DIAGNOZA OBSZARU LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA ZIEMIA GOTYKU Brąchnówko, sierpień 2015 roku Miasto Chełmża Gmina Chełmża Gmina Łubianka Gmina Łysomice Gmina Papowo Biskupie Słowo wstępne Diagnoza stanowi podstawę opracowania Lokalnej Strategii Rozwoju obszaru objętego funkcjonowaniem Lokalnej Grupy Działania „Ziemia Gotyku”. Diagnoza zawiera wyniki analiz danych statystycznych oraz danych pozyskanych z prowadzonych przez LGD badań własnych w zakresie potrzeb i problemów mieszkańców, a także zasobów i potencjału obszaru i społeczności lokalnej. Dane statystyczne zawarte w diagnozie są przedstawione na okres ostatnich 5 lat, ze szczególnym uwzględnieniem danych na dzień 31.12.2013 r. 1. Położenie administracyjne obszaru objętego LSR Obszar objęty działalnością LGD Ziemia Gotyku terytorialnie przynależy do województwa kujawsko-pomorskiego i obejmuje teren trzech gmin wiejskich, z powiatu toruńskiego – Chełmża, Łubianka, Łysomice oraz z powiatu chełmińskiego – Papowo Biskupie i jednej gminy miejskiej z powiatu toruńskiego - Chełmża. Obszar ten zlokalizowany jest w obrębie Aglomeracji Toruńsko-Bydgoskiej, w centralnej części województwa kujawsko-pomorskiego o łącznej powierzchni 468 km ², co stanowi 2,6 % powierzchni województwa. Rycina 1. Obszar objęty LGD Ziemia Gotyku na tle województwa kujawsko-pomorskiego. Obszar objęty działaniem LGD Ziemia Gotyku Źródło: www.coi.kujawsko-pomorskie.pl Strona | 2 Rycina 2. Obszar Lokalnej Grupy Działania „Ziemia Gotyku” z podziałem administracyjnym gmin Źródło: Opracowanie własne LGD, 2015 rok. Strona | 3 Obszar LGD składa się z 62 sołectw i 87 miejscowości. Największą część terytorium zajmuje gmina wiejska Chełmża. Tabela 1.1. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD Lp. Nazwa gminy Rodzaj Ilość sołectw Ilość Powierzchnia gminy miejscowości w km ² 1. Chełmża gmina - 1 7 miejska 2. Chełmża gmina 28 31 180 wiejska 3. Łubianka gmina 12 14 84 wiejska 4. Łysomice gmina 14 26 127 wiejska 5. Papowo Biskupie gmina 8 15 70 wiejska RAZEM 62 87 468 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych, 31.12.2013 2. Potencjał demograficzny społeczności lokalnej Obszar LGD na dzień 31 grudnia 2013 roku zamieszkiwały 45 033 osoby. Najwięcej mieszkańców zamieszkuje w Mieście Chełmża – 14 967, a najmniej Gminę Papowo Biskupie – 4 356. Średnia gęstość zaludnienia wynosi 96 osób na 1 km². Tabela 2.1. Liczba ludności na terenie obszaru LGD wg danych na koniec roku 2013 Lp. Nazwa gminy Liczba Mężczyźni Kobiety Gęstość zaludnienia ludności na 1 km² ogółem 1. Miasto Chełmża 14967 7185 7782 1909 2. Chełmża 9682 4836 4846 54 3. Łubianka 6610 3311 3299 78 4. Łysomice 9418 4694 4724 74 5. Papowo Biskupie 4356 2229 2127 62 RAZEM 45 033 22 255 22 778 Średnio 96 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych, 31.12.2013 Obszar ma duży potencjał rozwojowy w zakresie demograficznym ze względu na dobrą lokalizację w stosunku do Aglomeracji Bydgosko-Toruńskiej. W ostatnich 5 latach jest obserwowana stała tendencja wzrostu liczby mieszkańców obszaru. Strona | 4 Tabela 2.2. Liczba ludności na trenie LGD w latach 2010-2013 według zamieszkania/zameldowania Lp. Nazwa gminy Liczba ludności Liczba ludności Liczba ludności Liczba ludności 31.12.2010 31.12.2011 31.12.2012 31.12.2013 1. Miasto Chełmża 15267 15189 15066 14967 