ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ 1 2 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ 3 4 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ 5 PARABASIS ΠΑΡΑΒΑΣΙΣ Journal of the Επιστημονικό Περιοδικό Department of Theatre Studies Τμήματος Θεατρικών Σπουδών University of Athens Πανεπιστημίου Αθηνών Volume 12/1 Τόμος 12/1 6 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ Παράβασις· τοῦτο λέγεται παράβασις, ἅπερ ἔλεγον ἐπιστρέφοντες οἱ χο- ρευταὶ πρὸς τοὺς θεωμένους. ἔστι δὲ ὁ τρόπος, ὅταν καταλιπὼν τὰ ἑξῆς τοῦ δράματος ὁ ποιητὴς συμβουλεύῃ τοῖς θεωμένοις ἢ ἄλλο ἐκτὸς λέγῃ τι τῆς ὑποθέσεως. Παράβασις δὲ λέγεται, ἐπειδὴ ἀπήρτηται τῆς ἄλλης ὑποθέσε- ως, ἢ ἐπεὶ παραβαίνει ὁ χορὸς τὸν τόπον. ἐστᾶσι μὲν γὰρ κατὰ στοῖχον οἱ πρὸς τὴν ὀρχήστραν ἀποβλέποντες· ὅταν δὲ παραβῶσιν, ἐφεξῆς ἑστῶτες καὶ πρὸς τὸ θέατρον ἀποβλέποντες τὸν λόγον ποιοῦνται. ΛΕΞΙΚΟΝ ΣΟΥΔΑΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ 7 PARABASIS ΠΑΡΑΒΑΣΙΣ Journal of the Επιστημονικό Περιοδικό Department of Theatre Studies Τμήματος Θεατρικών Σπουδών University of Athens Πανεπιστημίου Αθηνών Volume 12/1 Τόμος 12/1 M. ALEXIADIS Μ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ D. ANASTASIADI Δ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ M. CARLSON M. ΚΑΡΛΣΟΝ K. DIAKOUMOPOULOU-ZARAMBOUKA Κ. ΔΙΑΚΟΥΜΟΠΟΥΛΟΥ-ΖΑΡΑΜΠΟΥΚΑ M. KONOMIS Μ. ΚΟΝΟΜΗ CHR. OIKONOMOPOULOU ΧΡ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ W. PUCHNER Β. ΠΟΥΧΝΕΡ BOOK REVIEWS ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΕΣ SUMMARIES ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ THE AUTHORS OF THE VOLUME ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΜΟΥ DISSERTATIONS ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ NATIONAL AND KAPODISTRIAN ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ UNIVERSITY OF ATHENS ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ DEPARTMENT OF THEATRE STUDIES ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ATHENS 2014 ΑΘΗΝΑ 2014 8 ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΤΡΙΒΕΣ PARABASIS Journal of the Department of Theatre Studies of the National and Kapodistrian University of Athens Editorial Board Minas I. Alexiadis, Alexia Altouva, Kaiti Diamantakou-Agathou, Spyros A. Evangelatos, Sofia Felopoulou Konstantza Georgakaki, Grigoris Ioannidis, Anna Karakatsouli, Platon Mavromoustakos, Kyriaki Petrakou, George P. Pefanis, Walter Puchner, Ioanna Remediaki, Chrysothemis Stamatopoulou-Vassilakou, Eva Stefani, Manos Stefanidis, Evanthia Stivanaki, Anna Tabaki, Gogo K. Varzelioti, Iosif Vivilakis Director: Walter Puchner Editor: Gogo K. Varzelioti Address: Department of Theatre Studies Faculty of Philosophy University Campus 15784 Athens Parabasis publishes only scientific articles promoting in a definite way concrete research topics concerning the area of history and theory of theatre and drama. Contributions and reviews in English, French, German and Italian should be sent to the above address and the electronic address [email protected] (prof. Walter Puchner). The edition performed with the financial support of the Foundation Kostas and Eleni Ourani © Copyright: Department of Theatre Studies of the National and Kapodistrian University of Athens Pagination - Printing: Papadakis Bros LTD, tel.: 210 3631298 ΠΑΡΑΒΑΣΙΣ Επιστημονικό Περιοδικό