Debian ile ilgili Sıkça Sorulan Sorular ve İpuçları Türkiye Debian Kullanıcıları - www.debian-tr.org Baskı Tarihçesi Baskı Versiyon 1.0.0 28 Nisan 2005 İlk versiyon Özet Belge Debian ile ilgili SSS (sıkça sorulan sorular) ve yanıtlarını içerir. Belge oluşturulurken temelde iki farklı kaynaktan faydalanılmıştır. Bunlardan birinci, http://www.linuks.mine.nu/debian- faq-wiki adresinde bir araya getirilen ve sürekli güncellenen SSS ve yanıtları, diğeri ise Türkiye Debian Kullanıcıları Listesine bugüne kadar aktarılmış sorular ve yanıtlarıdır. Belge ile ilgili öneri ve eleştirilerinizi serdar~aytekin.web.tr adresine ulaştırabilirsiniz. Bu belgenin son sürümüne http://sss.debian- tr.org veya http://www.serdaraytekin.com/docs/os/debian/sss adresinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca belgenin tamamının tek bir sayfada sunulan haline ttp://sss.debian-tr.org/sss.html adresinden ulaşabilirsiniz. İçindekiler 1. Debian Kurulumu 1.1. Debian nedir? 1.2. Debian Gnu/Linux nedir? 1.3. Debian Gnu/Hurd, Gnu/NetBSD ve Gnu/kFreeBSD nedir? 1.4. Debian Gnu/Linux'da sürümler 1.5. Debian'ın son sürümü hangisi? 1.6. Debian depolarındaki main, contrib, non-free ve non-us bölümleri nedir? 1.7. Kararlı sürümünün oluşum süreci nasıldır? 1.8. Hangi debian sürümünü kullanmalıyım? 1.9. Debian-installer nedir? 1.10. Grafik tabanlı kurulum neden desteklenmiyor? Gelecekte desteklenecek mi? 1.11. Sarge_d-i ile Sid_d-i arasındaki fark nedir? 1.12. netinst veya network install CD ne demektir? 1.13. Sürümler arasında geçiş yapabilir miyim? 1.14. Melez (karışık) sistem kurabilir miyim? 1.15. Sarge CDsi ile Sid'i nasıl kurabilirim? 1.16. Sarge yeterli Türkçe desteğine sahip mi? 1.17. Debian cd'lerini nereden nasıl temin edebilirim? 1.18. Kurulum için tüm cd setine ihtiyacım var mı? 1.19. Diğer ISO'lar hangi paketleri içeriyor? Tam kopya cd setleri nasıl oluşturuluyor? 1.20. Diğer ISO'lar hangi paketleri içeriyor? 1.21. 1 nolu CD'nin iki farklı versiyonu var. Normal versiyon ile NONUS versiyonu ile arasındaki fark nedir? 1.22. Kurulum için gerekli minimum donanım ihtiyacı nedir? 1.23. Debian'ın hangi mimarilere desteği var 1.24. IA64 mimarisi ile AMD64 aynı mı? 1.25. AMD64 mimarisi nedir? 1.26. AMD64 için izlemem gereken kurulum yöntemi ne olmalı? 1.27. AMD64 depolarında pure64, biarch, gcc-3.4 bölümleri var. Hangisini kullanmalıyım? 1.28. Saf 64 bit mimaride 32 bitlik yazılımları nasıl kullanacağım? 1.29. Debian'ı tercih etmemi gerektirecek sebepler neler olabilir? 1.30. Kurulumu nasıl yapacağım? 2. Çekirdek 2.1. Debian Gnu/Linux 2.1.1. Yeni çekirdek derlemeye ne zaman ihtiyacım olabilir? 2.1.2. Yeni Çekirdeği nasıl kurabilirim 2.1.3. Çekirdek imaJını nasıl kurabilirim 2.1.4. Çekirdeği nasıl derleyebilirim? 2.1.5. AMD işlemcili (32 bit) makinem için en uygun çekirdek hangisidir? 2.1.6. AMD64 mimarisine sahip makinem için en uygun çekirdek hangisidir? 2.1.7. Intel 64 mimarisine sahip (EM64T) makinem için en uygun çekirdek hangisidir? 2.2. Debian GNU/Hurd 2.3. Debian GNU/kFreeBSD 3. Ağ Yapılandırması 3.1. Ethernet kartımı (NIC) tanıtamıyorum ne yapmalıyım? 3.2. Ethernet kartımı (NIC) DHCP sunucusu üzerinden IP alacak şekilde nasıl ayarlayabilirim? 3.3. Ethernet kartıma nasıl sabit IP tanımlayabilirim? 