Diagnoza potencjału kulturotwórczego mieszkańców gminy Krypno oraz Gminnego Ośrodka Kultury w Krypnie Raport z badań Opracowanie: Ewa Jasińska i Katarzyna Potoniec Krypno 2020 2 Spis treści Wstęp 5 1. Metodologia badania 6 1.1 Metody, techniki i narzędzia badawcze 6 1.2 Miejsce i czas badań 7 1.3 Dobór i charakterystyka próby badawczej 7 2. Charakterystyka potencjału gminy Krypno 13 3. Zasoby i funkcjonowanie Gminnego Ośrodka Kultury w Krypnie 15 4. Czas wolny i życie kulturalne mieszkańców gminy Krypno 21 4.1 Sposób spędzania czasu wolnego wybranych grup badanych 21 4.2 Aktywność kulturalna badanych mieszkańców gminy Krypno 22 4.3 Podsumowanie 25 5. Ocena potencjału i oferty GOK w Krypnie pod kątem dostosowania do potrzeb mieszkańców gminy 27 5.1 Częstotliwość korzystania z oferty GOK przez badanych mieszkańców gminy 27 5.2 Atrakcyjność oferty GOK w opinii badanych mieszkańców gminy 27 5.3 Dostosowanie oferty GOK w Krypnie do potrzeb mieszkańców 30 5.4 Rekomendowane przez mieszkańców zmiany w ofercie GOK w Krypnie 31 5.5 Sposób informowania o ofercie kulturalnej przez GOK w Krypnie 33 5.6 Bariery w korzystaniu z oferty GOK w Krypnie 36 5.7 Podsumowanie 36 6. Angażowanie się mieszkańców gminy Krypno w tworzenie oferty kulturalnej GOK – możliwości włączania się w organizację wydarzeń oraz potencjał kulturotwórczy badanych 39 6.1 Ocena możliwości współtworzenia oferty kulturalnej GOK 39 6.2 Motywacja do współpracy z GOK w Krypnie badanych mieszkańców 40 6.3 Potencjał kulturotwórczy badanych mieszkańców gminy Krypno 42 6.4 Animatorzy lokalni w gminie Krypno – ich potencjał i potrzeby w zakresie współtworzenia oferty kulturalnej 44 6.5 Podsumowanie 47 7. Wnioski i rekomendacje 49 Załączniki: Narzędzia badawcze 54 3 4 Wstęp Niniejszy raport prezentuje wyniki diagnozy, której głównym celem była identyfikacja zasobów i potrzeb mieszkańców gminy Krypno w zakresie kultury. Badanie prowadzone było w ramach projektu „Kulturalna Pobudka 2”, realizowanego przez Gminny Ośrodek Kultury w Krypnie. Realizacja projektu oraz diagnozy była możliwa dzięki staraniom kierownictwa GOK, którego wniosek uzyskał wsparcie i dotację Narodowego Centrum Kultury i został włączony do programu Dom Kultury+ Inicjatywy Lokalne 2020. Program Dom Kultury+ realizowany jest zgodnie z założeniami Paktu dla Kultury. Głównym celem realizowanych w ramach programu działań „jest poszerzenie dostępu do kultury, stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi współpracy, komunikacji, pobudzenie aktywności obywatelskiej w przestrzeni kultury, wykreowanie warunków sprzyjających nowoczesnej edukacji kulturalnej i artystycznej”1. Według realizatorów projektu, badania będą służyć dobieraniu właściwych form pracy GOK, tak aby efektywniej aktywizować mieszkańców gminy Krypno i włączać do realizacji pomysłów na działania kulturalne. W ramach projektu zostanie przeprowadzony konkurs na inicjatywy lokalne, który ma ułatwić współpracę w tym zakresie i zachęcić do działania. Poprzez kompleksową i celową diagnozę uzyskaliśmy wiedzę, jaki jest obecny potencjał kulturowy gminy, w jakim stopniu i zakresie oferta Gminnego Ośrodka Kultury jest akceptowana przez mieszkańców. Udało się odnaleźć odpowiedzi na pytania: jakie są