStraks Samen Maken We Flevoland Provinciale Staten hebben op 8 november 2018 de Omgevingsvisie FlevolandStraks vastgesteld. Deze visie bevat zeven (strategische) opgaven van regionaal belang die richting geven voor de provinciale inzet tot 2030 en verder. Voor de korte termijn wordt deze richting geconcreti- seerd in uitwerkingsagenda’s, waarvan begin 2019 de eerste is verschenen. De keuzes voor de middellange termijn en de inhoud van de uitwerkingsagenda deel 2, die in de tweede helft van 2019 zal worden opgesteld, worden in de nieuwe coalitieperiode bepaald. De opgaven ‘Het Verhaal van Flevoland’ en ‘Ruimte voor Initiatief’ hebben betrekking op een nieuwe manier van werken. Ruimte voor Initiatief vraagt om niet ‘nee-tenzij’, maar ‘ja, mits’ te zeggen als kansen en initiatieven zich voordoen, om samen te werken als één over- heid en om te investeren in netwerken. Het ‘Verhaal van Flevoland’ gaat over het water- bouwkundig ontwerp en de diversiteit van de drie polders en over de jonge geschiedenis van Flevoland. 6 Uitwerkingsagenda Samen Maken We Flevoland deel 2 Deze vraagstukken zijn rechtstreeks verbonden met Ontwikkelingen landelijk gebied Met de Uitwerkingsagenda Samen Maken we Flevoland de opgaven uit de Omgevingsvisie FlevolandStraks en Verdergaande verstedelijking betekent dat de druk deel I is een eerste stap gezet voor de concretisering de coalitieakkoorden van de gemeenten en het water- op het landelijk gebied toeneemt, terwijl ook van van de Omgevingsvisie. De eerste uitwerkingsagenda schap. Vanuit verschillende gemeenten ligt er de het platteland veel wordt gevraagd. Hoge eisen aan is een integraal overzicht en biedt inzicht in de dwars- vraag om dit traject voort te zetten en samen met de voedselproductie, de kansen voor de landbouw als verbanden tussen de opgaven. In de nieuwe bestuurs- provincie een strategische agenda voor de lange ter- leverancier van grondstoffen en energie, als ver- periode zal dit verder worden uitgewerkt. Daarbij is de mijn op te stellen. werker van reststromen leiden tot grote verande- vraag welke accenten binnen de opgaven worden ringen in de landbouw. Daarnaast stellen internatio- gelegd; wat prioriteit heeft voor de korte termijn en Aanvullende informatie: nale wet- en regelgeving eisen aan natuurontwikke- wat op de (middel)lange termijn kan worden opgepakt. Omgevingsvisie FlevolandStraks ling en -behoud. Ook hier is het van groot belang Ook is de vraag hoe de samenhang en samenwerking https://www.omgevingsvisieflevoland.nl/ zorgvuldig om te gaan met de ruimte. tussen de opgaven wordt geborgd. Ruimtelijke ontwikkelingen Provinciale keuzes geven vorm aan maatschappij Samenwerkingsagenda’s en landschap De tweede helft van 2018 hebben Gedeputeerde Met de Omgevingsvisie FlevolandStraks is Vanuit de Omgevingswet is de provincie verplicht Staten ontmoetingen gehad met de colleges van de geschetst welke opgaven tot 2030 een grote impact heldere kaders te stellen voor al deze ontwikkelingen gemeenten en het waterschap. Deze ontmoetingen zullen hebben op onze provincie. Veel van deze en scherp te definiëren wat van provinciaal belang stonden in het teken van integraal en opgavegericht opgaven krijgen ook ruimtelijk hun beslag. Dit geldt is. Alleen dan kunnen provinciale keuzes goed door- werken en regionale samenwerking. Het bleek dat in elk geval voor Duurzame Energie, Circulaire Eco- werken in gemeentelijk beleid. Tegelijk is Flevoland gemeenten, waterschap en provincie elkaar nog meer