του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Συντακτική Επιτροπή Μηνάς Ι. Αλεξιάδης, Αλεξία Αλτουβά, Γωγώ Κ. Βαρζελιώτη, Ιωσήφ Βιβιλάκης, Κωνστάντζα Γεωρ- γακάκη, Καίτη Διαμαντάκου-Αγάθου, Σπύρος Α. Ευαγγελάτος, Γρηγόρης Ιωαννίδης, Άννα Καρα- κατσούλη, Πλάτων Μαυρομούστακος, Κυριακή Πετράκου, Γιώργος Π. Πεφάνης, Βάλτερ Πούχνερ, Ιωάννα Ρεμεδιάκη, Χρυσόθεμις Σταματοπούλου-Βασιλάκου, Εύα Στεφανή, Μάνος Στεφανίδης, Ευ- ανθία Στιβανάκη, Άννα Ταμπάκη, Σοφία Φελοπούλου Διευθυντής: Βάλτερ Πούχνερ Επιμελητής έκδοσης: Γωγώ Κ. Βαρζελιώτη Διεύθυνση: Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημιούπολη Ιλισίων 15784 Αθήνα Η Παράβασις δημοσιεύει μόνο επιστημονικές μελέτες που προάγουν με τρόπο σαφή συγκεκριμένα θέμα- τα της θεατρολογικής έρευνας, κυρίως γύρω από την ιστορία και θεωρία του νεοελληνικού θεάτρου. Αποστολή χειρογράφων και βιβλιοκρισιών στην παραπάνω διεύθυνση και στην ηλεκτρονική διεύ- θυνση [email protected] (καθ. Βάλτερ Πούχνερ). Η έκδοση πραγματοποιείται με την οικονομική ενίσχυση του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη © Copyright: Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Σελιδοποίηση - Εκτύπωση: «Στοιχειάγρα» Αφοί Εμμ. Παπαδάκη ΕΠΕ, τηλ.: 210 3631298 ISSN 2241-7001 CONTENTS 7 CONTENTS Editorial Note ..................................................................................................................11 SPECIAL ISSUE: THEATRE AND THE CITY Walter Puchner, Foreword .....................................................................................................................13 Marvin Carlson, Streets, Squares and Strollers: The City as Performative Space .................................17 Maria Konomis Theatre and the City: Spatial and Performative Perspectives .............................29 Walter Puchner Theatre in Balkan Cities (18th - 19th century): A Typology ................................47 Christina Oikonomopoulou Aspects de dramatisation du siège historique de la ville de Sarajevo: Sniper Avenue de Sonia Ristić .................................................................................63 STUDIES Dimitra Anastasiadi La pharmacie de Médée d’Euripide comme une moyen politique .....................79 Katerina Diakoumopoulou-Zarambouka The Greek-American Theatre was born in Chicago ............................................93 Minas I. Alexiadis Deutsche Oper und Jazzmusik in den 1920er Jahren: der Fall von Jonny (spielt auf) von Ernst Krenek ...............................................................................103 MISCELLANEA Walter Puchner Perzeptive Multistabilität und autopoietische feed-back Schleife. Kritische Randnotizen zu Erika Fischer-Lichtes Ästhetik des Performativen .................113 BOOK REVIEWS (Walter Puchner) ♦ Jiří Veltruský, An Approach to the Semiotics of Theatre. Reconstructed, translated into English and prefaced by Jarmila F. Veltrusky with an afterword by Tomá Hoskovec, and with a complete scholarly bibliography of the author, Brno, Masaryk University 2012 ...........119 ♦ Theatralia/Yorick 2012/2. A Special Issue on Structuralist Theatre Theory. Prague Semiotic Stage Revisited, Brno, Masaryck University ........................................... 123 8 CONTENTS ♦ Pavlina Šipová–Marcela Spívalová – Jan Jiřík (eds), Ad honorem Eva Stehlíková, Praha 2011 .............................................................................. 