aktualne formy aktywności kulturalnej mieszkańców gminy, jaki w większym sposób GOK może odpowiedzieć na potrzeby społeczności lokalnej, co będzie służyć wzmocnieniu roli domu kultury w życiu lokalnej społeczności, jakie oddolne działania są możliwe do realizacji. Przeanalizowano także to w jakim stopniu udało się zrealizować rekomendacje z 2015r., czy uległo zmianie postrzeganie GOK przez mieszkańców i ich potrzeby. Społeczność, reprezentowana przez 5 grup (ogół mieszkańców, rodziców małych dzieci, seniorów, animatorów lokalnych oraz zespół GOK), miała możliwość w ramach badań kwestionariuszowych, rekomendowania kierunków i form realizacji potrzeb wspólnoty. Niniejsze opracowanie składa się z siedmiu rozdziałów. Pierwszy prezentuje założenia metodologiczne przeprowadzonych badań. Kolejne dwa opierają się o informacje zebrane na podstawie analizy zastanych dokumentów i informacji pozyskanych od pracowników GOK. Dotyczą ogólnej charakterystyki gminy Krypno oraz Gminnego Ośrodka Kultury w Krypnie, jego potencjału i sposoby funkcjonowania. Rozdziały 4, 5 i 6 przedstawiają analizę danych zebranych w ramach badań przeprowadzonych wśród mieszkańców gminy i pracowników GOK. Całość zamykają wnioski i rekomendacje płynące z przeprowadzonej diagnozy. 1 https://www.nck.pl/dotacje-i-stypendia/dotacje/programy-dotacyjne-nck/dom-kultury/edycje-programu-dom- kultury-/dom-kultury-inicjatywy-lokalne; dostęp 10.06.2020. 5 1. Metodologia badania Biorąc pod uwagę wyniki badań z 2015 roku oraz działania realizowane przez zespół GOK w Krypnie przez ostatnie 5 lat, uzasadnione było przeprowadzenie ponownej diagnozy dotyczącej potencjału kulturotwórczego mieszkańców gminy oraz ich potrzeb w zakresie aktywności kulturalnej. Ważne było zawężenie badań do szczególnych grup mieszkańców gminy Krypno: osób w wieku 55+, rodziców dzieci do lat 6 oraz animatorów lokalnych. Decyzja ta wynikała z faktu, że zespół GOK dostrzegał duży potencjał tych grup w tworzeniu oferty kulturalnej gminy oraz współpracy z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Krypnie, a jednocześnie te trzy grupy nie zostały w pełni zaktywizowane i zaangażowane do współpracy. Istniała potrzeba zweryfikowania barier utrudniających angażowanie społeczności. W gminie w sposób widoczny uaktywniły się działania takich grup jak Koła Gospodyń Wiejskich, czy osób skupionych wokół różnych zespołów. Stąd też ważne było rozpoznanie w jaki sposób można wzmocnić ich potencjał i motywację do działania na rzecz społeczności gminy. Celem przeprowadzonej diagnozy było poznanie potencjału i zasobów gminy Krypno w zakresie oferty kulturalnej, skierowanej przede wszystkim do seniorów, lokalnych animatorów i rodziców małych dzieci, a także poznanie potencjału kulturotwórczego mieszkańców gminy, ze szczególnym uwzględnieniem tych trzeb grup kategorialnych. Istotnym założeniem było też poznanie ich potrzeb w zakresie korzystania i tworzenia oferty kulturalnej GOK i identyfikacja istniejących barier w tym obszarze. Efektem diagnozy ma być weryfikacja wizji rozwoju GOK w Krypnie w pełnej synchronizacji z oczekiwaniami i możliwościami lokalnej społeczności. 