KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 10.11.2006 KOM(2006)671 wersja ostateczna KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY, PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO, KOMITETU REGIONÓW ORAZ EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGO Czwarte sprawozdanie w sprawie praktycznych przygotowań do przyszłego rozszerzenia strefy euro PL PL 1. WPROWADZENIE Słowenia przyjmie W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono ocenę stanu euro z dniem praktycznych przygotowań na poziomie krajowym i 1 stycznia 2007 r. wspólnotowym do przyszłego rozszerzenia strefy euro. Jest to Cypr i Malta czwarte sprawozdanie na ten temat. Poprzednie sprawozdania niedawno przyjęły zostały przyjęte w listopadzie 2004 r., w listopadzie 2005 r. i w plany wymiany czerwcu 2006 r.1 waluty krajowej na Niniejsze sprawozdanie poświęcone jest głównie ostatnim euro. postępom w zakresie praktycznych przygotowań w Słowenii, która przystąpi do strefy euro z dniem 1 stycznia 2007 r. w następstwie decyzji Rady stwierdzającej spełnianie przez ten kraj warunków koniecznych do przyjęcia euro. Szczególną uwagę poświęcono też przygotowaniom na Cyprze i Malcie, które planują przyjęcie euro z dniem 1 stycznia 2008 r. Oba te kraje niedawno przyjęły plany wymiany waluty krajowej na euro. Przedstawiono także stan przygotowań w pozostałych państwach członkowskich oraz na szczeblu Wspólnoty. 2 Niniejsze oraz poprzednie sprawozdania w sprawie praktycznych przygotowań przedstawiane są niezależnie od wymaganych Traktatem raportów Komisji o konwergencji, których przedmiotem jest ocena spełniania kryteriów konwergencji (tzw. „kryteriów z Maastricht”) przez państwa członkowskie objęte derogacją3. 2. STAN PRZYGOTOWAŃ NA POZIOMIE KRAJOWYM 2.1. Docelowe terminy przyjęcia euro przez poszczególne państwa członkowskie Ostatnio kilka krajów Kilka krajów zmieniło docelowy termin przyjęcia euro bądź przesunęło jest w trakcie jego weryfikacji ze względu na trudności ze planowaną datę spełnieniem kryteriów konwergencji w pierwotnie planowanym przyjęcia euro terminie. Estonia pierwotnie chciała przyjąć euro z dniem 1 stycznia 2007 r. W kwietniu 2006 r. rząd tego kraju przesunął docelowy termin na 1 stycznia 2008 r. Realność tego terminu 1 COM (2004) 748 z 10 listopada 2004 r.; COM (2005) 545 z 4 listopada 2005 r.; COM (2006) 322 z 22 czerwca 2006 r. 2 Począwszy od 2007 roku do strefy euro należeć będzie trzynaście państw członkowskich UE, natomiast łączna liczba państw członkowskich UE wzrośnie do 27 w następstwie przystąpienia Bułgarii i Rumunii. Z wyjątkiem Danii i Zjednoczonego Królestwa, które korzystają ze specjalnych klauzul „opt-out”, pozostałe dwanaście państw członkowskich posiada status „objętych derogacją” i ma przyjąć euro z chwilą spełnienia wymaganych warunków. 3 Ostatnie raporty Komisji o konwergencji przyjęto dnia 16 maja 2006 r. na wniosek Litwy (COM(2006)223) i Słowenii (COM(2006)224). Następny okresowy raport o konwergencji zostanie przedstawiony przez Komisję do końca 2006 r. PL 2 PL zostanie oceniona przez estoński rząd jesienią 2006 r. Również Litwa pierwotnie planowała przyjąć euro z dniem 1 stycznia 2007 r. W raporcie Komisji o konwergencji z dnia 16 maja 2006 r. stwierdzono jednak, że kraj ten nie spełnia warunków koniecznych do przyjęcia euro. W październiku 2006 r. rząd litewski postanowił, że „Litwa będzie dążyć do przyjęcia euro w najwcześniejszym możliwym terminie. Bardziej korzystnym okresem dla przystąpienia Litwy do strefy euro będzie okres po roku 2010.” Wiosną 2006 r. przesunięcie docelowego terminu przyjęcia euro, planowanego pierwotnie na 1 stycznia 2008 r., ogłosiły władze Łotwy. Nowy termin docelowy nie został jeszcze ustalony. Rząd czeski postanowił w październiku 2006 r. wycofać się ze wstępnego terminu docelowego (1 stycznia 2010 r.), nie określając nowego. Również Węgry pierwotnie zamierzały przyjąć euro z dniem 1 stycznia 2010 r., lecz wycofały się z tego terminu w 2006 r. Słowacja podtrzymuje pierwotny termin docelowy i dąży do przyjęcia euro z dniem 1 stycznia 2009 r. Polska i Szwecja nie ustaliły terminu docelowego. W Szwecji przygotowania zostały praktycznie wstrzymane od czasu negatywnego wyniku referendum z dnia 14 września 2003 r. W tabeli przedstawiono przegląd obecnej sytuacji. Data przyjęcia euro Państwo członkowskie 1 stycznia 2007 r. Słowenia Docelowy termin przyjęcia euro Państwa członkowskie 1 stycznia 2008 r. Estonia (do potwierdzenia), Cypr, Malta 1 stycznia 2009 r. Słowacja Do ustalenia Republika Czeska, Łotwa, Litwa, Węgry, Polska, Szwecja 2.2. PRZYGOTOWANIA W SŁOWENII 2.2.1. Ramy ogólne Przygotowania w Słowenia przyjmie euro z dniem 1 stycznia 2007 r. zgodnie ze Słowenii są poważnie scenariuszem „big bang” 4 i z czternastodniowym okresem zaawansowane, lecz podwójnego obiegu5. 