ORGAN MEDIALNY POROZUMIENIA POKOLEŃ KRESOWYCH KSI odznaczony Medalem Pro Patria Legitymacja nr. 710 / 12 K R E S O W Y Serwis Informacyjny PAMIĘTAĆ O KRESACH, O MAŁEJ OJCZYŹNIE PRZODKÓW, Nr. 12/2019 (103), e-miesięcznik NIEZBĘDNIK KRESOWY 2019 TO NIE TYLKO OBOWIĄZEK, ALE ZASZCZYT 1 grudnia 2019 ISSN 2083-9448 KALENDARIUM Kresowa tułaczka - LUDOBÓJSTWA. i co dalej? c.d. Rodzinnych Świąt GRUDZIEŃ 1944 Pisałam już o Jeleniej Górze po woj- ROK nie, a teraz oddaję głos mieszkance Bożego Narodzenia tego miasta, której rodzina pocho- dząca z Kresów osiadła po wojnie w Jeleniej Górze i mieszka tam do dziś, choć nie w tym samym miejscu. Oto wspomnienia pani Elżbiety, nauczy- cielki, teraz już babci i zdolnej artyst- ki, której prace plastyczne uświetniły wiele wystaw...... strona 46 Kalendarium na str. 24 KONCERT BOŻE Moje Kresy Michał NARODZENIE WE Raczyński cz.2 LWOWIE ZESPÓŁ Z woli Boga i moich rodziców uro- „CHAWIRA” i dziłem się we wsi Zielińce powiat FRANCISZEK MA- Borszczów, województwo tarnopol- KUCH KRAKÓW skie w listopadzie 1923 roku. Moja 2019 mama Maria Raczyńska zd. Koź- Podczas dzisiejszego koncertu, po- menko (ur. 1900) pochodziła z mia- wspominamy sobie, wspólnie z steczka Peczyniżyn położonego w Państwem, o Świętach Bożego Na- powiecie kołomyjskim, wojewódz- rodzenia w polskim Lwowie i jego two stanisławowskie. Miasteczko okolicach. Tym którzy... strona 47 przed 1. wojną światową i po niej słynęło przede .... strona 38 IKONA ŚWIĘTEJ GLAFIRY -PA- Pamiętnik kpt. Maria- TRONKI GRAŻY- na Strzetelskieg. Cz4 NY Oto czwarta część opowieści pamięt- -I tak i nie. Prawda jest taka, że tę nika - napisanego przez brata mojego formę imienia wymyślił Adam Mic- pradziadka Mariana Strzetelskiego z kiewicz dla bohaterki swojego po- Wiktor Poliszczuk Kaplica Polskiej Łuny na Wschodzie okresu I wojny światowej. Kolejna ematu. Musiał chyba jednak znać 11 rocznica śmierci Golgoty Wschodu: Pamięci Stanisława Basaja „Rysia”, część opowiada o dalszych przy- powiązania. Otóż nasz wieszcz stwo- szlachetnego Ukra- Katyń + Sybir + Kre- dowódcy I Batalionu Oddziałów gotowaniach do obrony Twierdzy rzył polskie imię Grażyna posługując ińca sy w bastionie św. Hrubieszowskich BCh, który pierw- Przemyśl, o pierwszym jej oblężeniu się litewskim słowem „grażi” – czyli Wspominając Go, nie możemy Barbary na Jasnej szy stanął do obrony mieszkańców przez wojska rosyjskie, ostrzale for- piękna. Natomiast imię Glafira wy- jednocześnie zapomnieć, jak był Górze polskich wsi, mordowanych przez tów i ucieczce z nich oraz oszukiwa- wodzi się z greki. Przymiotnik „gla- lekceważony przez władze polskie, To obiekt o powierzchni użytkowej nacjonalistów ukraińskich. Ta książ- niu żołnierzy i ... strona 39 phyros” znaczy ..... strona 51 przez urzędników i funkcjonariuszy wynoszącej 1203 m2, kubaturze ka to pozycja wyjątkowa. Ukazuje państwa polskiego, polskich dzien- 8.321 m3, oraz wysokość na 3 kon- skomplikowaną historię Lubelszczy- nikarzy i tych polskich historyków, dygnacje. Koncepcja architektonicz- zny w kontekście różnic religijnych, którzy usiłowali ..... strona 3 na zatwierdzona i .... strona 10 etnicznych i..... strona 19 SPRAWOZDANIE Rok 2019 w przyjaźni Mój tata był żołnie- Z