A’DAN Z’YE İLETİŞİM ÇALIŞMALARI-2 EDİTÖRLER Doç. Dr. Mihalis (Michael) KUYUCU Doç. Dr. Hasan ÇİFTÇİ A’DAN Z’YE İLETİŞİM ÇALIŞMALARI - 2 EDİTÖRLER Doç. Dr. Mihalis (Michael) KUYUCU Doç. Dr. Hasan ÇİFTÇİ YAZARLAR Prof. Dr. Sedat CERECİ Doç. Dr. Ayşe ÇATALCALI CEYLAN Doç. Dr. Fulya ERENDAĞ SÜMER Doç. Dr. Hasan ÇİFTÇİ Doç. Dr. Mihalis (Michael) KUYUCU Dr. Öğr. Üyesi Bahar ÖZTÜRK Dr. Öğr. Üyesi Serhat ERDEM Dr. Öğr. Üyesi Hacer AKER Öğr. Gör. Ali Murat MIRÇIK Öğr. Gör. İlkay YILDIZ Havva KARAKOÇ İlker BİÇER Sümeyye URAL . Copyright © 2021 by iksad publishing house All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, distributed or transmitted in any form or by any means, including photocopying, recording or other electronic or mechanical methods, without the prior written permission of the publisher, except in the case of brief quotations embodied in critical reviews and certain other non-commercial uses permitted by copyright law. Institution of Economic Development and Social Researches Publications® (The Licence Number of Publicator: 2014/31220) TURKEY TR: +90 342 606 06 75 USA: +1 631 685 0 853 E mail: [email protected] www.iksadyayinevi.com It is responsibility of the author to abide by the publishing ethics rules. Iksad Publications – 2021© ISBN: 978-625-7562-22-5 July / 2021 Ankara / Turkey Size = 16x24 cm İÇİNDEKİLER EDİTÖRDEN ÖNSÖZ Doç. Dr. Mihalis (Michael) KUYUCU…………………………….…1 BÖLÜM 1 HALKLA İLİŞKİLER ARACI OLARAK SOSYAL MEDYA KULLANIMI: TÜRKİYE’DEKİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN SOSYAL MEDYA HESAPLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Havva KARAKOÇ Doç. Dr. Fulya ERENDAĞ SÜMER……………………………...….3 BÖLÜM 2 BASILI GAZETE Mİ? ONLİNE GAZETE Mİ? (BİNGÖL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİLERİ ÖZELİNDE) Öğr. Gör. Ali Murat MIRÇIK Öğr. Gör. İlkay YILDIZ……………………………………………..53 BÖLÜM 3 SİNEMA VE HAVA KAMERASI BİLEŞİMİNİN FİLMLERDE AÇIĞA ÇIKARDIĞI SONUÇLAR Dr. Öğr. Üyesi Serhat ERDEM……………………………………...83 BÖLÜM 4 SOSYAL MEDYA KULLANICILARININ DAVRANIŞLARI: MİLENYUMUN TEMEL BAŞVURU ARACI Prof. Dr. Sedat CERECİ Doç. Dr. Hasan ÇİFTÇİ……………………………………………117 BÖLÜM 5 TÜRKİYE’DE VERİ GAZETECİLİĞİNİN GELİŞİMİ ÜZERİNE BİBLİYOMETRİK ANALİZ Doç. Dr. Ayşe ÇATALCALI CEYLAN Sümeyye URAL……………………………………………………127 BÖLÜM 6 YENİDEN ÇEVRİM BAĞLAMINDA HOLLYWOOD VE YEŞİLÇAM KARŞILAŞTIRMASI: DEATH WISH VE CELLAT FİLMLERİNİN ANALİZİ Dr. Öğr. Üyesi Bahar ÖZTÜRK İlker BİÇER………………………………………………………...175 BÖLÜM 7 FİLMLER ARACILIĞIYLA OKUL SALDIRILARINI/KATLİAMLARINI YENİDEN DÜŞÜNMEK: SEBEPLER, SONUÇLAR, ÖNERİLER Dr. Öğr. Üyesi Hacer AKER……………………………………….217 BÖLÜM 8 DİJİTAL TELEVİZYON PAZARI: TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN İNTERNET TABANLI ÖDEMELİ TV (PAY TV) PLATFORMLARININ KULLANDIĞI İŞ MODELLERİ Doç. Dr. Mihalis (Michael) KUYUCU…………………………….251 A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 | 1 ÖNSÖZ Teknoloji geliştikçe iletişim biçimleri de değişiyor. Teknoloji ile doğru orantılı değişen medya endüstrisi hayatımıza A’dan Z’ye etki ediyor. Güvercinlerle başlayan ve saatlerce hatta bazen günlerce süren kişiler arası iletişim artık dijital kuşlarla bir tıklama kadar hızlı. Böyle bir ortamda iletişim endüstrisi de hızlı bir dönüşüm içine