GRUDZIEŃ 2019 NR 9/2019 • MIESIĘCZNIK GMINY GNIEWKOWO NAKŁAD 3000 EGZ. • ISSN 1233-9539 SŁOWO WSTĘPNE czór, kiedy panuje niepowtarzalny, składam Wam w imieniu redakcji magiczny klimat: unosi się zapach najserdeczniejsze życzenia: dużo cie- SPIS TREŚCI świerku i pierników, słychać śmiech pła w gronie rodziny, radości i zdro- i radość dzieci, migoczą światła na wia, by w przyszłym roku z optymi- Grudzień 2019 naszej choince. Jest to wieczór, gdy zmem wejść w nowy 2020 ROK. nabieramy sił i wiary, że nic nie jest I jeszcze Wam Wszystkim, którzy Słowo wstępne 3 ważniejsze od naszych najbliższych, czytacie nasz biuletyn, podziękować Redaktor naczelna Katarzyna Milewska 3 że wszystko od jutra będzie łatwiej- za ten rok, za to, że razem z zespo- sze i prostsze, bo mamy przecież sie- łem redakcyjnym mogliśmy razem Ważny temat 3 bie. I mamy nadzieję, że dzięki temu z Wami i dla Was współtworzyć Drodzy Czytelnicy Tajemniczy medal 3 szczególnemu nastrojowi wszystkie strony tego pisma. Za wszelkie nie- Zbliżamy się do końca 2019 roku. kolejne, nadchodzące przyszłe dni dociągnięcia, które się pojawiły, Z Urzędu Miejskiego 5 Jest to czas podsumowań, refleksji, będą łatwiejsze do pokonania. przepraszam. Dzisiaj jest też oka- obietnic i postanowień na przyszły Życzenia 5 Tego każdemu z Was życzę! zja, aby podziękować każdemu, kto rok. Jest to czas, kiedy zbliża się ten przyczynił się do tego, by nasz perio- Podsumowanie 6 jedyny raz w roku wieczór, na któ- My również, jako „Gniewkorama” dyk mógł się ukazywać, znajdować ry wszyscy z utęsknieniem czeka- Informacje z obrad sesji 8 chcemy „wkraść” się do Waszych do- się w punktach kolportażu, być roz- my – Wieczór Wigilijny. W tym dniu mów i być z Wami obecni tego dnia. wożony i tworzony, często w błyska- pragniemy być blisko ludzi nam dro- Dane USC 10-12.2019 r. 8 9 numer „Gniewkoramy” właśnie wicznym tempie. gich, kochanych. Chcemy czuć ich trafia do Was, jako (mam nadzieję) Dziękuję! Święto Niepodległości w Gąskach 9 obecność, ciepło i dobroć. Jest to wie- prezent pod choinkę. Z tego miejsca Kasia Milewska, redaktor naczelna Rozmowa 13 Rozmowa z Elżbietą Torgowską 13 Aktualności 12 Sportowe Mikołajki 12 Pierniczki Wraca koszykówka 13 Tradycyjne pierniczki świąteczne Pyszne, miękkie już po upieczeniu. Można przygotować Bieg im. Rodziny Milewskich 14 z wyprzedzeniem lub przed samymi Świętami. Przechowane dla potomnych 15 • 2 szklanki (320 g) mąki pszennej • 2 łyżki miodu Rozmaitości 16 • 2/3 szklanki cukru Lirycznie w codzienność 16 • 1,5 łyżeczki sody oczyszczonej Złote Gody Państwa Wardeńskich 16 • 20 g (1 torebka) przyprawy piernikowej • 2 łyżki masła Z archiwum G to cykle przedruków ze wcześniejszych numerów Gniewkoramy. W tym numerze jednak Zaczarowany świat Andersena 17 • 1 jajko (+ dodatkowo 1 jajko do posmarowania) mamy dla Państwa coś wyjątkowego. Otóż zamiast kolejnego przedruku, zamieszczamy dla Was całkiem nowy artykuł autorstwa panów Piotra Skoblewskiego i Mariusza Dłoniaka. Pan Piotr, twórca i wieloletni Przedszkolaki w Bibliotece 17 • około 1/4 szklanki ciepłego mleka Redaktor Naczelny Gniewkoramy, a pan Mariusz, współpracownik sprzed lat, poprzez ten artykuł Warsztaty jesienne dla dzieci 17 Przygotowanie