Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gołdap Załącznik nr 1 do uchwały nr IX/63/2015 Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 03.07.2015r. STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY GOŁDAP UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZNNEGO Zmianę studium wprowadzoną zarządzeniem zastępczym Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia ……………….……….…, znak: …………………..……… wyróżniono kolorem niebieskim. Zmianę sporządziło: Przedsiębiorstwo Gospodarki Gruntami „Topoz” Maciej Wronka w składzie autorskim: mgr inż. Maciej Wronka, mgr inż. Emilia Gałuszka – Wronka 1 spis treści I. CELE ROZWOJU MIASTA I GMINY GOŁDAP 3 1. CELE STRATEGICZNE ROZWOJU GMINY 3 2. CELE KIERUNKOWE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 4 II. UWARUNKOWANIA REALIZACJI CELÓW ROZWOJU PRZESTRZENNEGO 6 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO 6 ZAGOSPODAROWANIA I PRZEZNACZENIA TERENU 6 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU I FUNKCJONOWANIA 12 ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 12 3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA 29 KULTUROWEGO 29 4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW I OBIEKTÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW SZCZEGÓLNYCH 73 5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z UZBROJENIA INŻYNIERYJNEGO 74 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO 96 FUNKCJONOWANIA SYSTEMU TRANSPORTOWEGO 96 7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 97 8. UWARUNKOWANIA, WYNIKAJĄCE ZE STANU ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ 119 9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ PAŃSTWA I 125 REGIONU Opracowanie pt. „Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gołdap” uwzględnia dotychczasowe wyniki analiz zawarte w elaboracie „studium” z 2001 roku (zapisane czcionką Arial – normalną) oraz ustalenia zamiany „studium” z 2010 roku (zapisane czcionką Arial – normalną). Zaktualizowane uwarunkowania rozwoju miasta i gminy zostały zostały opracowane w formie tekstu ujednoliconego, w którym połączono dotychczasową treść studium z wynikami analiz z 2014 roku (zapisane czcionką Arial – kursywa). Treści nieaktualne zostały oznaczone skreśleniem. 2 I. CELE ROZWOJU MIASTA I GMINY GOŁDAP 1. CELE STRATEGICZNE ROZWOJU GMINY 1.1. Enumeracja celów Gmina Gołdap jest jednostką terytorialną stanowiącą podstawę istnienia i rozwoju społeczności lokalnej. W dużej części obejmuje ona tereny o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, które mogą stanowić wiodące ogniwo systemu ekologicznego województwa warmińsko-mazurskiego oraz całego kraju. Na tym powinny opierać si ę działania skierowane na rozwój lokalny gminy. Główny cel strategiczny rozwoju miasta i gminy Gołdap można zatem zapisać następująco: Gołdap - zdrowe i atrakcyjne miejsce zamieszkania i wypoczynku oraz prowadzenia biznesu, - platforma spotkań i okno Europy. Jako założenia do strategii rozwoju gospodarczego gminy Gołdap, przyjmuje się zrównoważony rozwój miasta i gminy, oparty na polityce ekorozwoju, zakładający rozwijanie i promowanie funkcji zgodnych z predyspozycjami środowiska, kształtowanie racjonalnej struktury funkcjonalno-przestrzennej, dynamiczny rozwój przedsiębiorczości lokalnej dla osiągnięcia trwałego, akceptowanego społecznie wizerunku miasta i gminy, dostatniego, przyjaznego mieszkańcom i gościom (kuracjuszom). Trwały rozwój społeczno-gospodarczy będzie osiągany poprzez rozważne optymalne wykorzystanie walorów środowiska naturalnego oraz wykorzystanie geograficznego położenia miasta i gminy na pograniczu Unii Europejskiej i krajów nadbałtyckich do tworzenia jak najlepszych warunków rozwoju gospodarki i wzrostu zamożności mieszkańców. Realizacji tych założeń będą służyć następujące cele rozwoju: 1) Uzdrowisko Gołdap - ważnym ośrodkiem turystyczno-uzdrowiskowym o znaczeniu regionalnym i krajowym, 2) Gołdap atrakcyjnym miejscem zamieszkania i wypoczynku, wykorzystującym unikalne walory przyrodniczo-krajobrazowe gminy, 3) Gołdap ważnym ośrodkiem gospodarczym w subregionie północno-wschodniej Polski, 4) miasto Gołdap jako nowoczesne i przyjazne miejsce zamieszkania z dobrze zagospodarowaną przestrzenią publiczną, 5) Gmina Gołdap obszarem nowoczesnego rolnictwa, dostosowanego do lokalnej specyfiki przestrzeni produkcyjnej. Określenie działań podejmowanych na rzecz kształtowania trwałego rozwoju miasta i gminy będzie oparte na założeniach wynikających z poniższych zasad: 1) realizacja potrzeb społecznych będzie prowadzona w sposób stwarzający najmniejsze ryzyko zagrożenia równowagi ekologicznej, 3 2) pozyskiwanie zasobów i udostępnianie walorów przyrodniczych dla rozwoju społecznego i gospodarczego będzie odbywać się w sposób zapewniający utrzymanie prawidłowego funkcjonowania systemów ekologicznych, 3) przetwarzanie zasobów i użytkowanie walorów będzie odbywać się przy możliwie najdłuższym utrzymaniu zasobów w obiegu gospodarczym (właściwa recyrkulacja), a także przez użytkowanie walorów w granicach odporności środowiska, 4) odprowadzenie zużytych zasobów będzie odbywać się wtedy, gdy nie istnieją techniczne możliwości utrzymania ich w obiegu gospodarczym (lub gdy rachunek ekonomiczny dla takiej działalności jest zdecydowanie negatywny), 5) rekultywacja zdegradowanych zasobów będzie prowadzona zawsze wtedy, gdy istnieją techniczne możliwości utrzymania albo odtwarzania stanów równowagi. Zadania realizacji celów strategicznych Zadania strategiczne zostaną określone w Strategii Rozwoju Miasta i Gminy, opracowanej przez Zarząd Miejski Gołdapi. 