girdi. Bugün bu hızlı dönüşüm hem literatüre hem de sektöre etki etmektedir. İşte bizde bu hızlı döşümün yaşandığı süreçte A’dan Z’ye iletişimi tekrar gündeme getirmek istedik. Son yıllarda akademik dünyaya çok büyük kazanımlar sağlayan İKSAD Yayınevi ve dostum Doç. Dr. Hasan ÇİFTÇİ ile A’dan Z’ye iletişimi tekrar bir elden geçirdik. Hızlı dönüşen iletişim teknolojileri sayesinde bugünün günceli, yarının ise geçmişi bu kitapta. Bu kitapta çalışmalarıyla katkıda bulunan değerli akademisyenler ile bilgi gökkuşağınıza bir renk katabildiysek ne mutlu bize… Sağlıklı ve Güzel Günler Diliyorum. Doç. Dr. Mihalis (Michael) KUYUCU 2 | A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 | 3 BÖLÜM 1 HALKLA İLİŞKİLER ARACI OLARAK SOSYAL MEDYA KULLANIMI: TÜRKİYE’DEKİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN SOSYAL MEDYA HESAPLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA1 Havva KARAKOÇ2 Doç. Dr. Fulya ERENDAĞ SÜMER3 1 Bu çalışma “Halkla İlişkiler Aracı Olarak Sosyal Medya Kullanımı: Türkiye’deki Büyükşehir Belediyelerinin Sosyal Medya Hesapları Üzerine Bir Araştırma” adlı yüksek lisans tezinden türetilmiştir. 2 Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya, Türkiye, [email protected], Orcid: 0000-0002-6397-7578 3 Akdeniz Üniversitesi, İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, Antalya, Türkiye, [email protected], Orcid: 0000-0002-5655-4542 4 | A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 | 5 GİRİŞ Ekonomik, ekolojik, sosyokültürel, politik ve teknolojik koşullardaki değişimler sadece bireyi etkilemekle kalmayıp içerisinde yaşadığı toplumu ve toplumun birer parçası olan kurumları da etkilemekte, hatta değişmeye mecbur bırakmaktadır. Artık kurumlar salt kar yönelimli bakış açılarını bir kenara bırakıp, toplumun refahını gözetmeye ve geliştirmeye, sosyal yanıt verebilirliğe, sosyal performansa, kurumun çıktılarından etkilenen ve kurumun işleyişinde söz sahibi olan grupları ‘paydaş’ olarak görmeye, çevre olgusunu da performansları içerisine dâhil ederek kurumu sosyal, ekolojik ve ekonomik anlamda sürdürülebilir kılmaya odaklanmak zorundadırlar (Steyn, 2011). Bu durumda paydaşları kurumsal işleyişe ve faaliyet süreçlerine entegre ederek kurumsal itibarı oluşturmak ve sürdürebilmek halkla ilişkiler fonksiyonlarının etkin kullanımından geçmektedir. Nitekim, halkla ilişkiler fonksiyonu iletişim teknolojileri ve iletişim paradigmaları çerçevesinde kurumlar adına tanıtım faaliyetlerinin sürdürülmesinden stratejik ilişkiler oluşturmaya doğru evrilmekte yalnızca kurum yönelimli yaklaşımların yerini kurum ve paydaş çıkarlarını ortak paydada birleştirebilen ilişkisel yaklaşımlar almaktadır (Ertürk, 2016: 219; Şatır Karakaya vd., 2017). Halkla ilişkiler uygulamaları geleneksel olarak tanıma ve tanıtma faaliyetlerinden stratejik bir yapıya dönüşürken, halkla ilişkiler stratejistlerinin ortam taraması, paydaş segmantasyonu, konu yönetimi ve senaryoların oluşumunu sağlayacağı enformasyonların bulunduğu ortamlar ve halkla ilişkiler teknisyenlerinin bu senaryoları hayata geçirmesi adına yararlanacakları 6 | A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 araçlar da değişmektedir. Dolayısıyla halkla ilişkiler uygulayıcılarının kullandığı