Folder dofinansowany ze środków Urzędu Miasta w Skarszewach w ramach programu: „Chrońmy naszą tradycję” Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Skarszewach Miejsca Pamięci ul.Kościerska 11a, 83-250 Skarszewy, e-mail: [email protected] http://psouu-skarszewy.pl Przekaż nam 1% podatku - KRS 0000307870 w gminie Skarszewy Mapa Gminy Skarszewy Nowy Wiec Boże Pole Królewskie Mirowo Kamierowskie Piece Szczodrowo Godziszewo Kamierowo Demlin Wolny Dwór Junkrowy Bolesławowo Na terenie gminy Skarszewy podobnie jak w innych regionach kraju Obozin znajdują się liczne mogiły z czasów II wojny światowej. Więckowy Idąc ich szlakiem możemy cofnąć się do tamtych czasów odnajdując Malary znaki ludzkiego cierpienia, sprzeciwu czy heroicznej walki z najeźdźcą. Czarnocin Szlaki te znaczą dziś porośnięte mchem mogiły, omszałe krzyże i pomniki. Jaroszewy Bączek Pogódki Pamięć o poległych na naszej ziemi jest ciągle żywa w opowieściach, sercach rodzin i przyjaciół. Aby ślady tamtych tragicznych wydarzeń nie Koźmin zostały zatarte chrońmy te miejsca, jako dziejowe dziedzictwo narodu. Pamiętamy o zwyczajnych ludziach, mieszkańcach Skarszew i okolicznych wsi, którzy oddali swoje życie za wolność naszej ojczyzny. Wykaz miejsc pamięci na terenie gminy Skarszewy: Niech te miejsca pamięci nie będą przez nas zapomniane … Skarszewy -mogiła zbiorowa - las nad J. Borówno w kierunku Starogardu Gd. Skarszewy -mogiła zbiorowa- las probowski w kierunku Kościerzyny Skarszewy - pomnik - skrzyżowanie ulic Sikorskiego i Młyńskiej Skarszewy - płyta upamiętniająca - skrzyżowanie ulic Kościuszki i Rzecznej Skarszewy - pomnik - skrzyżowanie ulic Dworcowej i Młyńskiej Skarszewy - tablica - ulica Dworcowa budynek PSP Pogódki -cmentarz Pogódki - mogiła - las w kierunku Kobyla Jaroszewy - pomnik z tablicą - las Nowy Wiec - cmentarz Bożepole Królewskie - mogiła[w szczerym polu] Więckowy - mogiła zbiorowa - droga wojewódzka nr 224 w kierunku Więckowy 2 Czarnocin - pomnik - las na trasie Czarnocin - Bączek 11 Lokalizacja - ul. Dworcowa budynek PSP w Skarszewach Rodzaj obiektu - tablica Lokalizacja - położony w lesie nad j. Borówno Wielkie w kierunku Starogardu Gd. Treść napisu: Rodzaj obiektu - mogiła zbiorowa „Tu pracowali i zginęli z rąk hitlerowców w II wojnie światowej nauczyciele Leonard Chyliński Treść napisu: i Maksymilian Jeszke” „Grób masowy Nr 1 Część i pamięć bohaterom zamordowanym przez hitlerowskich najeźdźców w 1939 roku” Lokalizacja - obiekt w lesie na trasie Czarnocin Bączek Lokalizacja - położony w lesie probowskim w kierunku Kościerzyny Rodzaj obiektu - pomnik Rodzaj obiektu - mogiła zbiorowa ( pochowanych 200 osób) Treść napisu: Treść napisu: „Zginęli z rąk hitlerowców w 1939 roku” 10 „Grób masowy Nr 3 Część i pamięć bohaterom zamordowanym w 1939 roku” 3 Lokalizacja - Bożepole [w szczerym polu] Lokalizacja - skrzyżowanie ul. Sikorskiego i Młyńskiej Rodzaj obiektu - mogiła Rodzaj obiektu - pomnik z tablicą pamiątkową Treść napisu: Treść napisu: „Witold Budziewicz strażnik graniczny, urodzony 25.09.1902 „Cześć pamięci poległym bohaterom miasta Skarszew i okolic od 1939 - 1945” zgonął - 20.07.1939. Zginął w Bożympolu na granicy państwa polskiego” Treść tablicy upamiętniającej: 1939 20. Jan Byczkowski Polacy pomordowani w Skarszewach 21. Dr Dtefan Przeworski 1. Ks. dr Maksymilian Dunajski 22. Witold Przeworski 2. Ks. Sitkowski Bronisław 23. Bolesław Strachanowski 3. Leonard Chyliński 24. Karol Strachanowski 4. Maksymilian Jeszke 25. Emil Przybielski 5. Jan Edmund Froelke 26. Jan Świenty 6. Eryk Wiktor Luckner 27. Józef Szarmach 7. Feliks Stosik 28. Alfons Sulewski 8. Wacław Jarzemski 29. Leon Tysler 9. Maksymilian Giżewski 30. .......... Karol 10. Wincenty Brzoskowski 31. Emil Wiecki 11. Helena Dąbrowska 32. Bolesław Kraczanowski 12. Franciszek Gołuński 33. Józef Sagajewski 13. Franciszek Gusek 34. Aleksander Zielke 14. Alfons Kośmiński 35. Paweł Treder Lokalizacja - droga wojewódzka nr 224 w kierunku Więckowy 15. Antoni Kłos 36. Franciszek Średnicki Rodzaj obiektu - płyta 16. Edwin Klinkosz 37. Wiktor Flisikowski 17. Walenty Kamiński 38. Józef Sobieski Treść napisu: 18. Waldemar Jakusz Gostomski 39. Bruno Krakowski „Grób masowy nr 2. Cześć i pamięć bohaterom zamordowanym przez hitlerowskich najeźdźców 9 4 19. Franciszek Niemczyk 40. August Bucholc w 1939 roku.” Lokalizacja - Nowy Wiec Rodzaj obiektu - cmentarz [64 mogiły] Treść napisu: Lokalizacja - skrzyżowanie ulic Kościuszki i Rzecznej w Skarszewach „Oddali życie za ojczyznę:” Rodzaj obiektu - Płyta upamiętaniająca Treść napisu: 1. ks. prob. Elterman Jan 24. Flisikowski Wiktor „Tym, którzy ginęli za ojczyznę 1939 - 1945 Społeczeństwo Skarszew” 2. Banaszak Piotr 25. Sobiecki Józef 3. Brylowski Bronisław 26. Wiecki Emil 4. Bukowski Władysław 27. Zawilski Władysław 5. Ciecholewski 6. Kamiński Aleksander 7. ks. Kamiński 8. Keiser Jan 9. Krakowski Stefan 10. ks. prob. Kwiatkowski Alfons 11. Michnowski Benedykt 12. Pałubicki Leon 13. Polewski Jan 14. Pstrąg Jan 15. Rozgowski Izydor 16. Skrzyński Bernard 17. Sobczak Jan 18. Sobczak Stanisław 19. Sobczak Stanisław 20. ks. Spica Walter 21. Teca Józef Lokalizacja - skrzyżowanie ul.Dworcowej i Młyńskiej w Skarszewach 22. Żywicki Augustyn Rodzaj obiektu - pomnik 23. Żurawski Filip Treść napisu: 8 „Wieczna chwała poległym o wyzwolenie Skarszew 5 Lokalizacja - Las Pogódki w kierunku Kobyla Lokalizacja - cmentarz Pogódki Rodzaj obiektu - mogiła Rodzaj obiektu - pomnik z tablicą pamiątkową Treść napisu: Treść napisu: „[Gwiazda Dawida] Ofiary marszu śmierci „Pomordowani za Wiarę, Kościół i Ojczyznę Ojcowie i Bracia” Treść tablicy upamiętniającej: Zamordowani mieszkańcy Jaroszew 20. Małachowski Franciszek w lesie Mestwino 25 X 1939: 21. Małachowski Stanisław 1. Brzeski Bernard 22. Mania Józef 2. Brzeski Leon 23. Marchewicz Klemens 3. Cichosz Włądysław 24. Marek Franciszek 4. Czaplewski Feliks 25. Meloch Józef 5. Dysarz Teofil 26. Milewski Ksawery 6. Gdaniec Edward 27. Nagórski Jan 7. Gdaniec Klemens 28. Nosel Józef 8. Gross Leonard 29. Nurek Franciszek 9. Guziński Brunon 30. Onasz Bernard 10. Guziński Józef 31. Pawelec Franciszek 11. Justka Leon 32. Pawelec Ignacy 12. Kamiński Albin 33. Piórkowski Władysław 13. Kamiński Augustyn 34. Porazik Piotr 14. Kasprzycki Stanisław 35. Rogaczewski Franciszek Lokalizacja - Jaroszewy - las 15. Kaszubowski Antoni 36. Rogaczewski Władysław Rodzaj obiektu - pomnik z tablicą 16. Kaszubowski Benedykt 37. Szachta Wiktor Treść napisu: 17. Kordowski Jan 38. Tuszkowski Józef „Tu zostali zamordowani z rąk hitlerowców w II wojnie światowej - 1939 18. Krefta Brunon 39. Wysiecki Robert niżej wymienieni:[nazwiska takie jak na tablicy na cmentarzu w Pogódkach]” 7 6 19. Lange Paweł 40. Żur Czesław.