Papur Bro Dyffryn Ogwen Rhifyn 507 . Chwefror 2020 . 50C Tirwedd Llechi Cymru Gallai Tirwedd Llechi gogledd- Gwynedd dros Ddatblygu’r orllewin Cymru fod y Safle Economi: “Rwy’n credu y bydd Treftadaeth y Byd nesaf y y rhan fwyaf o bobl yn cytuno DU. Dyma a gyhoeddwyd gan bod angen mwy o ddealltwriaeth Weinidog Treftadaeth Llywodraeth o arwyddocâd diwydiant llechi San Steffan, Helen Whately wrth Cymru a’i rôl, wrth lunio ein iddi gyflwyno’r enwebiad ffurfiol i cymunedau, ein hiaith a’n UNESCO. Os caiff ei dderbyn, bydd diwylliant.” y dirwedd yn ennill ei lle fel rhif Bydd y safle ‘rwan yn cael ei 33 o Safleoedd Treftadaeth y Byd ystyried gan Gyngor Rhyngwladol UNESCO yn y DU. ar Henebion a Safleoedd dros Daeth y dirwedd - sy’n cynnwys y flwyddyn nesaf, cyn cael ei Chwarel Lechi Penrhyn, tref ystyried i’w gadarnhau yng Bethesda, a Dyffryn Ogwen i nghyfarfod Pwyllgor Treftadaeth lawr i Borth Penrhyn, ac yn y Byd yn 2021. ymestyn ledled sir Gwynedd Am ragor o wybodaeth am y - yn arweinydd y byd ar gyfer LLUN gan Dafydd Fôn Williams cais neu brosiect LleCHI, ewch cynhyrchu ac allforio llechi yn i www.llechi.cymru neu ddilyn ystod y 18fed a’r 19eg ganrif. gyda llechi Cymreig yn cael eu Disgrifir yr ardal fel un sydd y diweddaraf ar y cyfrifon Erbyn yr 1890au ’roedd diwydiant defnyddio ar nifer o adeiladau, wedi ‘rhoi to ar fyd y 19eg ganrif’ cyfryngau cymdeithasol: llechi Cymru yn cyflogi tua terasau a phalasau ledled y byd, ac mae’r llechen o’r chwareli Twitter @LlechiCymru; 17,000 o bobl ac yn cynhyrchu gan gynnwys Neuadd San Steffan, yn parhau i gael dylanwad ar Facebook 485,000 tunnell o lechi’r flwyddyn. Adeilad yr Arddangosfa Frenhinol, bensaernïaeth ledled y byd. @LlechiCymruWalesSlate; Cafodd y diwydiant effaith enfawr Melbourne, Awstralia a Neuadd Meddai’r Cynghorydd Gareth Instagram ar bensaernïaeth fyd-eang, Dinas Copenhagen, Denmarc. Thomas, Aelod Cabinet Cyngor @LlechiCymruWalesSlate Llanast Llan: Panto Llechen Las Am y bedwaredd flwyddyn llwyddodd Cwmni seddau ei reid yn Alton Towers gan lanio ar ryw yn gallu gosod y tempo yn berffaith gyda’r Drama’r Llechen Las i lenwi Neuadd Ogwen blaned bellennig. Wrth gwrs sefydlwyd pwyllgor gerddoriaeth ac yn cyfeilio i bawb, gan fedru ddwywaith, sef nos Wener Ionawr 16eg a’r o bwysigion y pentref yn syth a chychwynnwyd gwneud hynny hyd yn oed i Pwtan! ‘Roedd pnawn Sadwrn canlynol. Nid gwaith hawdd ymgyrch codi arian i gael y ddau yn ôl. Yn sgîl ymateb y gynulleidfa yn wych a phawb yn cael yw llenwi neuaddau yn y dyddiau sydd ohoni! hyn ymddangosodd dwy roced, a chawsom hwyl fawr. Ond gyda thri panto poblogaidd iawn y tu cefn gyfarfod â nifer o gymeriadau megis Y Tad Cled Nôd panto ydy diddanu a dyna yn amlwg iddynt ‘does ryfedd bod y gynulleidfa wedi troi a Mrs Boyle, Berwyn Boncers, Tomi Twp, Pwtyn a wnaeth Llechen Las eto eleni gyda allan am wledd arall. A dyna a gafwyd. a Pwtan, sbeis a bownsars, mulod a Saim -on chynhyrchiad oedd yn adnabod y gynulleidfa, Gyda sgriptio a chyfarwyddo medrus Gaynor Cawl, ac wrth gwrs Y Bingo Wings. gyda llawer o’r