Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Hrubieszowskiego na lata 2021-2030 Hrubieszów 2021 r. STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU HRUBIESZOWSKIEGO NA LATA 2021-2030 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE ............................................................................................................................................ 4 METODYKA OPRACOWYWANIA STRATEGII ................................................................................... 6 UWARUNKOWANIA FORMALNE OPRACOWANIA STRATEGII ................................................. 8 SPÓJNOŚĆ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI ....................................................................... 11 DOKUMENTY EUROPEJSKIE ........................................................................................................... 11 DOKUMENTY KRAJOWE ................................................................................................................... 12 DOKUMENTY REGIONALNE ............................................................................................................ 13 CHARAKTERYSTYKA POWIATU ............................................................................................................. 14 POŁOŻENIE ................................................................................................................................................. 14 RYNEK PRACY ........................................................................................................................................... 19 SYTUACJA GOSPODARCZA I FINANSE PUBLICZNE .................................................................... 20 GOSPODARKA MIESZKANIOWA I KOMUNALNA ......................................................................... 24 KULTURA, SPORT I REKREACJA ........................................................................................................ 26 EDUKACJA ................................................................................................................................................... 28 OCHRONA ZDROWIA .............................................................................................................................. 34 BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE ......................................................................................................... 36 DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH ...................................................................... 37 POMOC SPOŁECZNA ................................................................................................................................ 39 POMOC SPOŁECZNA W GMINACH POWIATU HRUBIESZOWSKIEGO ............................. 41 POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W HRUBIESZOWIE .................................. 45 CZĘŚĆ DIAGNOSTYCZNA ........................................................................................................................... 48 UBÓSTWO ................................................................................................................................................... 48 BEZROBOCIE .............................................................................................................................................. 53 NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ, DŁUGOTRWAŁA LUB CIĘŻKA CHOROBA ..................................... 58 REHABILITACJA SPOŁECZNA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ........................................... 62 UZALEŻNIENIA ......................................................................................................................................... 66 PRZEMOC W RODZINIE ......................................................................................................................... 75 BEZRADNOŚĆ W SPRAWACH OPIEKUŃCZO-WYCHOWAWCZYCH I PROWADZENIA GOSPODARSTWA DOMOWEGO .......................................................................................................... 82 PROBLEMY ZWIĄZANE Z ZAPEWNIENIEM OPIEKI DZIECIOM POZBAWIONYM OPIEKI RODZICÓW.................................................................................................................................................. 87 STARZENIE SIĘ SPOŁECZEŃSTWA ................................................................................................... 91 str. 1 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU HRUBIESZOWSKIEGO NA LATA 2021-2030 PRZESTĘPCZOŚĆ ...................................................................................................................................... 95 ANALIZA SWOT......................................................................................................................................... 98 CZĘŚĆ PROGRAMOWA .............................................................................................................................102 MISJA I CELE STRATEGII .....................................................................................................................102 CELE STRATEGICZNE I OPERACYJNE ............................................................................................103 ZAKŁADANE REZULTATY REALIZACJI STRATEGII ..................................................................121 SYSTEM REALIZACJI I WDRAŻANIA STRATEGII .......................................................................121 SYSTEM AKTUALIZACJI STRATEGII ...............................................................................................123 MONITORING I EWALUACJA .............................................................................................................124 WSKAŹNIKI STOPNIA EFEKTYWNOŚCI REALIZACJI STRATEGII .......................................124 OCENA RYZYKA ......................................................................................................................................125 WNIOSKI I PODSUMOWANIE ................................................................................................................126 BIBLIOGRAFIA .............................................................................................................................................128 SPIS RYSUNKÓW, WYKRESÓW I TABEL ...........................................................................................129 SPIS RYSUNKÓW ....................................................................................................................................129 SPIS TABEL ...............................................................................................................................................129 SPIS WYKRESÓW ...................................................................................................................................133 str. 2 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU HRUBIESZOWSKIEGO NA LATA 2021-2030 Wykaz używanych skrótów: G/MKRPA – Gminna/Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych G/MOPS – Gminny/Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej GUS – Główny Urząd Statystyczny KBPN – Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii NFZ – Narodowy Fundusz Zdrowia NGO (ang. non-government organization) – organizacja pozarządowa PIK – Punkt Interwencji Kryzysowej PARPA – Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie PFRON – Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych POZ – Podstawowa Opieka Zdrowotna PPP – Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna PUP – Powiatowy Urząd Pracy PZON – Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności WTZ – Warsztat Terapii Zajęciowej ZI – Zespół Interdyscyplinarny HUTW – Hrubieszowski Uniwersytet Trzeciego Wieku GBP – Gminna Biblioteka Publiczna str. 3 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH POWIATU HRUBIESZOWSKIEGO NA LATA 2021-2030 WPROWADZENIE rzemiany technologiczne, ekonomiczne i społeczno-kulturowe, które dokonały się w XX w. były przyczyną przeobrażeń w sferze życia społecznego Pi doprowadziły do zmiany starych i powstania nowych problemów społecznych. Problem społeczny określany jest jako niekorzystne dla społeczności zjawisko, zagrażające, niebezpieczne i konieczne do wyeliminowania. O problemie społecznym mówimy wówczas, gdy dane zjawisko spełnia kilka kryteriów: dotyczy wielu osób w społeczności, ma charakter powtarzający się, a nie jednorazowy, jest postrzegane i odczuwane przez członków danej społeczności jako istotne dolegliwości w życiu zbiorowym, domaga się rozwiązania i można mu zaradzić poprzez zbiorowe działanie1. Wśród problemów społecznych występujących w polskiej rzeczywistości wymieniane są: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, ubóstwo, bezrobocie, przemoc, hazard, bezradność opiekuńczo-wychowawcza oraz wykluczenie społeczne. Jednym z instrumentów ekonomii społecznej jest tworzenie lokalnych strategii rozwiązywania problemów społecznych, które są ważnymi dokumentami odnoszącymi się do polityki społecznej, a odpowiednio przygotowane i wdrażane prowadzą do rozwiązania kluczowych problemów społecznych występujących na danym terytorium. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Hrubieszowskiego na lata 2021-20302 jest dokumentem wyznaczającym najważniejsze kierunki działań mających na celu doprowadzenie do zmiany niekorzystnych zjawisk społecznych na terenie Powiatu. Wskazuje ona obszary problemowe, priorytetowe zadania służące przeciwdziałaniu tym problemom, a także zakładane rezultaty. Strategia jest wyrazem zintegrowanego planowania społecznego zwiększającego efektywność podejmowanych działań. Jej wdrażanie odbywa się poprzez szereg działań związanych z realizacją planów strategicznych. W celu zwiększenia skuteczności,