2. Chełmża 9627 9674 9738 9682 3. Łubianka 6287 6385 6496 6610 4. Łysomice 9045 9223 9272 9418 5. Papowo Biskupie 4445 4435 4414 4356 RAZEM 44 671 44 906 44 986 45 033 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych, 31.12.2013 Liczba ludności w gminie Łubianka i Łysomice z roku na rok systematycznie wzrasta, co spowodowane jest dodatnim przyrostem naturalnym oraz napływem ludności miejskiej z pobliskiego miasta Toruń. Saldo migracji na 1000 osób w tych gminach wynosi odpowiednio 10,5 oraz 15,0. Odwrotną sytuację można zaobserwować w mieście Chełmża oraz w gminie Papowo Biskupie, gdzie wielu młodych ludzi nie widząc perspektyw w swoim miejscu zamieszkania wyjeżdża za granicę. Przyrost naturalny na 1000 ludności na całym obszarze LSR w 2013 roku wyniósł 1,42 z kolei w 2010 wyniósł 2,8. Na obecną chwilę na obszarze jest więcej urodzeń niż zgonów, jednakże z roku na rok wskaźnik ulega spadkowi. Tabela 2.3. Ludność wg funkcjonalnych grup wieku w podziale na gminy w roku 2013 wiek Miasto Chełmża Łubianka Łysomice Papowo Suma Chełmża Biskupie 0-2 408 308 224 306 135 1381 3-6 691 431 370 514 208 2214 7-12 897 697 492 680 289 3055 13-15 488 355 239 339 145 1566 16-19 720 477 362 463 238 2260 20-24 1049 709 536 691 357 3342 25-34 2544 1582 1085 1524 727 7462 35-44 2088 1435 979 1551 594 6647 45-54 1976 1176 871 1223 572 5818 55-64 2177 1309 778 1181 562 6007 65 i więcej 1929 1203 674 946 529 5281 RAZEM 14967 9682 6610 9418 4356 45033 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych, 31.12.2013 Liczba osób do 25 roku życia wynosi 13 818, w ogólnej populacji obszaru LGD stanowią 30,7%, natomiast osób powyżej 55 roku życia jest 11288 i stanowią 25,1%. W Strona | 5 województwie kujawsko-pomorskim powyższe grupy stanowią odpowiednio 27,9 % i 38,1%. W strukturze Polski osoby do 25 roku życia stanowią 27,3%, osoby powyżej 55 roku życia – 39,6%. Tabela 2.4. Struktura ludności według klasyfikacji ekonomicznej w podziale na gminy w roku 2013 WIEK Nazwa Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny gminy ( 17 lat i mniej) ogółem M K Ogółem M K ogółem M K Miasto 2829 1422 1407 9704 5064 4640 2434 699 1735 Chełmża Chełmża 2016 1016 1000 6184 3345 2839 1482 475 1007 Łubianka 1502 774 728 4260 2270 1990 848 267 581 Łysomice 2037 1052 985 6169 3267 2902 1212 375 837 Papowo 880 482 398 2821 1544 1277 655 203 452 Biskupie RAZEM 9264 4746 4518 29 138 15490 13648 6631 2019 4612 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych, 31.12.2013. Przez ludność w wieku produkcyjnym rozumie się ludność w wieku zdolności do pracy. Dla mężczyzn przyjęto wiek 18-64 lata, dla kobiet - 18-59 lat. Przez ludność w wieku nieprodukcyjnym rozumie się ludność w wieku przedprodukcyjnym, tj. do 17 lat oraz w wieku poprodukcyjnym, tj. mężczyźni - 65 lat i więcej, kobiety - 60 lat i więcej. Analizując tabelę w grupie przedprodukcyjnej oraz produkcyjnej przeważa liczba mężczyzn nad liczbą kobiet. Odwrotna sytuacja jest w grupie poprodukcyjnej, gdzie odnotowano przewagę kobiet. Wykres 2.1 Struktura ludności według klasyfikacji ekonomicznej w podziale na gminy w roku 2013 ( % Struktura ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym, poprodukcyjnym (%) 70 64,7 63,7 63,4 60 50 40 30 20,6 18,5 17,8 18,2 18,4 20 14,7 10 0 obszar LGD kujawsko-pomorskie Polska wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Strona | 6 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych, 31.12.2013 Na obszarze LGD najwięcej osób stanowi grupa w wieku produkcyjnym – 64,7%, natomiast przedprodukcyjnym wynosi 20,6%, a poprodukcyjnym – 14,7%. Ludność w wieku przedprodukcyjnym przeważa nad grupą w wieku poprodukcyjnym, w porównaniu z województwem i obszarem całego kraju wskaźniki są korzystne, mimo trwających zmian demograficznych. Ludność w wieku produkcyjnym na obszarze LGD jest porównywalna do grup w województwie i w Polsce. Tabela 2.5. Tendencje za rozwoju demograficznym według klasyfikacji ekonomicznej w podziale na gminy w latach 2010-2013 Nazwa Wiek przedprodukcyjny Wiek przedprodukcyjny Wiek przedprodukcyjny gminy ( 17 lat i mniej) ( 17 lat i mniej) ( 17 lat i mniej) 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 2010 2011 2012 2013 Miasto Chełmża 3086 2996 2913 2829 9897 9860 9776 9704 2284 2333 2377 2434 Chełmża 2115 2108 2087 2016 6177 6182 6226 6184 1335 1384 1425 1482 Łubiank a 1524 1508 1504 1502 3999 4094 4173 4260 764 783 819 848 Łysomice 2036 2048 2028 2037 5929 6028 6062 6169 1080 1147 1182 1212 Papowo Biskupie 1004 973 943 880 2828 2841 2838 2821 613 621 633 655 RAZEM 9765 9633 9475 9264 2883 2900 2907 2913 6076 6268 6436 6631 0 5 5 8 RAZEM 21,9 21,5 21,1 20,6 64,5 64,6 64,6 64,7 13,6 14 14,3 14,7 % Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych W ostatnich latach liczba osób w wieku produkcyjnym utrzymuje się na takim samym poziomie, natomiast w grupie przedprodukcyjnej liczba osób nieznacznie spada, a wzrasta grupa w wieku poprodukcyjnym. Niekorzystna sytuacja demograficzna jest zauważalna w całym kraju, proces starzenia się społeczeństwa widoczny jest również na obszarze LGD. Tabela 2.6. Współczynnik obciążenia demograficznego w latach 2010-2014 2010 2011 2012 2013 2014 Obszar LGD 55,4 55,1 54,9 54,62 55,4 kujawsko- 54,7 55,3 56 57 58,1 pomorskie Polska 55,2 55,8 56,6 57,6 58,8 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych Od 2012 roku współczynnik obciążenia demograficznego obszaru LGD, czyli liczba osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym na tle województwa kujawsko- Strona | 7 pomorskiego i całego kraju wypada korzystnie. Oznacza to, że na 100 osób w wieku produkcyjnym w 2014 r. przypada prawie 55 osób w wieku nieprodukcyjnym: przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym. Tabela 2.7. Wskaźnik feminizacji na obszarze LGD w latach 2010-2013 2010 2011 2012 2013 Miasto Chełmża 109 109 108 108 Chełmża 100 100 100 100 Łubianka 100 99 100 100 Łysomice 101 101 100 101 Papowo Biskupie 98 98 97 95 Kujawsko- 106 106 106 106 pomorskie Źródło: Główny Urząd Statystyczny Bank Danych Lokalnych W ostatnich latach liczba kobiet przypadających na 100 mężczyzn we wszystkich gminach utrzymuje się na podobnym poziomie, ludność według płci dzieli się równo w gminie Łubianka, Chełmża, Łysomice. W mieście Chełmża na 100 mężczyzn przypada więcej kobiet, odwrotna sytuacja jest w gminie Papowo Biskupie. W porównaniu z województwem kujawsko-pomorskim gdzie na 100 mężczyzn przypada 106 kobiet wskaźnik feminizacji na obszarze LGD jest niższy i znacznie korzystniejszy. Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały na 1000 ludności wynosi 3,7, a w kujawsko-pomorskim wynosi -1,3 (stan w dniu 31 XII 2013).