nomie, Landbouw Meerdere Smaken en Regionale ingesteld op meedenken met medeoverheden en kunnen versterken bij de volgende strategische vraag- Kracht. Deze opgaven kunnen elkaar onderling inspringen op kansen. De Omgevingsvisie staat voor stukken voor de middellange termijn: beconcurreren op ruimteclaims. Daar komt nog bij een flexibele overheid. Een flexibele overheid kan dat ook van Flevoland een bijdrage wordt gevraagd op gespannen voet staan met een betrouwbare over- • Samen optrekken in strategische netwerken aan het realiseren van woningen om te kunnen vol- heid. Rond de invoering van de Omgevingswet zullen • Vitaal en leefbaar landelijk gebied doen aan de grote vraag naar woningen binnen de we hiermee op een goede manier moeten omgaan, • Met elkaar kansen verzilveren -Floriade Metropoolregio Amsterdam. Dit leidt tot aanvullende mede door een goed samenspel tussen PS en GS. • Sociale maatschappelijke kracht eisen aan bereikbaarheid, werkgelegenheid, natuur- • Recreatieve kracht van de regio compensatie en de leefomgeving. Ook de klimaat- • Duurzame regio opgave, waaronder de energie- en grondstoffentran- • Veranderend klimaat en bodemdaling sitie, vertaalt zich deels in verstedelijkingsvragen. 7 Samenwerking voor verdere ontwikkeling Rijksvastgoedbedrijf Als Flevoland zijn we nog niet klaar met de ontwikke- lingsopgaven. Zoals de Markerwadden nog niet af zijn, De provincie en het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) zo is ook Almere nog volop in ontwikkeling, staan werken samen in alle lopende zaken waarbij Lelystad Airport en Flevokust Haven aan het begin rijksgronden betrokken zijn. Op deze manier van hun groei en moet de maritieme servicehaven wordt maatschappelijke meerwaarde gecreëerd nog worden gerealiseerd. Het Flevolands palet wordt met publiek vastgoed bij de gebiedsontwikkeling. steeds rijker, maar is nog niet compleet. De IJmeer- Vaak zorgen combinaties van vastgoed (gebouwen, verbinding, een hoogwaardige OV-verbinding naar gronden, infrastructuur en water) en beleids- het Noorden, verdere benutting van de kansen van doelen voor die meerwaarde. Denk aan agrarische Lelystad als logistiek knooppunt, de profilering van structuurversterking, bodemvitaliteit en bodem- Noordelijk Flevoland als topregio voor voedsel- daling, de havens, Amsterdam Lelystad Airport, productie en maritieme excellentie; het zijn ontwikke- Nieuwe Natuur, Oosterwold, windenergie en de lingen die Flevoland internationaal kunnen profileren kantoren, rechtbank en penitentiaire instellingen en een krachtiger partner kunnen maken in de MRA. in Lelystad. Tegelijk vergt het vaak inzet van schaarse rijks- middelen, waarop ook anderen een beroep willen Voor de gebiedsontwikkeling in Flevoland speelt doen. Daarom hebben we wel de medewerking nodig de inzet van rijksvastgoed een cruciale rol bij het van het rijk en van omliggende regio’s. Verwijzen realiseren van de maatschappelijke opgave. naar bestaande afspraken (zoals in RRAAM) is onvol- Het verkrijgen van rijksgrond (huur, pacht, koop) doende gebleken. Nodig is een helder en vooral aan- vraagt om intensievere (interdepartementale en sprekend verhaal, dat is geworteld in het heden en decentrale) samenwerking en meer expertise om gaat over een inspirerende toekomstige bijdrage van zo meer voortgang te krijgen bij de uitvoering. Flevoland aan de regionale en nationale prioriteiten. Op basis van integrale voortgangsrapportages agendeert de provincie onze dossiers bij het Rijk. Zo