gazete, dergi, radyo, televizyon gibi geleneksel kitle iletişim araçlarına (Kazancı, 2004) bilgisayar, internet, akıllı telefon, sosyal medya ve sosyal ağlar gibi dijital araçların da eklemlenmesi kaçınılmaz olmuştur (Türkal ve Güllüppınar, 2017: 596). Nitekim, 21. yüzyılın hayati dinamiklerden birisi olan internet ve sosyal medya katılım, açıklık, diyalog, bağlantısallık, erişim, ulaşılabilirlik, ölçülebilirlik, kullanışlılık, yenilik, kalıcılık ve daha birçok özelliğiyle halkla ilişkilerin bu değişen stratejik yapısında önemli bir yere sahipken (Onat, 2010: 105; İşlek, 2012: 19; Burgaz, 2014: 36; Kocabaş, 2016: 72); bu yeni ortamlar halkla ilişkileri daha stratejik, küresel, iki yönlü, interaktif, simetrik ve diyalojik bir disipline dönüştürmektedir (Grunig, 2009: 1). 1.HALKLA İLİŞKİLER ARACI OLARAK SOSYAL MEDYA Sosyal medya çift yönlü iletişimi temel alan gelişmiş halkla ilişkiler stratejilerinde kurumlara paydaşlarıyla direk iletişime geçmek, karşılıklı paylaşımda bulunmak ve süreçlere katılım sağlamak adına yeni ortamlar sunarken (Watson, 2012: 395), halkla ilişkiler uygulayıcılarının oluşturduğu stratejiler doğrultusunda kurumun enformasyonlarının aktarımı, paydaşlarla karşılıklı bilgi alışverişi içinde karar alma imkânı, sorunlara büyük krizlere dönüşmeden müdahale etme fırsatı ve faaliyetlerini yürütebilme olanağı sunan etkin bir iletişim ortamına dönüşmüştür (Kent, 2013: 338). Ayrıca, sosyal medya ile yeni bir kamusal alan oluşmakta, sosyalliği mümkün kılan “kamusal alanda var olma” gerekliliğine “sosyal medyada görünür A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 | 7 olma” gibi gereklikler de eklemlenmekte dolayısıyla kişi ve kurumlar yeni bir kamusal alan olarak karşılarına çıkan sosyal medyada da birer kimlik edinmektedir (Eraslan-Uludağ, 2013: 32). Bu durumda kurumlar kullanıcı adı, fotoğraf ve profil bilgileriyle oluşturdukları kurumsal kimlik üzerinden kurumlarını ve ürünlerini/hizmetlerini tanıtmakta, genel veya özel çevrimiçi mesaj göndermekte, ses, fotoğraf, video gibi materyalleri kullanarak iletişim kurmakta ve kurumsal kimliklerini yansıtmaktadırlar (Pempek vd., 2009: 227). Kurum kimliğinin oluşturulmasından sorumlu olan halkla ilişkiler fonksiyonları (Okay, 1995: 33), oluşturulan kimliğin var olunan her alana entegre edilmesi ve tüm mecralarda yansıtılması konusundan da sorumludur. Dolayısıyla, kurumun kim olduğunu, ne yaptığını, nasıl yaptığını ortaya koyan felsefe, dizayn, davranış ve iletişim unsurlarının toplamı olan kurumsal kimliklerini sosyal medya ile paydaşlarına aktarmaktadırlar (Okay, 2008: 38). 2. BELEDİYELERDE HALKLA İLİŞKİLER AMAÇLI SOSYAL MEDYA KULLANIMI Nitekim, değişen çevresel koşullar ve sosyal medyanın sunduğu tüm bu olanaklar paydaşlarla iletişime geçmek ve ilişki süreçlerini yönetmek zorunda olan halkla ilişkiler fonksiyonlarının sosyal ağ kullanım gerekliliğini ortaya koyarken; bu durum vatandaşların ortak rızası ile oluşmuş, ortak kaynakların kullanımına ve yarattığı sonuçlara dair vatandaşların aydınlatılmasını görev olarak kabul eden kamu kurumlarından (Öztürk, 1992: 189) özellikle belediyeler için daha da önemlidir. Çünkü, siyasal katılımın sağlandığı kurumlar olmanın 8 | A ’dan Z’ye İletişim Çalışmaları / 2 ötesinde; vatandaşlarla birebir