3.4. Alan adı sunuclarını (DNS) nasıl belirtebilirim? 3.5. PCMCIA ağ kartımı nasıl çalıştırabilirim? /etc/network/interfaces çalışmıyor! 3.6. Makine ismini (hostname) nasıl tanımlayabilirim veya değiştirebilirim? 3.7. Ethernet kartımı nasıl Full Duplex (iki yönlü) olarak ayarlarım? 3.8. Tek bir ağ arabirimine birden fazla IP adresini nasıl atayabilirim? 4. E-posta 4.1. Exim 4.1.1. Exim'i nasıl konfigüre edebilirim? 4.1.2. E-postalarımın gidip gitmediğini nasıl test edebilirim? 4.2. Postfix 4.3. Qmail 4.4. Mutt 4.4.1. Mutt'da From: satırını nasıl değiştirebilirim? 4.5. Diğer 4.5.1. Sistemimde yerel MTA çalıştırmak istemiyorum; sadece e-postalarımı gönderebilmek için SMTP sunucusu kullanmak istiyorum. Bunu nasıl sağlarım? 5. Geliştirme 5.1. Herhangi bir programı derlerken C compiler cannot create executables hatası alıyorum ne yapmalıyım? 5.2. Çekirdek derlemeye çalışırken make menuconfig işleminde curses.h not found hatası alıyorum ne yapmalıyım? 5.3. GTK+ programlarını derlerlemek için hangi pakete ihiyacım var? 5.4. Glib gerektiren GTK+ olmayan programları derleyebilmek için ne yapmalıyım? 5.5. QT programlarını derlemek için neye ihtiyacım var? 5.6. SDL programlarını derlemek için neye ihtiyacım var? 5.7. libz kitaplığını kullanana programları derlemek için neye ihtiyacım var? 5.8. X-Window 'da çalışan programları derlemek için neye ihtiyacım var? 5.9. Debian paketi oluşturabilmek için Nasıl belgesi varmı? 5.10. Paketleri CPU optimizasyonu içerecek şekilde nasıl yeniden oluşturabilirim? 6. Masaüstü Uygulamaları 6.1. Ses kartımı nasıl tanıtabilirim? 6.2. Ses kartım için gerekli olan modül yok. 6.3. Müzik CD'lerini (audio cd) neden bir dizine bağlayamıyorum? 6.4. Ses Cd'lerin nasıl çalabilirim? Erişim engellendi hatası alıyorum. 6.5. Müzik CD'sini nasıl kopyalayabilirim? 6.6. ISO imaJını CD'ye nasıl yazabilirim? 6.7. ISO imaJi içerisindeki dosyaları CD'ye yazmadan nasıl elde edebilirim? 6.8. X-Window sistemi nasıl yükleyebilirim? 6.9. No screens found hatası alıyorum 6.10. X.Org'un Debian paketi varmı? 6.11. X.Org niçin Debian paketi olarak sunulmuyor? 6.12. X.Org'u Sarge üzerinde nasıl kullanabilirim? 6.13. Bazı programlarda fontlar çok küçük görüntüleniyor 6.14. GNOME'u nasıl kurabilirim? 6.15. KDE'yi nasıl kurabilirim? 6.16. Mplayer'i nasıl yükleyebilirim? Debian depolarında neden yok? 6.17. Nvidia sürücülerini nasıl yüklerim? 6.18. ATI sücücülerin nasıl yükleyebilirim? 7. Donanım ile ilgili soru ve yanıtlar 7.1. UBS Mouse'umu XFree86 ile nasıl kullanabilirim? 7.2. Yazıcımı nasıl tanıtabilirim? 7.3. PS/2 Fare 2.6 Çekirdek ile çalışmıyor 7.4. F-lock tuşunu Microsoft and Logitech klavyelerinde nasıl iptal edebiliriz. 8. Paket Yönetimi 8.1. Paket kurmak istediğimde E tuşuna basıyorum ancak komut satırına düşüyor 8.2. Kurmak istediğim paketin istediğim sürümünün deb paketi yok ne yapmalıyım? 8.3. Bir dosyanın hangi paket içerisinden çıktığını nasıl öğrenebilirim? 8.4. Aynı tür yazılımlardan sadece birisinin öntanımlı olarak ayarlanabilmesi 8.5. Sistemdeki Paket Listesini Yedeklemek 8.6. Kurulu olan paketlerin listesini ve sürümlerini nasıl görebilirim? 8.7. Paketleri nasıl bulabilirim? 8.8. Yüklü olan bir paketin sadece sürümünü nasıl görebilirim? 