wypełniają w sposób doskonały sens tej rubryki. Łączą stare z nowym, a ich ponowne zaangażowanie • Mąkę przesiać na stolnicę, wlać rozpuszczony gorący w bieżącą działalność jest dla nas ogromnym zaszczytem i wyzwaniem. Dzień Życzliwości 18 miód i wymieszać (najlepiej nożem). Ciągle siekając, Spotkanie z policją 18 dodawać kolejno cukier, sodę i przyprawy, a następnie wydania, przez kolejne miesiące zagadnień, wydarzeń, epizodów, masło i jedno jajko. i lata na Gniewkoramy stronach wątków, które podjąć należy, że Starsi – młodszym 18 • Dolewając stopniowo (po 1 łyżce) mleka zagniatać ręką HISTORIĄ publikowano artykuły o tematyce jest jeszcze wiele, tematycznych ciasto aż będzie gładkie, jednolite i będzie przypomina- historycznej – artykuły ważne dla przestrzeni, które można wypeł- Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka 19 ło ciasto kruche (możemy nie wykorzystać całego mle- PISANE naszej zbiorowej pamięci. Odegrały nić. Spróbujemy przeto kilka ta- Konkurs plastyczny „Zapobiegamy pożarom” 19 ka). Dokładnie wyrabiać ręką przez około 10 minut. Gniewkorama była zawsze pismem, one istotną rolę edukacyjną, a zna- kich pustych kart zapisać, mając na • Na posypanej mąką stolnicy rozwałkować ciasto na w którym materiały historyczne cząca ich część posiada już dzisiaj uwadze fakt znaczący, że owe fakty Podniebna poczta 20 placek o grubości ok. 1/2 cm. Foremkami wykrajać zajmowały szczególne miejsce. Od walor materiałów źródłowych. Po- i zdarzenia są praktycznie niezna- Sport 21 pierniczki. Układać na blasze wyłożonej papierem do początku istnienia Gniewkoramy dejmowano różnorodną tematykę, ne, a równocześnie interesujące, fa- pieczenia w odstępach około 2 cm od siebie. jednym z nadrzędnych założeń pro- sięgano po ważne merytoryczne scynujące i… tajemnicze. Turniej tenisa stołowego 21 • Wierzch posmarować roztrzepanym jajkiem (nieko- gramowych zespołu redakcyjnego, problemy w tym właśnie zakresie. Zaczynamy od materiału doty- GIT – Gniewkowski Informator Tematyczny 22 niecznie jeśli pierniczki będziemy dekorować) i piec było pogłębianie wiedzy i świa- Czy jednak po wszystkie…? Pyta- czącego pewnego gniewkowskie- Sprawdź, co się dzieje w mieście i gminie w piekarniku nagrzanym do 180 stopni (góra i dół bez domości historycznej odnoszącej nie to jest rzecz jasna i retoryczne go medalu, zaczynamy od medalu, termoobiegu) przez ok. 10-12 minut, w zależności od się do dziejów naszych lokalnych, i prowokujące zarazem. Oczywi- wszakże ordery i medale zawsze grubości. polskich. I tak oto przez kolejne ście, że nie, że jest jeszcze wiele dostawać warto… 2 GNIEWKOrama GNIEWKOrama 3 WAŻNY TEMAT Z URZĘDU MIEJSKIEGO TAJEMNICZY MEDAL Aura tajemniczości otacza ten zabytek. Nie wiadomo kiedy dokładnie powstał, gdzie, ani też w jakim celu. Jedno, co od samego po- czątku nie budziło więk- szych wątpliwości, że... od- znaczenie to związane jest z naszym miastem. Zacznijmy naszą opowieść od prze- śledzenia opracowań, w których po- jawia się wątek medalu gniewkow- Fotografie: Julian M. Skelnik, Medal Gniewkowski, Przegląd Numizmatyczny nr 1 (100) z 2018 r. skiego. Po raz pierwszy publikowany był śnienia” tajemnicy gniewkowskiego szości zamieszkałe przez ludność w 1838 roku, w wydanym w Paryżu, odznaczenia był Marian Gumow- polską. Przypieczętowaniem zaist- pod redakcją M. P. Delaroche, kata- ski – późniejszy profesor i niekwe- niałej sytuacji było podpisanie w na- logu medali okresu Cesarstwa. Wy- stionowany autorytet w dziedzinie stępnym roku traktatów pokojowych daje się jednak, że ta lektura nie była heraldyki, numizmatyki, sfragistyki, w Tylży – dnia 7 lipca 1807 francu- znana XIX wiecznym polskim bada- historii i sztuki. Z zadania wywiązał sko-rosyjskiego, a dwa dni później czom, czym należy tłumaczyć nie- się znakomicie, rozwiewając wiele francusko-pruskiego. Na mocy za- obecność przez dziesiątki lat zagad- niejasności i znacznie wzbogacając wartych postanowień z ziem drugie- nienia gniewkowskiego odznaczenia naszą wiedzę o tej tak zagadkowej go, trzeciego i częściowo pierwszego w rodzimej historiografii, w pracach wcześniej pamiątce. Na kolejny, trze- rozbioru pruskiego (poza okręgiem rodzimych historyków. Pierwszy ci już, artykuł podejmujący to zagad- białostockim przekazanym Rosji) artykuł w całości poświęcony temu nienie przyszło czekać ponad sto lat. utworzono Księstwo Warszawskie, zabytkowi ujrzał światło dzienne W 2018 roku w Przeglądzie Numi- namiastkę państwa polskiego. Wład- dopiero w 1897 roku. Wtedy to na ła- zmatycznym do sprawy powrócił Ju- cą nowego tworu został król saski mach Wiadomości Numizmatyczno- lian Skelnik. Autor nie ograniczył się Fryderyk August, wnuk króla pol- -Archeologicznych ukazał się tekst bynajmniej do podsumowania stanu skiego Augusta III. Zanim jeszcze autorstwa Feliksa Kopery pod wiel- wiedzy a przeprowadzone przez nie- doszło do podpisania traktatów po- ce wymownym tytułem „Nieznany go badania rzuciły nowe światło na kojowych, dnia 4 czerwca, Napole- medal z napoleońskich czasów”. Ba- temat dziejów gniewkowskiego me- on wydał rozporządzenie aby nowo dacz ów niewiele mógł powiedzieć dalu – w jednych obszarach uściśla- powstałe władze w Warszawie prze- o prezentowanym odznaczeniu. Jak jąc wcześniejsze ustalenia, w innych kazały do jego dyspozycji domeny sam wyznał: „co to za medal? Jakiej zaś odkrywając całkiem nowe fakty. o wartości 20 mln franków w celu ob- historycznej chwili jest on produktem? Pomimo tego nadal nie wszystkie darowania nimi zasłużonych żołnie- Niepodobna nam odpowiedzieć”. Łą- niejasności zostały rozwiane. rzy. Dnia 30 czerwca cesarz Francu- czył jednak zabytek z naszą małą Przejdźmy jednak do okoliczności, zów podpisał dokumenty donacyjne ojczyzną, gdyż jak pisał: „że medal które doprowadziły do powstania dla 28 swoich dowódców, przyznając ma związek z Gniewkowem w księstwie tego medalu. Cofnijmy się zatem do im majątki w powstającym księstwie. Poznańskiem, powiecie inowrocławskim, początków XIX wieku. Jednym z obdarowanych wówczas dawnej stolicy książąt kujawskich, a nie W 1806 roku doszło do wydarzeń, przez Napoleona towarzyszy bro- z innymi daleko mniejszemi tej nazwy w następstwie których sprawa pol- ni był marszałek Louis Gabriel Su- miejscowościami to zdaje się jedyną w tej skiej państwowości nabrała znacze- chet, który objął w posiadanie klucz kwestyi prawie pewną rzeczą”. Opisy- nia w polityce międzynarodowej. dóbr Gniewkowo. Marszałek Suchet