Programmabegroting 2021 2 INHOUDSOPGAVE Programmabegroting 2021 ..............................................................................................................1 Inhoudsopgave ................................................................................................................................3 Inleiding ...........................................................................................................................................4 Leeswijzer ........................................................................................................................................7 Plezierig Wonen ...............................................................................................................................8 Fijn Leven ......................................................................................................................................15 Vitaal Platteland .............................................................................................................................25 Zorg voor wie dat nodig heeft ........................................................................................................32 Werken en ondernemen in een sterke regio .................................................................................44 Actief met duurzaamheid en energie .............................................................................................53 Sport is meer! ................................................................................................................................62 Cultuur is van iedereen ..................................................................................................................67 Samen veilig ..................................................................................................................................72 Aan de slag met de Omgevingswet ...............................................................................................76 Financiën .......................................................................................................................................79 Wat willen we bereiken? ........................................................................................................79 Paragrafen .....................................................................................................................................84 Bedrijfsvoering ...........................................................................................................................85 Ombuigingen/Bezuinigingen ......................................................................................................87 Grondbeleid ...............................................................................................................................90 Lokale heffingen .........................................................................................................................92 Weerstandsvermogen ................................................................................................................99 Verbonden partijen ...................................................................................................................103 Financiering .............................................................................................................................115 Onderhoud kapitaalgoederen ..................................................................................................119 Reserves ..................................................................................................................................127 Financiële begroting ....................................................................................................................135 Investeringen ...............................................................................................................................148 3 INLEIDING Inleiding Hierbij bieden wij u de begroting 2021 aan. De basis voor deze begroting is al gelegd bij de vaststelling van de perspectiefnota 2021 afgelopen juli. In de perspectiefnota staat het plan om de opgave van € 9,4 miljoen structureel op te lossen. In deze begroting is dit plan verwerkt en sturen wij op een structureel sluitende begroting en op meer stabiliteit en het verminderen van effecten van schommelingen. Vanuit een solide basis kunnen we dan goed omgaan met meevallers en tegenvallers om koersvast onze opgaven en ambitie te realiseren. De begroting 2021 sluit met een voordeel van € 990.000. In 2024 is het voordeel € 2.045.000. Dat is in lijn met de verwachting in de perspectiefnota. Het ruime voordeel roept de vraag op waarom toch bezuinigen? Wij voorzien namelijk toch de nodige risico’s. De belangrijkste daarvan