cynnwys yn unigryw i’n Elis Williams a Marian Jones, cawsom ein Cawsom ein harwain o Fethesda i Bipistan, o hardal ni. Braf oedd gweld wynebau newydd tywys o’r Neuadd i leoliadau ym Methesda a weithdy Berwyn Boncers i’r ystafell bwyllgora hefyd ymhlith y cast, heb anghofio am y tîm Llanllechid, i Alton Towers, Pipistan a hyd yn ac o’r mans i briodas mulod! Swnio yr un mor technoleg, gwniadwraig a phawb oedd yn oed i blaned arall. Y digwyddiad a gynhyrfodd boncyrs â Berwyn ac yn lot fawr o hwyl. Daeth gweithio y tu ôl ’r llenni fel petae. yr ardal oedd bod Phylis a Heath oedd ar drip yr uchafbwynt pan oedd râs rhwng roced goch Llongyfarchiadau unwaith eto Llechen Las a yn Alton Towers wedi cael eu hyrddio i’r gofod o Pesda a roced las Pipistan. ‘Roedd Beti Rhys hir y parhewch i ddiddanu ein Dyffryn. 2 Llais Ogwan | Chwefror | 2020 Panel Golygyddol Golygydd y mis Derfel Roberts Dyddiadur 600965 Golygwyd rhifyn y mis hwn gan [email protected] Walter a Menai Williams. y Dyffryn Ieuan Wyn Y golygydd ym mis Mawrth fydd 600297 Chwefror Neville Hughes, 24 Te Bach. Festri Carmel Llanllechid. [email protected] Bryn Ffrydlas, 14 Ffordd Pant, 2.30 – 4.00. Lowri Roberts Bethesda, LL57 3PA. 25 Te Crempog. Eglwys Y Santes Fair, 600490 01248 600853 Tregarth am 2.00. [email protected] E-bost: [email protected] 25 Cyfarfod Blynyddol Plaid Cymru Dyffryn Neville Hughes PWYSIG; TREFN NEWYDD Ogwen. Cefnfaes am 7.00. 600853 O RIFYN IONAWR YMLAEN GOFYNNIR 29 Dathlu Ymgyrch Enwau Caeau D. Ogwen. [email protected] I’R DEUNYDD GYRRAEDD Y GOLYGYDD Neuadd Ogwen. 9.30 – 2.00. Dewi A Morgan 5 DIWRNOD YN GYNT NA’R ARFER. 602440 Mawrth Pob deunydd i law erbyn [email protected] 02 Merched y Wawr Tregarth. dydd Sadwrn, 29 Chwefror Dathlu Gŵyl Ddewi. Trystan Pritchard os gwelwch yn dda. 04 Clwb Camera Dyffryn Ogwen. Cefnfaes. 07402 373444 Casglu a dosbarthu nos Iau, 19 Mawrth, 7.15 – 9.30. [email protected] yng Nghanolfan Cefnfaes am 6.45. 05 Sefydliad y Merched Carneddi. Dathlu Walter a Menai Williams Gŵyl Ddewi. Cefnfaes am 7.00. 601167 DALIER SYLW: NID OES GWARANT 07 Bore Coffi Plaid Cymru. Cefnfaes. [email protected] Y BYDD UNRHYW DDEUNYDD FYDD 10.00 – 12.00. YN CYRRAEDD AR ÔL Y DYDDIAD 09 Cymd. Hanes D. Ogwen. Ieuan Wyn. Rhodri Llŷr Evans CAU YN CAEL EI GYNNWYS. Festri Jerusalem am 7.00. 07713 865452 12 Cymdeithas Jerusalem. [email protected] ‘Helen W. Williams’. Festri am 7.00. Owain Evans Archebu 14 Marchnad Ogwen. Neuadd Ogwen. 07588 636259 trwy’r 9.30 – 1.00. [email protected] post 14 Bore Coffi Gorffwysfan. Cefnfaes. Carwyn Meredydd 10.00 – 12.00. 07867 536102 19 Noson gasglu a dosbarthu’r Llais. [email protected] Cefnaes am 6.45. Gwledydd Prydain – £22 21 Bore Coffi Eglwys Crist Glanogwen. Ewrop – £30 Cefnfaes. 