8.9. dpkg -l ile paket ismi ve sürümünü net olarak göremiyorum, ekrana sığmıyor? 8.10. dpkg -l sonucunda gelen rc,ii, pn gibi başlıklar neyi ifade ediyor? 8.11. Nasıl yeni bir paket yükleyebilirim? 8.12. Sistemimde yüklü olan bir paketi yeniden nasıl yükleyebilirim? 8.13. Yüklü olan bir paketi nasıl kaldırabilirim? 8.14. Sistemde sadece konfigürasyon dosyaları kalmış paketleri nasıl tamamen temizleyebilirim? 8.15. Bir pakete bağımlı olarak kurulan ancak sistemde istemediğim paketleri nasıl temizleyebilirim? 8.16. Tutarsız durumda kalan paketleri nasıl kaldırabilirim? 8.17. Sunucu listemi (sources.list) nasıl düzenleyebilirim veya değiştirebilirim? 8.18. Sistemimi Woody'den Sarge'ye nasıl dönüştürebilirim? 8.19. Bir .deb paketinin içeriğini nasıl elde edebilirim (extract)? 8.20. Bir paketi konfigürasyon dosyaları ile birlikte yeniden nasıl yükleyebilirim? 9. Kabuk programlama ilgili soru ve yanıtları içerir 9.1. Diskimde ne kadar yer kaldığını nasıl öğrenebilirim? 9.2. Diskimde çok yer kaplayan dosyaları nasıl görebilirim? Diskim doldu. 9.3. Mp3 ile dolu bir dizinim var. Mp3 isimlerinde yer alan boşluk karekterlerini _ ile nasıl değiştirebilirim? 9.4. Bu işlemi yinelemeli (recursively) olarak nasıl yapabilirim? 9.5. Belli bir dizin içindeki dosya isimlerini yinelemeli (recursively) olarak büyük harften küçükharfe nasıl çevirebilirim? 9.6. - ile başlayan dosyaları nasıl silebilirim? 9.7. Sistemde olup bitenleri anlık olarak nasıl gözlemleyebilirim? 9.8. Tam yolu ile tanımlanan bir dosyanın sadece ismini nasıl alabilirim? 9.9. Belli bir dizin içerisinde dosya olup olmadığını nasıl test edebilirim? 9.10. Bir süreci geri planda nasıl çalıştırabilirim? 9.11. Bash kabuk programlamasında değişken içerisinde değişken (variable interpolation) nasıl kullanabilirim? 10. Diğer 10.1. Sistem zamanının zaman sunucuları ndan ayarlanması 10.2. Sistem başlatılırken herhangi bir komutu nasıl çalıştırabilirim? 10.3. Sistem yerelini nasıl değiştirebilirim? Hata mesaJlarını kendi dilimde almak istiyorum. 10.4. Hdparm ile HDD/CDROM aygıtlarım performansını yükseltebilir miyim? 10.5. ATA/IDE aygıtım için DMA'nın aktif olup olmadığını nasıl öğrenebilirim? 10.6. MySQL'i belli bir portu dinleyecek şekilde nasıl ayarlayabilirim? 10.7. Debian Logosunda kullanılan fontun ismi nedir? 10.8. Kırık bağların (linklerin) listesini nasıl alabilirim? 10.9. Num Lock'umu herzaman açık tutmak istiyorum. 10.10. ctrl+alt+backspace tuşları ile X-Sunucumun sonlandırılmasını nasıl iptal edebilirim? 10.11. Kök dosya sistemimi hatalara karşı nasıl kontrol edebilirim? 10.12. Tarayıcılarda Java Desteği 10.13. Diskimdeki Windows dosya sistemimi tüm kullanıcıların okuyup yazabileceği şekilde nasıl bağlarım. 11. Yasal Açıklamalar 11.1. Telif Hakkı ve Lisans 11.2. Feragatname A. Referanslar Bölüm 1. Debian Kurulumu Debian kurulumu ile ilgili sıkça sorulan soru ve yanıtları içerir. 1.1. Debian nedir? Debian, Linux çekirdeğini kullanan %100 özgür bir işletim sistemidir. Bir işletim sistemi bilgisayarınızın çalışmasını sağlayan bir dizi temel program ve araçtan oluşmuş bir yazılım topluluğudur. İşletim sisteminin merkezinde çekirdek (kernel) yer alır. Çekirdek, bilgisayardaki en temel programdır;