is, zoals ook in de paragraaf Weerstandsvermogen is terug te vinden, de herijking van het gemeentefonds. Dat geldt zowel voor het gedeelte sociaal domein als voor het overige deel van het gemeentefonds. Ook de financiële gevolgen van de coronacrisis blijven een onzekere factor. In deze begroting is op sommige onderdelen al wel rekening gehouden met hogere kosten, bijvoorbeeld voor de organisatie van de Tweede Kamerverkiezingen, maar veel is nog niet nauwkeurig te begroten. Met dit positieve saldo van de begroting anticiperen we op deze tegenvallers. Wij maken ons wel zorgen of de voorgenomen maatregelen in 2024 voldoende zullen zijn. Wij blijven de ontwikkelingen volgen en zullen aanvullende maatregelen voorstellen als dit nodig blijkt. In dit licht bezien is ook de verhoging van de OZB een bewuste keuze. We zijn ervan overtuigd dat we de verhoogde opbrengst nodig hebben in 2024. We kiezen daarbij voor de weg van de geleidelijkheid. Het nu niet doorvoeren van de OZB-verhoging betekent dat op een later moment een grotere stap moet worden gemaakt. Aan de doorontwikkeling en verbetering van de P&C-cyclus wordt gewerkt. In deze begroting is die doorontwikkeling nog vooral gericht op technische verbeteringen, zoals toevoeging van een activiteit ‘reserves’ en een tabel ‘projecten’. Voor de begroting 2022 richten wij ons op de meer inhoudelijke doorontwikkeling. In de leeswijzer meer over de technische verbeteringen die zijn doorgevoerd. Burgemeester en wethouders van Berkelland. Incidenteel structureel Bedragen x €1.000 4 Exploitatie 2021 2021 2021 2022 2022 2022 2023 2023 2023 2024 2024 2024 (I) (S) (I) (S) (I) (S) (Incidenteel) (S) 010 Plezierig 0 -1.222 -1.222 0 -1.200 -1.200 0 -1.177 -1.177 0 -1.155 -1.155 wonen 020 Fijn leven 0 -9.707 -9.707 0 -9.643 -9.643 0 -9.884 -9.884 0 -9.884 -9.884 030 Vitaal 0 -227 -227 0 -227 -227 0 -227 -227 0 -197 -197 platteland 040 Zorg voor 791 -26.968 -26.177 0 -25.946 -25.946 0 -25.947 -25.947 0 -25.947 -25.947 wie dat nodig heeft 050 Werken en 0 -13.805 -13.805 0 -13.791 -13.791 0 -13.653 -13.653 0 -13.641 -13.641 ondernemen in een sterke regio 060 Actief met -9 -287 -296 0 -247 -247 0 -197 -197 0 -197 -197 duurzaamheid en energie 070 Sport is 0 -2.252 -2.252 0 -2.543 -2.543 0 -2.517 -2.517 0 -2.227 -2.227 meer! 080 Cultuur is 0 -1.729 -1.729 0 -1.729 -1.729 0 -1.473 -1.473 0 -1.473 -1.473 van iedereen 090 Samen 0 -2.892 -2.892 0 -2.892 -2.892 0 -2.877 -2.877 0 -2.877 -2.877 veilig 110 Financiën 782 58.516 59.299 48 59.009 59.057 -250 59.416 59.166 0 59.643 59.643 120 Aan de 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 slag met de Omgevingswet Gerealiseerd 1.564 -574 990 48 791 839 -250 1.464 1.214 0 2.045 2.045 resultaat Overzicht van baten en lasten Bedragen x €1.000 5 Exploitatie 2016 2017 2018 2019 Gewijzigde 2021 2022 2023 2024 begroting 2020 Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo Saldo 010 Plezierig 384 -74 -1.219 -667 -1.798 -1.222 -1.200 -1.177 -1.155 wonen 020 Fijn leven -8.836 -9.572 -9.519 -6.415 -11.726 -9.707 -9.643 -9.884 -9.884 030 Vitaal -117 -358 -468 -311 -1.645 -227 -227 -227 -197 platteland 040 Zorg voor -22.750 -24.339 -25.809 -28.192 -29.874 -26.177 -25.946 -25.947 -25.947 wie dat nodig heeft 050 Werken en -12.322 -14.326 -13.616 -15.095 -16.909 -13.805 -13.791 -13.653 -13.641 ondernemen in een sterke regio 060 Actief met -23 -367 -513 -766 -2.368 -296 -247 -197 -197 duurzaamheid en energie 070 Sport is -2.143 -2.310 -2.448 -2.360 -2.866 -2.252 -2.543 -2.517 -2.227 meer! 080 Cultuur is -1.594 -1.737 -1.708 -1.790 -2.153 -1.729 -1.729 -1.473 -1.473 van iedereen 090 Samen -1.435 -2.006 -2.179 -2.785 -2.901 -2.892 -2.892 -2.877 -2.877 veilig 110 Financiën 52.294 57.254 55.842 65.402 72.544 59.299 59.057 59.166 59.643 120 Aan de 0 0 -38 -51 -306 0 0 0 0 slag met de Omgevingswet Gerealiseerd 3.458 2.166 -1.675 6.969 0 990 839 1.214 2.045 resultaat 6 LEESWIJZER Opzet begroting De opzet van de begroting 2021 kent enkele wijzigingen ten opzichte van de begroting 2020. De belangrijkste wijziging is het toevoegen van een hoofdstuk ‘Financiële begroting’. In dit hoofdstuk zijn voornamelijk de tabellen opgenomen die in de begroting 2020 in het programma Financiën stonden. Dit is gedaan om de aansluiting met het Besluit Begroting en Verantwoording zichtbaarder te maken. Naast het programmaplan, met de verschillende programma's en de verplichte paragrafen zijn de financiële gegevens nu ook in een apart hoofdstuk terug te vinden. Er zijn ook twee niet verplichte paragrafen opgenomen. Dat is de paragraaf Reserves (ook opgenomen in begroting 2020) en nieuw in deze begroting is de paragraaf Ombuigingen/bezuinigingen. Alle voorgestelde bezuinigingen en ombuigingen zijn daarmee overzichtelijk in beeld. Doorontwikkeling P&C documenten De doorontwikkeling en verbetering van