1.1 Metody, techniki i narzędzia badawcze W ramach diagnozy, dla możliwie pełnej realizacji założonych celów, wykorzystano różne techniki i narzędzia badawcze. W pierwszej kolejności zastosowano badanie dokumentów, w ramach którego dokonano analizy dostępnych, oficjalnych dokumentów i publikacji (np. Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2014-2023, Gminna Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych na lata 2010-2020., sprawozdania z realizacji zadań GOK z lat 2015-2019) oraz baz danych i statystyk gromadzonych przez Główny Urząd Statystycznyi. Zastosowano także ankietę (w formie internetowej), zarówno z kafeterią zamkniętą, półotwartą, jak i z pytaniami otwartymi i wykorzystaniem skali. Na potrzeby diagnozy skonstruowano pięć kwestionariuszy ankiet: Kwestionariusz ankiety dla mieszkańców gminy Krypno dotyczący oferty kulturalnej Gminnego Ośrodka Kultury, Kwestionariusz ankiety dla animatorów z gminy Krypno dotyczący oferty kulturalnej Gminnego Ośrodka Kultury, Kwestionariusz ankiety dla rodziców małych dzieci z gminy Krypno dotyczący oferty kulturalnej Gminnego Ośrodka Kultury, Kwestionariusz ankiety dla seniorów z gminy Krypno dotyczący oferty kulturalnej Gminnego Ośrodka Kultury, Kwestionariusz ankiety dla pracowników Gminnego Ośrodka Kultury w Krypnie dotyczący rekomendacji odnoszących się do oferty kulturalnej GOK. 6 1.2 Miejsce i czas badań Początkowa koncepcja prowadzenia badań zakładała osobiste spotkania ze wszystkimi wyłonionymi grupami badawczymi. Z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne i duże obostrzenia wprowadzone w połowie marca 2020r., niezbędne było przedefiniowanie początkowych założeń i przeniesienie całości działań badawczych do Internetu. Jedynie wprowadzające spotkanie z pracownikami Gminnego Ośrodka Kultury w Krypnie odbyło się osobiście (27 lutego w siedzibie GOK). Badania ankietowe były prowadzone od 24 kwietnia do 4 czerwca 2020r. 1.3 Dobór i charakterystyka próby badawczej Zgodnie z celem diagnozy badaniami objęte zostały przede wszystkim następujące grupy respondentów: seniorzy, rozumiani jako osoby powyżej 55 roku życia, rodzice dzieci do lat 6, animatorzy i liderzy lokalni, czyli osoby wykazujące się aktywnością na rzecz swojej społeczności; w grupie tej znaleźli się m.in.: radni gminy, pracownicy i wolontariusze organizacji pozarządowych, członkowie Kół Gospodyń Wiejskich, sołtysi2. Ankietę skierowano też do ogół mieszkańców3 gminy Krypno, tak aby zbadać jak przedstawia się ogólna ocena potencjału kulturotwórczego mieszkańców oraz oferty GOK w Krypnie. Wybór tej grupy docelowej pozwolił na weryfikację tego, jak zmieniła się sytuacja w porównaniu do 2015r. Opnie ogółu mieszkańców są też wartościowym kontekstem do analizy wypowiedzi grup kategorialnych, na które położono szczególny nacisk w ramach niniejszej diagnozy. Do badania zaproszono też pracowników Gminnego Ośrodka Kultury w Krypnie. W ten sposób chciano przede wszystkim ocenić w jakim stopniu zostały wdrożone rekomendacje sformułowane w ramach diagnozy przeprowadzonej w 2015r. Część pytań posłużyła do porównania opinii pracowników z opiniami mieszkańców. Tabela 1 prezentuje zestawienie wszystkich osób objętych diagnozą, wraz z podziałem na płeć. Poszczególne grupy kategorialne nie pokrywają się ze sobą. Jednak nie można mieć całkowitej