4 Zgodnie ze scenariuszem „big bang” banknoty i monety euro stają się prawnym środkiem płatniczym jednocześnie z przyjęciem euro jako waluty krajowej w danym państwie członkowskim. PL 3 PL konieczne jest Wydaje się, że Słowenia jest generalnie dobrze przygotowana podjęcie dalszych do wprowadzenia euro. Przez ostatnie kilka miesięcy kraj ten działań mających na poczynił dalsze postępy w zakresie praktycznych przygotowań celu wzmocnienie do wprowadzenia euro, w szczególności jeśli chodzi o wymianę wiary konsumentów środków pieniężnych. Konieczne jest podjęcie dalszych działań w stabilność i mających na celu wzmocnienie zaufania konsumentów, takich rzetelność cen w jak uzgodnienie przez konsumentów i handel detaliczny trakcie wymiany kompleksowej strategii na rzecz rzetelnych praktyk cenowych. waluty. 2.2.2. Sektor finansowy i przedsiębiorstwa Od dnia 1 stycznia Od czasu opublikowania poprzedniego sprawozdania w 2007 r. sprzedawcy czerwcu 2006 r. określono dalsze szczegóły dotyczące mają obowiązek zaopatrzenia banków, a za ich pośrednictwem innych wydawać resztę podmiotów, w banknoty i monety euro6. Bank Słowenii zawarł wyłącznie w euro. z bankami komercyjnymi umowy określające warunki zaopatrzenia ich w nową walutę. Opracowano szczegółowy plan dystrybucji banknotów i monet euro. Ze 150 000 do 450 000 zwiększono liczbę przeznaczonych dla ogółu konsumentów minipakietów bilonu, które będą udostępnione w bankach komercyjnych od dnia 15 grudnia 2006 r. Ponadto przewiduje się 150 000 pakietów startowych dla sprzedawców detalicznych, które będą dostępne od 1 grudnia 2006 r., oraz 100 000 zestawów monet ze słoweńskim rewersem, przeznaczonych głównie dla kolekcjonerów. Przewiduje się, że około 30 % spośród 1510 publicznie dostępnych bankomatów zostanie przestawionych na euro do godziny 00:30, a około 80 % do godziny 6:00 dnia 1 stycznia 2007 r., natomiast pozostałe 20 % ma zostać dostosowanych przed północą tego samego dnia. Aby ułatwić wymianę waluty krajowej na euro, słoweńskie banki komercyjne zgodziły się w dniach 1 i 2 stycznia 2007 r. otworzyć 42 oddziały w całym kraju. Wykaz tych oddziałów wraz z godzinami ich otwarcia zostanie opublikowany z odpowiednim wyprzedzeniem. Zgodnie z projektem ustawy o wprowadzeniu euro, począwszy od dnia 1 stycznia 2007 r. podmioty gospodarcze, w szczególności placówki handlowe, oraz władze publiczne będą 5 Okres podwójnego obiegu jest to okres rozpoczynający się z dniem wprowadzenia banknotów i monet euro do obiegu, w którym zarówno waluta krajowa, jak i euro są prawnym środkiem płatniczym w danym państwie członkowskim. 6 Wcześniejsze zaopatrzenie instytucji kredytowych w banknoty i monety euro przez krajowy bank centralny, poprzedzające ich wprowadzenie do obiegu, określane jest z ang. mianem „frontloading”. Natomiast przekazywanie przez instytucje kredytowe części otrzymanych banknotów i monet sprzedawcom detalicznym i innym podmiotom gospodarczym, a ewentualnie także ogółowi konsumentów, nazywane jest z ang. „sub-frontloading”. PL 4 PL zobowiązane do wydawania reszty wyłącznie w euro. 2.2.3. Administracja publiczna Bicie słoweńskich Projekt ustawy o wprowadzeniu euro wpłynął do parlamentu w monet jest w toku. czerwcu 2006 r. i powinien zostać przyjęty jesienią tego roku. Ustawa określi w szczególności przepisy dotyczące przejścia na euro, okresu podwójnego obiegu, wymiany banknotów i monet tolarowych na euro oraz redenominacji papierów wartościowych. W wyniku przetargu Słowenia zleciła wybicie swoich monet euro Mennicy Fińskiej7. Produkcję rozpoczęto po decyzji Rady z dnia 11 lipca 2006 r., uchylającej derogację dla Słowenii. W zakresie ochrony euro przed fałszowaniem, w strukturach słoweńskich organów ścigania utworzono centralne biuro krajowe oraz ośrodki analityczne zajmujące się fałszywymi banknotami i monetami euro. Słoweńscy eksperci uczestniczą w pracach odpowiednich grup na szczeblu europejskim, w szczególności w ramach EBC, Europolu i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF), i otrzymali odpowiednie przeszkolenie. 2.2.4. Konsumenci i opinia publiczna Słoweńscy W swoim trzecim sprawozdaniu Komisja stwierdziła, że w konsumenci obawiają Słowenii konieczne jest podjęcie dalszych działań mających na się wzrostu cen. celu wzmocnienie wiary konsumentów w stabilność i rzetelność cen w trakcie wymiany waluty. Wyniki ostatniego badania Eurobarometru, przeprowadzonego we wrześniu 2006 r., potwierdzają, że znacząca większość respondentów w Słowenii (66 % wobec 70 % w kwietniu 2006 r.) obawia się wzrostu cen przy okazji przejścia na euro8. W szczególności konieczne jest zawarcie przez konsumentów i handel detaliczny porozumień o rzetelnych praktykach cenowych w okresie przejściowym. Handlowcy powinni zobowiązać się do przeprowadzenia operacji w sposób uczciwy i do niewykorzystywania jej jako okazji do ukrytych