125 ♦ Savvas Gogos – Kyriaki Petrakou, Λεξικό του Αρχαίου Θεάτρου. Όροι – έννοιες – πρόσωπα [Lexikon des antiken Theater. Termini – Begriffe – Personen], Athen, Militos-Verlag 2012 ............................... 126 ♦ Λογεῖον / Logeion. Περιοδικό για το αρχαίο θέατρο / A Journal of Ancient Theatre 1 (2011) ......................................................................................................................................... 127 ♦ Savvas Patsalidis, Θέατρο και παγκοσμιοποίηση. Αναζητώντας τη «χαμένη πραγματικότητα» [Theater und Globalisierung. Auf der Suche nach der «verlorenen Wirklichkeit»], Athen, Papazisis 2012, S. 714, zahlreiche Abb., ISBN 978-960-02-2803-8 .......................... 129 ♦ Agostino Ricchi – Nicola Sofianòs, I tre tiranni (secondo la redazione del cod. lucchese 1375) a cura di Cristiano Luciani (Cinquecento - Testi e Studi di Letteratura italiana, Testi 13, n.s. 3), Manziana (Roma), Vecchiarelli Editore 2012 ......................................................................................... 131 ♦ Eleftherios G. Skiadas, Ο Ποιητής του Κάρρου Παναγιώτης Ν. Θεοδοσίου. Η «άλλη όψη» της αθηναϊκής ιστορίας [Der Dichter auf der Karre Panagiotis N. Theodosiu. Die «andere Seite» der Athener Stadtgeschichte], Athen, Synchronoi Horizontes 2011 .................................. 133 ♦ Gogo K. Varzelioti, Κρητική κωμωδία και καθημερινή ζωή: σχέση σκηνικής εικόνας και κοινωνίας στο βενετοκρατούμενο Χάνδακα (Commedia cretese e vita quotidiana. La relazione tra l’immagine scenica e la società nella città di Candia durante la Venetocrazia), Athen - Venedig, Istituto Ellenico di Studi Bizantini e Postbizantini di Venezia 2011 (Tommaso Flanghini 5) ............................................................................................................ 135 ♦ Γεώργιος Μόρμορης, Αμύντας του Τάσσου. Κριτική έκδοση, εισαγωγή, σχόλια και γλωσσάριο Σπύρος Ευαγγελάτος [Georgios Mormoris, Aminta von Tasso. Kritische Edition, Einleitung, Kommentare und Glossar von Spyros Evangelatos], Athen, Kulturstiftung der Nationalbank 2012 (Βυζαντινή και Νεοελληνική Βιβλιοθήκη 12)............................. 137 ♦ Ιosif Vivilakis, Αυξεντιανός μετανοημένος [1752]. Φιλολογική έκδοση, Εισαγωγή – Σχόλια – Γλωσσάριο Ιωσήφ Βιβιλάκης [Der reuige Anhänger des Auxentios [1752]. Philologische Edition, Einleitung, Kommentare, Glossar von Iosif Vivilakis], Athen, Akademie Athen 2010 (Text and Documents of Early Modern Greek Theatre 5) ...................................................................................................... 141 ♦ Lia Brad Chisacof, Ρήγας. Ανέκδοτα κείμενα [Rigas. Inedierte Texte], Athen, Cyprus Univ. Press – Gutenberg 2011 ........................................................................................................................ 144 ♦ Georgios N. Soutsos, Alexandrovodas the unscrupulous (1785). Introduction and translation Anna Stavrakopoulou, Istanbul, The Isis Press 2012 ...................................................................... 149 ♦ Thodoros Hatzipantazis, Από του Νείλου μέχρι του Δουνάβεως. Το χρονικό της ανάπτυξης του ελληνικού επαγγελματικού θεάτρου στο ευρύτερο πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου, από την ίδρυση του ανεξάρτητου κράτους ώς τη Μικρασιατική Καταστροφή. Τόμος Β1 Σημαιοφόροι ιεραπόστολοι