PLAN ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA MIASTA GDAŃSKA NA LATA 2014-2030 Gdańsk, luty 2014 r. Spis treści 1. Cele planu zrównoważonego rozwoju transportu publicznego .......................................... 4 1.1. Wizja transportu publicznego ..................................................................................... 5 1.2. Metodologia tworzenia planu transportowego ............................................................ 5 1.3. Wyłożenie planu do publicznego wglądu .................................................................... 7 2. Determinanty rozwoju sieci publicznego transportu zbiorowego........................................ 8 2.1. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju.................................................. 8 2.2. Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej i inne projekty związane z rozwojem transportu zbiorowego ................................................................................................................... 8 2.3. Zagospodarowanie przestrzenne ..............................................................................13 2.3.1. Gdańsk ..................................................................................................................13 2.3.2. Gminy ościenne, z którymi Miasto Gdańska ma podpisane porozumienia międzygminne w zakresie organizowania i wykonywania przewozów w ramach publicznego transportu zbiorowego na obszarze gminy na określonych liniach komunikacyjnych. ........................................................................................................20 2.4. Sieć transportu publicznego ......................................................................................25 2.5. Energochłonność w gdańskiej komunikacji miejskiej .................................................33 2.6. Czynniki demograficzne i motoryzacja ......................................................................35 2.7. Czynniki społeczne ...................................................................................................42 2.8. Czynniki gospodarcze ...............................................................................................43 2.9. Ochrona środowiska naturalnego ..............................................................................45 2.10. Dostęp do infrastruktury transportowej ....................................................................48 2.11. Źródła ruchu ...........................................................................................................52 3. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych ........................................................................67 3.1. Wielkość popytu w roku bazowym .............................................................................67 3.2. Prognoza popytu .......................................................................................................68 4. Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej ...................................................................................................72 4.1. Charakterystyka istniejącej sieci................................................................................72 4.2. Charakterystyka planowanej sieci .............................................................................80 5. Finansowanie usług przewozowych .................................................................................88 6. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu..............................................89 6.1. Podział zadań przewozowych ...................................................................................89 6.2. Preferencje pasażerów .............................................................................................89 2 6.3. Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu wynikające z potrzeb osób niepełnosprawnych ......................................................................................................93 7. Organizacja rynku przewozów .........................................................................................94 7.1. Podmioty rynku i zasady jego organizacji ..................................................................94 7.2. Integracja usług publicznego transportu zbiorowego .................................................97 8. Pożądany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej .........................................................................................................................99 9. Organizacja systemu informacji dla pasażerów .............................................................. 101 10. Kierunki rozwoju transportu publicznego....................................................................... 102 11. Przyjęte zasady planowania oferty przewozowej publicznego transportu zbiorowego... 103 12. Planowana oferta przewozów użyteczności publicznej w Gdańsku i gminach objętych planem ........................................................................................................................... 105 Spis tabel ........................................................................................................................... 112 Spis rysunków .................................................................................................................... 114 3 1. Cele planu zrównoważonego rozwoju transportu publicznego Głównym celem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbio- rowego (planu transportowego) jest zaplanowanie na lata 2014-2030 przewozów o cha- rakterze użyteczności publicznej, realizowanych na obszarze miasta Gdańska. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego został przygotowany zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju transportu, które wynikają z istotnego znaczenia mobilności dla rozwoju społeczno-gospodarczego i negatywnych na- stępstw niekontrolowanego rozwoju motoryzacji indywidualnej. Plan ten obejmuje także linie komunikacyjne wybiegające na teren gmin ościennych, które na mocy porozumień międzygminnych zleciły Gminie Miasta Gdańska organizowanie i wykonywanie przewozów na tych liniach komunikacyjnych. W ramach przyjętej w niniej- szym planie zasady zrównoważonego rozwoju, podstawowe znaczenie ma dążenie do ra- cjonalnego zakresu usług świadczonych przez transport zbiorowy na obszarze miasta Gdań- ska. Profil tych usług jest determinowany przez: konieczność zapewnienia ilości i jakości usług świadczonych przez transport zbiorowy w dostosowaniu do preferencji i oczekiwań pasażerów, w tym do oczekiwanej dostępności dla osób niepełnosprawnych; dążenie do zapewnienia wysokiej jakości usług transportu zbiorowego, tworzących realną alternatywę dla podróży własnym samochodem osobowym; konieczność koordynacji planu rozwoju transportu lokalnego z planami rozwoju transportu w regionie i w kraju oraz z planami rozwoju przestrzennego miasta; potrzebę redukcji negatywnego oddziaływania transportu na środowisko i potrzebę mini- malizacji energochłonności transportu; efektywność ekonomiczno-finansową określonych rozwiązań w zakresie kształtowania oferty przewozowej i infrastruktury transportowej. Przyjęty w niniejszym planie cel – zrównoważony rozwój transportu zbiorowego, jest zgodny z dokumentami strategicznymi państwa, województwa pomorskiego oraz Miasta Gdańska i gmin, które podpisały z Miastem Gdańsk porozumienia komunalne w sprawie or- ganizowania i wykonywania przewozów na określonych liniach komunikacyjnych. Cele szczegółowe niniejszego planu transportowego obejmują: zaplanowanie wydajnej sieci komunikacyjnej, na której będą realizowane przewozy o cha- rakterze użyteczności publicznej; 4 zidentyfikowanie potrzeb przewozowych; określenie zasad finansowania usług przewozowych; określenie preferencji dotyczących wyboru rodzaju środków transportu; ustalenie zasad organizacji rynku przewozów; określenie standardów usług przewozowych o charakterze użyteczności publicznej; organizację systemu informacji dla pasażerów. 1.1. Wizja transportu publicznego Wizja transportu publicznego na obszarze miasta Gdańska zakłada funkcjonowanie oraz rozwój nowoczesnego i proekologicznego transportu zbiorowego, spełniającego ocze- kiwania pasażerów, w sposób tworzący z tego transportu realną alternatywę dla podróży realizowanych własnym samochodem osobowym. W modelu transportowym Gdańska trans- port zbiorowy ma dużo wyższy priorytet niż indywidualny. Najważniejszym celem rozwoju transportu publicznego miasta, który został zapisany w Strategii Rozwoju Gdańska do roku 2015, jest wzmocnienie jego roli w życiu mieszkańców oraz ograniczenie negatywnych skut- ków, które zmotoryzowany transport indywidualny wywiera na otoczenie. Istotną rolę w tym procesie odgrywa poprawa niezawodności i komfortu podróżowania oraz wzrost bezpieczeń- stwa pasażerów. Ogromne znaczenie ma racjonalizacja wydatków na sektor transportu i po- prawa środowiska miejskiego1. Potwierdzają to słowa2: Transport publiczny, aby był atrakcyjny, nie wystarczy, że jest dostępny, musi także być szybki, niezawodny, wygodny i oferować częste połączenia. Do- świadczenie pokazuje jednak, że przeszkodą dla rezygnacji z transportu prywatnego na rzecz transportu publicznego jest często niska jakość usług, powolność i zawodność tego ostatniego. 1.2. Metodologia tworzenia planu transportowego Przyjęta struktura planu transportowego jest zgodna z art. 12. ust. 1. ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz z rozporządzeniem mini- stra infrastruktury