UROCZYSTOŚCI polsko-ukraińskiej rzem 27 WDP AK PONARSKICH NA Rok 2019 w przyjaźni polsko- -ukra- Tata mój Paweł Glijer urodził się LITWIE... ińskiej na Lubelszczyźnie zaczął się w 1895 roku w Świętokrzyskim w 21 września 2019 sobota – o godz. od rozpatrzenia wniosku złożonego ówczesnej wsi Berezów, obecnie to 7:30 autokar z grupą 37 osób z Pol- w listopadzie 2018 roku przez le- ulica Suczedniowa. Ojcem jego był ski wyruszył z Gdańska do Wilna. wicowo-liberalną, radykalnie anty- Antoni Glijer matka Maria Glijer z W trakcie jazdy uczestnicy wyjazdu rządową i proukraińską organizację domu Bujanowska. ,.... strona 20 mieli okazję do ..... strona 6 Obywatele RP do..... strona 12 „ Blanik” i „Aktiv” Wystawa „Kresy. Lwów dzieje miasta - Czeska konspiracja Ocalone wspomnie- Wywiad Jana Bodakowskiego z na Wołyniu nia” otwarta w Mu- Ryszardem Janem Czarnowskim i Na samym początku wypada od- zeum Piastów Ślą- Eugeniuszem Wojdeckim, autorami powiedzieć na pytanie: skąd Czesi skich w Brzegu książki „LWÓW. DZIEJE MIA- wzięli się na Wołyniu? Jak wynika W Brzegu na Opolszczyźnie, tu STA”. Wydawca: Jedność, Kielce z dokumentów, pierwsi czescy osad- gdzie w 1945 roku z Kresów wy- 2015 r. Jan Bodakowski: W ostatnich nicy przybyli na Wołyń nie z Czech, siedlono bardzo liczną rzeszę miesz- kilku latach pamięć o polskości Kre- ale z Królestwa Kongresowego jako kańców, otwarto nową stałą wystawę sów z dziedziny niezbyt popularnej poszukiwani fachowcy, dla rodzące- pn.”Kresy. Ocalone wspomnienia”. przerodziła się w kwestię bardzo go się przemysłu, jeszcze w latach Oczekiwana z utęsknieniem, otwarta polityczną. Nagle stała się orężem czterdziestych i pięćdziesiątych XIX podczas brzeskich uroczystych ob- walki z banderowcami, a nawet in- w. Tak zasiedlili wsie Michałowka, chodów Święta ...... strona 7 strumentem ..... strona 17 Podgaje, Zawidów, .... strona 21 1 grudnia - strona 2 AKTUALNOŚCI - WYDARZENIA - INFORMACJE www.ksi.btx.pl Biskup Kocyłowski nie będzie Było to 76 lat temu patronem ulicy..? Redakcja Redakcja za portalprzemyski.pl „W wyniku głosowania na dzi- siejszej 22 Sesji Rady Miasta Przemyśla, przyjęty został pro- jekt zmiany nazwy ulicy bisku- pa bł. Jozafata Kocyłowskiego na historyczną nazwę tej ulicy: biskupa Jana Śnigurskiego, również przemyskiego hierar- chy grekokatolickiego. Przed głosowaniem sprawoz- dawca projektu, radny Miro- sław Majkowski, przedstawił szereg faktów dyskredytują- cych biskupa Kocyłowskiego się za przynależnością Prze- Przemyśl nadal będzie borykał jako obywatela II RP i dających myśla do Ukrainy, a potem nie się z problemami jakie stwarza podstawę do oskarżania go o chciał przyłączyć się do listu bi- napływowa ludności zza wschod- zdradę stanu. Między innymi, w skupów obrządku łacińskiego i niej granicy. lipcu 1941 roku hierarcha uro- ormiańskiego, świętującego od- czyście witał dowódców wojsk zyskanie przez Polskę niepodle- Niepokojącym zjawiskiem jest niemieckich, a w lipcu 1943 głości.” Czytamy w tym portalu. krytyka projektu przemyskich roku błogosławił formujące się radnych przez ukraińskich dyplo- ukraińskie oddziały SS-Gali- Wynik głosowania pokazuje, brak matów z ambasadorem Deszczy- zien. W 1918 roku opowiedział jednomyślności a to oznacza, że cą włącznie, bo należy odebrać to jako próbę wywierania presji na organ samorządowy w Polsce. Należy przypomnieć, że polscy dyplomaci nie ubiegają się o tzw. opcję zerową w stosunku do rów- 20 listopada 1943, 75 lat temu, pospolitej, na które wkraczała Ar- nego traktowania mniejszości w dowódca Armii Krajowej gen. Ta- mia Czerwona. Polsce i na Ukrainie. Nadal mamy deusz Komorowski „Bór” wydał Akcja „Burza” oficjalnie roz- do czynienia z nierozwiązaną podległym dowódcom okręgów poczęła się dopiero 15 stycznia sprawą ekshumacji zamordowa- rozkaz o rozpoczęciu skierowanej 1944 roku na Wołyniu walkami nych przez ukraińskich nacjo- przeciwko Niemcom akcji „Bu- 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty nalistów Polaków jak również z rza”. AK z Niemcami. rewitalizacją symboli polskości Burza” była próbą współpra- Podczas tych działań widoczne na terenach dawnych ziem Rze- cy polsko-sowieckiej w walce z było negatywne stanowisko So- czypospolitej. Niemcami, natomiast w wymia- wietów, którzy w trakcie walk rze politycznym jej celem było rozbrajali jednostki polskie, które skłonienie Sowietów do uznania musiały przejść przez linię frontu. Kresy i kresowi działacze na polskich praw do ziem II Rzeczy- jak wspomniana już 27 WDP AK. celowniku prokuratury. II Atak na Birczę Andrzej Łukawski Redakcja Z olbrzymim niepokojem obser- Drugi atak na Birczę UPA roz- wuję zakroją na szeroką skalę w poczęła 29 listopada o godz. Polsce kuriozalną akcję przesłu- 22, w jasną, księżycową noc, chań kresowcy działaczy przez przy wsparciu ognia moździe- prokuraturę. rzowego. Wielkości sił ukra- Konsekwencją tej „akcji” są już ińskich nie udało się ustalić. nawet pierwsze wyroki w sądach Garnizon birczański tworzył które oskarżają z artykułów KK wówczas batalion zbiorczy 17 nawiązujących do tzw. „mowy DP, podporządkowany opera- nienawiści”. cyjnie dowódcy 9 DP. Ponad- Ten paragraf KK jest „uniwersal- to w Birczy znajdowała się ny” dla absurdalnego działania kompania MO oraz kompania prokuratur które odwołują się do KBW. ponurych praktyk z PRLowskim Birczę ostrzelano ogniem rodowodem - „Dajcie człowieka a moździerzy i broni maszyno- jakiś paragraf się znajdzie”. wej. Po pięciogodzinnej wal- Tymczasem rzeczywistym powo- ce, około godziny 3, upowcy dem są działania kresowych dzia- wycofali się. Atak był pozo- łaczy przywołujące w publicznej rowany, UPA chodziło o spa- przestrzeni pamięć ofiar ukraiń- lenie wsi w okolicach Birczy: skiego ludobójstwa, edukację i Starej Birczy, Rudawki, Bo- zdecydowany sprzeciw wobec guszówki, Korzeńca, Łomnej Przemyśla, drogę zablokowano szalejącego po obu stronach gra- i Huty Brzuski, które to zadanie ściętymi słupami telefonicznymi nicy banderyzmu. zostało wykonane. i drzewami. Powiadomiony drogą W czasie walki zaobserwowano radiową o ataku dowódca 9 DP Roberta z Olsztyna skazano niby po stronie polskiej zaniedbania wysłał natychmiast z Przemyśla za „mowę nienawiści” a tak na- Będzie (lub już był) przesłuchi- w zakresie ubezpieczenia, dowo- jej antybanderowskie kampanie na pomoc pododdział alarmowy prawdę za rozlepianie antyban- wany za „mowę nienawiści”. dzenia, wyszkolenia oraz takty- wizualne oraz o przyszłoroczny w sile