NIEUWSBRIEF Juli 2021 nr. 7 STICHTS-HOLLANDSE HISTORISCHE VERENIGING opgericht in 1957 gevestigd te Woerden De SHHV heeft per 1 januari 2018 de Culturele ANBI-status verworven Werkgebied: De (voormalige) gemeenten: Bodegraven, Driebruggen, Harmelen, Kamerik, Linschoten, Montfoort, Oudewater, Snelrewaard, Willeskop, Woerden, Zegveld Adres: Bekenlaan 20, 3448 XC Woerden / tel. 06-50 25 78 22 / [email protected] / shhv.info Bank: IBAN: NL42 RBRB 0943 3513 40 t.n.v. Stichts-Hollandse Historische Vereniging te Woerden KvK-nummer: 40.46.44.34 Sociale media: De SHHV is ook bereikbaar via Facebook en Twitter Uit het bestuur Van de voorzitter Extra ledenvergadering! Op 13 juli 2021 houden we een extra Bijzondere Algemene Ledenvergadering. Net als de vorige keer zullen we ook deze keer nog gebruik moeten maken van de aangepaste vorm: het verlenen van machtigingen aan de secretaris. De vergaderstukken zijn vanaf heden ook te raadplegen via onze website: shhv.info/over-shhv/. Het machtigingsformulier treft u aan als bijlage, evenals de agenda en het verslag van de vorige vergadering. Stuur de ingevulde machtiging met daarop ook vermeld uw voorkeur bij de beslispunten naar [email protected]. Eerste penningmeester Er zijn twee redenen om deze extra vergadering te houden. De eerste is dat het bestuur een kandidaat-bestuurslid graag het mandaat van de leden wil laten ontvangen. Het gaat om de heer Rob van Zuijlen uit Kamerik. Na benoeming tot bestuurslid zal hij binnen het bestuur de rol gaan vervullen als eerste penningmeester. Rob is sinds 1980 lid van de SHHV en werkzaam als financieel deskundige bij Vattenval (Nuon Energy). Joop van Beek, die tot nu toe het eerste penningmeesterschap waarneemt, wordt dan weer tweede penningmeester. En natuurlijk blijft Rowena Kemkes, voordien eerste penningmeester, lid van het bestuur met onder andere ‘onderzoek’ als werkgebied. Huishoudelijk reglement De tweede reden voor de extra vergadering is om instemming te vragen met het geactualiseerde Huishoudelijk Reglement. De aanleiding voor deze revisie is dat ook onze vereniging moet voldoen aan de Wet Bestuur en Toezicht Rechtspersonen (WBTR). Onze recent vernieuwde Statuten (vanwege de Culturele ANBI status) voldoen; enkele aspecten kunnen we regelen in het reglement. Verder maken we van de gelegenheid om het reglement te moderniseren en te actualiseren. Via de machtiging kunt u instemmen met het voorstel, of suggesties doorgeven. 1 NIEUWSBRIEF Juli 2021 nr. 7 Vooraankondiging dagexcursie Op zaterdag 28 augustus 2021 wordt, zoals het er nu naar uitziet, een dagexcursie georganiseerd in … Woerden! Vanwege de pandemie is het eerder niet mogelijk gebleken om tijdig een busreis naar een mooie bestemming te organiseren. De activiteitencommissie werkt aan een mooi en verrassend programma dat ook zij die menen Woerden al goed te kennen, zeker zal aanspreken. Bij het samenstellen van deze (Bron: Stadshart Woerden – lakeveld-fotodesign) Nieuwsbrief zijn nog niet alle details bekend. Daarom zal in de komende tijd een extra Nieuwsbrief verschijnen met het programma en de aanmeldingsprocedure. Houdt dus de mailbox en de website in de gaten! En … noteer de datum alvast in de agenda. Niek de Kort – SHHV voorzitter Komende activiteiten Dinsdag 6 juli 2021, 20.00 uur – live stream – voor het internetadres: zie shhv.info/activiteiten Burgemeesters in het Stichts-Hollandse grensgebied tussen 1815 en 1945 Een lezing van Rob Alkemade Kent u ze nog, de burgemeesters van de afgelopen eeuw? Sommige namen leven voort in de huidige straatnamen en andere aanduidingen. Namen als De Braauw en Bredius klinken bekend in de oren. Evenals Schalij en Van Kempen. In Linschoten is misschien de naam Van Dam nog niet vergeten. Wat voor figuren zijn de burgemeesters van toen? Een van de zaken die opvalt is dat in de negentiende eeuw het Stichts- Hollands grensgebied een lappendeken is van kleine gemeenten. Rond 1850 kennen we binnen de huidige grenzen van de Gemeente Woerden kleinere gemeenten als: Kamerik-Mijzijde, Kamerik-en-de-Houtdijken, ’s-Gravensloot, Teckop, Gerverscop, Harmelen, Zegveld, Barwoutswaarder, Rietveld en natuurlijk de stad Woerden. In sommige gemeenten is de burgemeester ook de gemeentesecretaris. En er zijn burgemeesters die zo ongeveer grossieren in ambten. Ook combineren ze het ambt met andere Cornelis Jan Bredius, burge beroepen, zoals notaris en andere ambten zoals lid van de Staten meester van Barwoutswaarder van 1825-1855, schilderij uit 1861 van Generaal en dijkgraaf in een waterschap. Ook gaan in sommige Pieter Schick gevallen de ambten over van vader op zoon. 2 NIEUWSBRIEF Juli 2021 nr. 7 Zo is Cornelis Jan Bredius burgemeester van Barwoutswaarder van 1825 – 1855 (en ook burgemeester van Zegveld en Woerden). Zoon Jacobus Bredius volgt hem op en is burgemeester van Barwoutswaarder van 1855 – 1877. De herberg te Barwoutswaarder heet “Schotvarkens” en lag ter hoogte van het huidige adres Barwoutswaarder 73. Sinds het einde van de zeventiende eeuw doet het dienst als “(ge)rechthuis”. Dat wil zeggen, het is de plek waar schout en schepenen bijeenkomen om recht te spreken, het dorp te besturen en openbare verkopen en verpachtingen te houden. Tevens vergadert het polderbestuur er om waterstaatszaken te bespreken. De totstandkoming van de gemeente Barwoutswaarder in de negentiende eeuw verandert weinig aan deze situatie. Zoals voorheen, huurt het bestuur een kamer – later een apart gebouw – en de kastelein is verantwoordelijk voor onderhoud en versnaperingen. De foto dateert van circa 1925. De raadszaal bevindt zich geheel rechts. Bron en foto: Regionaal Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard. Dit alles verandert als in 1848 de Grondwet wordt herzien en in 1851 de Gemeentewet wordt ingevoerd. In dat laatste staat dat alle gemeenten voortaan dezelfde organisatie moet hebben, en dezelfde taken, rechten en plichten krijgt. Het betekent onder andere een professionalisering van het burgemeestersambt. Ook is er voortaan een gekozen gemeenteraad en zijn er wethouders. De nieuwe regels zijn voor kleine gemeenten onuitvoerbaar en dus fuseren ze tot een groter geheel. Toch zijn de burgemeesters die dan aantreden nog heel anders dan later, in de oorlogsjaren, en zeker in de tijden van nu. Rob Alkemade neemt ons mee op een boeiende reis naar onze streek zoals die er een eeuw geleden uitziet. Hij schetst de ambtsdragers van toen, hun ambities en hun handelswijzen. Rob is archivist bij het Regionaal Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard en heeft tal van publicaties op zijn naam staan. Agenda SHHV - lezingen - Aanvang 20.00 uur. Vooraankondiging onder voorbehoud. Live stream – voor het internetadres: zie shhv.info/activiteiten – meer informatie in de volgende Nieuwsbrief Zaterdag 28 augustus 2021 – Excursie in Woerden. Er verschijnt een extra Nieuwsbrief in juli 2021. Oktober 2021 – Romeinse Limes en UNESCO Werelderfgoed – door Tom Hazenberg. Aankondiging en datum onder voorbehoud. Informatie over locatie of streaming volgt. 3 NIEUWSBRIEF Juli 2021 nr. 7 Tips Herman de Man-maand 8 juli t/m 8 augustus Herman de Man (geboren op 11 juli 1898 als Salomon Herman (Sal) Hamburger in Woerden aan de Rijnstraat) is een Nederlands schrijver van voornamelijk literaire streekromans. Als kind woont hij onder meer in Woerden, Polsbroekerdam, Benschop, Oudewater en Gouda. Hij vlucht in 1919 naar België na een beschuldiging van diefstal en wordt later journalist. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkt hij tijdelijk voor Radio Oranje. Daarna leidt hij de omroep op Curaçao. Als hij terugkeert naar Nederland, blijkt zijn gezin weggevoerd en vermoord door het naziregime. De Man overlijdt op 14 november 1946 als na een mislukte koerscorrectie het vliegtuig waarin hij zit neerstort. Alle inzittenden komen hierbij om het leven. Hij wordt begraven op de Rooms-katholieke begraafplaats in Oudewater. De boeken van Herman de Man spelen zich voornamelijk af in Bron: Nationaal Archief. de streek waarin hij opgroeide. Het bekendste voorbeeld hiervan is Het Wassender Water, dat zich afspeelt in de Lopikerwaard en in 1986 onderwerp is van een achtdelige televisieserie van de NCRV. Andere bekende titels zijn De Koets en De Barre Winter. Een aankondiging van activiteiten is te vinden op: youtube.com/watch?v=QPItoibF3SU en hermandeman.nl/. Doorzoek het archief van de voormalige gemeente Zegveld: rhcrijnstreek.nl/ Het archief van de voormalige gemeente Zegveld voor de periode 1942-1988 is nu toegankelijk. De inventaris, het geordend overzicht van dit archief, is onlangs voltooid en inmiddels te vinden op de website van het RHC Rijnstreek en Lopikerwaard (RHC), het streekarchief in Woerden. Met deze inventaris krijgen geïnteresseerden een goed beeld van dit deel van de Zegveldse geschiedenis en van de archiefstukken die uit de desbetreffende periode bewaard zijn gebleven. Het archief beslaat twee Detail van een kaart uit het ingrijpende tijdvakken: (een deel van) de Tweede Wereldoorlog bestemmingsplan Middenweg en de naoorlogse periode tot de opheffing van de gemeente (inventarisnummer 232 van het archief). Deze kaart toont de Zegveld. De nieuwe inventaris geeft een helder en handig ontwikkeling van het nieuwe overzicht van de archiefstukken. Verder vindt men een historisch centrum van Zegveld, met onder overzicht van Zegveld vanaf WO II tot de opheffing van de meer De Milandhof (rechtsboven afgebeeld in het rood). Bron: RHC. gemeente in 1989. Deze Nieuwsbrief is namens het bestuur samengesteld, onder dank aan de vele informanten en tipgevers. Suggesties voor de volgende Nieuwsbrief? Mail de informatie naar [email protected] 4 .