10.00 – 12.00. Gweddill y Byd – £40 Owen G. Jones, 1 Erw Las, Bethesda, Swyddogion Gwynedd LL57 3NN CADEIRYDD: [email protected] 01248 600184 Mae Llais Ogwan ar werth Dewi A Morgan, Park Villa, yn y siopau isod: Lôn Newydd Coetmor, Dyffryn Ogwen Bethesda, Gwynedd EGLWYS UNEDIG BETHESDA Londis, Bethesda LL57 3DT 602440 Siop Ogwen, Bethesda LLENWI’R CWPAN Tesco Express, Bethesda [email protected] Dewch am sgwrs a phaned. Siop y Post, Rachub TREFNYDD HYSBYSEBION: Bob bore dydd Iau rhwng 10.00 o’r gloch Barbwr Ogwen, Bethesda Neville Hughes, 14 Pant, a hanner dydd. Bangor Bethesda LL57 3PA 600853 Siop Forest [email protected] Siop Menai Siop Ysbyty Gwynedd YSGRIFENNYDD: Siop Richards Gareth Llwyd, Talgarnedd, Caernarfon 3 Sgwâr Buddug, Bethesda Porthaethwy Awen Menai LL57 3AH 601415 Rhiwlas Garej Beran [email protected] Clwb Cyfeillion TRYSORYDD: Llais Ogwan Godfrey Northam, 4 Llwyn Gwobrau Chwefror Bedw, Rachub, Llanllechid £30.00 (36) Marian Humphreys, Llais Ogwan ar CD LL57 3EZ 600872 Stryd Cefnfaes, Bethesda. Gellir cael copi trwy gysylltu â Gwyn £20.00 (101) Bethan Griffiths, Bro Emrys, [email protected] yn swyddfa’r deillion, Bangor Talybont. 01248 353604 £10.00 (84) Christina Roberts, Maes y Y LLAIS DRWY’R POST: Os gwyddoch am rywun sy’n cael trafferth Garnedd, Bethesda. â’i olwg, ac a hoffai dderbyn copi o’r Owen G Jones, 1 Erw Las, £5.00 (23) Selwyn Owen, Ffordd Llais ar CD bob mis, cysylltwch ag un o’r Bethesda, Gwynedd Ffrydlas, Bethesda. canlynol: LL57 3NN 600184 (Os am ymuno, cysylltwch â Gareth Llwyd 601415 [email protected] Neville Hughes – 600853) Neville Hughes 600853 Llais Ogwan | Chwefror | 2020 3 Rhoddion i’r Llais Ddathlu Ymgyrch £50 Cyngor Llanddeiniolen. £10 Er cof am David Michael Phillips, Enwau Caeau Pantri Penrhosgarnedd, oddi wrth y teulu. £4.50 Annwen Hughes, Bryn Caseg, Dyffryn Ogwen Bethesda. Pat £5 Meirion Jones, 41 Abercaseg, Mae Cymdeithas Enwau Lleoedd Cymru yn Sgwariau Teisen Berffro Bethesda. estyn croeso i ddarllenwyr Llais Ogwan i ddod £7 Norma Griffiths, 46 Abercaseg, (shortbread) a Minsmit i Neuadd Ogwen ar fore Sadwrn, Chwefror Bethesda. 29ain, i ddathlu llwyddiant y gymdeithas £8 Don Hughes, Halifax. Cynhwysion £28 Jennie Jones, 11 Bryn Caseg, yn casglu enwau caeau yr ardal. Cyfarfod Bethesda. anffurfiol fydd hwn, i arddangos ffrwyth y 250g o fenyn (dim yn rhy oer). £4.50 Marilyn Jones, 1 Glan Ffrydlas, llafur ac i drafod ei ganlyniadau. Trafodir yn 100g o siwgwr mân (caster). Bethesda. y rhan gyntaf sut y cofnodwyd yr enwau ar 1 llwy de o sudd fanila. £20 Er cof annwyl am Mrs. Eirlys lein, a bydd cyfle i’r rhai a gyfrannodd holi a 1 llwy de o sinamon. Roberts, Cilfodan, a fu farw 2 gweld sut mae eu cyfraniad hwy yn plethu i’r 250g o flawd plaen. Chwefror 2016, oddi wrth ei phriod, darlun cyfan. Bydd cyfle yn ogystal i gywiro 140g o bowdr reis. Vic a’r teulu. ac i ychwanegu enwau newydd i’r gofnod. Yn 250g – jar o finsmit da. £30 Er cof am y diweddar Mr. John ail hanner y cyfarfod, wedi cael paned, cacen (*2 lwy fawr o siwgwr (i’w roi Owen Roberts, Penybryn, oddi a sgwrs, bydd cyfraniadau byr yn trafod rhai arnynt ar ôl eu tynnu o’r popty). wrth y teulu. o enwau caeau mwyaf diddorol yr ardal. Estynnir gwahoddiad cynnes i bawb ddod Diolch yn fawr. i’r cyfarfod - ni fydd tâl mynediad, a bydd y baned am ddim yn ogystal! Dowch yn llu - yn arbennig chwi ffermwyr caredig y dyffryn.