2. CELE KIERUNKOWE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 2.1. Enumeracja celów Cele strategiczne, przełożone na cele kierunkowe zagospodarowania przestrzennego, przy założeniu równoważenia rozwoju, poprzez oszczędne dysponowanie rezerwami z myślą o pokoleniach następnych, muszą przede wszystkim koncentrować się na kierunkach zagospodarowania terenów już znajdujących się w części zurbanizowanej gminy. Cele te ustala się w postaci następujących zapisów: 1) tworzenie warunków przestrzennych dla rozwoju w mieście i gminie bazy uzdrowiskowej i turystycznej, wykorzystującej walory przyrodnicze i kulturowe obszaru, 2) tworzenie warunków przestrzennych, umożliwiających rozwój atrakcyjnych miejsc zamieszkania i wypoczynku, wykorzystujących walory ziemi gołdapskiej, 3) tworzenie warunków przestrzennych do rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej, umożliwiających kreację Gołdapi jako obszaru o dużym znaczeniu gospodarczym w subregionie północno-wschodniej Polski, 4) tworzenie warunków przestrzennych, umożliwiających poprawę funkcjonowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej oraz rozwój agroturystyki, jako alternatywnego źródła dochodu dla działalności rolniczej. 4 2.2. Zadania realizacji celów przestrzennych: 1) racjonalne wykorzystanie istniejących rezerw terenowych – polityka koncentracji zabudowy w istniejących jednostkach osadniczych, 2) przygotowanie terenów dla rozwoju przedsiębiorczości gospodarczej, przede wszystkim w zakresie usług i przetwórstwa rolno-spożywczego – specjalna strefa ekonomiczna, 3) przygotowanie terenów dla rozwoju współpracy transgranicznej, wskazywanie miejsc lokalizacji obiektów handlowych i usługowych, związanych z obsługą ruchu ludzi, pojazdów i towarów, 4) poprawa wizerunku zagospodarowania gminy, szczególnie na terenach atrakcyjnych turystycznie, 5) wskazywanie terenów i obiektów na cele funkcji usługowych w zakresie kultury, lecznictwa uzdrowiskowego, ochrony zdrowia i opieki społecznej, sportu, rekreacji, 6) rozbudowa i modernizacja istniejących urządzeń melioracyjnych, 7) wskazywanie nieprodukcyjnych gruntów rolnych na cele usług z zakresu turystyki i rekreacji oraz zalesienia, 8) przygotowanie terenów dla eksploatacji złóż surowców naturalnych, 9) rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz uzupełniających elementów infrastruktury technicznej, społecznej wypoczynkowej, poprzez przygotowanie planistyczne stosownych terenów oraz uruchomienie programu mieszkaniowego budownictwa komunalnego, 10) poprawa funkcjonowania systemu transportowego gminy, 11) odpowiedni do potrzeb rozwój i modernizacja infrastruktury technicznej. 5 II. UWARUNKOWANIA REALIZACJI CELÓW ROZWOJU PRZESTRZENNEGO 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO ZAGOSPODAROWANIA I PRZEZNACZENIA TERENU 1.1. Charakterystyka stanu istniejącego zagospodarowania przestrzennego gminy Gołdap Powierzchnia gminy Gołdap wynosi 362 km2, w tym powierzchnia miasta - 17 km2. W strukturze przestrzennej gminy Gołdap dominują przestrzenie otwarte - pola, łąki, lasy i zadrzewienia, wody powierzchniowe. Występują tu duże kompleksy leśne (lesistość - ok.30%) i duża ilość różnorodnych zbiorników wodnych (11 małych jezior, liczne rzeki i cieki wodne). Obszar zurbanizowany stanowi około 6 % terenu gminy. Północno-wschodnia część gminy zakończona jest malowniczą i dziką Puszczą Romincką. Południowa część gminy ma bogato urozmaiconą rzeźbę terenu i obejmuje część obszaru pasma Szeskich Wzgórz (pasma wzgórz o wysokości 270 - 309 m n.p.m. - Szeska Góra). W znacznej części są to tereny o unikalnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, stanowiące ważne ogniwo ekologicznego systemu obszarów chronionych województwa warmińsko-mazurskiego i kraju. Największe kompleksy leśne znajduję we wschodniej części gminy, część zachodnia ma charakter bardziej rolniczy, w krajobrazie dominują tereny upraw polowych i łąk. Najważniejsze liniowe elementy struktury przestrzennej gminy to: droga krajowa nr 65 - granica państwa - Gołdap - Olecko - Ełk - Białystok, drogi wojewódzkie nr 650 - Węgorzewo - Banie Mazurskie -Gołdap, nr 651 - Gołdap - Żytkiejmy - Szypliszki, linia kolejowa nr 41 Ełk - Gołdap. Administracyjnie teren gminy Gołdap obejmuje miasto oraz 30 sołectw: